SEC338 ULUSLARARASI GÜVENLİK STRATEJİLERİ Güvenliğin Sınıflandırılma Biçimleri Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri: Birey, Devlet, Uluslararası Sistem (I) Dr. Bülent ŞENER Yrd. Doç., KTÜ İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı

Güvenliğin Sınıflandırılma Biçimleri Yapısal sınıflandırma Hard security Soft security Analiz düzeyi sınıflandırması Bireysel Ulusal Bölgesel Uluslararası Küresel Sektörel sınıflandırma Askeri Siyasi Ekonomik Toplumsal Çevresel

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Devlet Uluslararası Sistem 1959 1924-2013

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Güvenliği ve Ulusal Güvenlik Temel soru: “Ne dereceye kadar bireyler güvenliğin temel referans nesnesidir ve birey güvenliği devletle (ulusal güvenlikle) nasıl ilişkilendirilir? A. H. Maslow, (July 1943), “A Theory of Human Motivation”, Psychological Review, Vol. 50 (4), pp. 370-396.

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Güvenliği ve Ulusal Güvenlik Temel soru: “Ne dereceye kadar bireyler güvenliğin temel referans nesnesidir ve birey güvenliği devletle (ulusal güvenlikle) nasıl ilişkilendirilir? Devlet, bireyler için hem tehditlerin hem de güvenliğin kaynağıdır. Bireyler, devletin güvenlik arayışı eylemlerinde hem sebebin çoğunu hem de bazı kısıtlamaları oluştururlar. İnsanların bir diğerinin güvensizliğinin temel kaynağı olduğunu farz edersek –ki Hobbes öyle demektedir–, birey güvenliği konusu hemen daha geniş toplumsal ve siyasi boyutlara bürünür. Bundan dolayı, devletin güvenliğin öncelikli ve temel referans nesnesi olmasının sebeplerinin anlaşılmasında «birey güvenliği» kaynak niteliğindedir.

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Güvenliği ve Ulusal Güvenlik Bireylere yönelik tehditlerin çoğu, bireylerin kendilerini kaçınılmaz toplumsal, ekonomik ve siyasi baskılar oluşturan bir çevreyle bütünleşmiş bulmaları gerçeğinden doğar. Toplumsal tehditler birçok biçimde gelir; ancak dört belirgin biçimi vardır: Fiziksel tehditler (Acı, yaralanma, ölüm) Ekonomik tehditler (Gasp, mülkiyetin harap olması, iş ya da kaynaklara ulaşımın reddi) Haklara yönelik tehditler (Hapsedilme, insan haklarının reddi) Konum ya da statüye yönelik tehditler (rütbe indirme, aleni küçük düşürme) **** Güvenlik (G) 1) Mutlak güvenlik hiçbir insan ve hiçbir devlet için mümkün değildir. (G)max = (Ö)min (Ö)max = (G)min 2) Özgürlük yalnızca güvenlik pahasına artabilir ya da tersi durum. 3) Mutlak özgürlük sadece «doğa durumu»nda kapasiteye bağlı olarak gerçekleşebilir. Özgürlük (Ö)

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Güvenliği ve Devletin İki Yüzü «Güvenlik» Kaynağı Olarak Devlet Devlet bireyleri birbirlerinden (içsel anarşi) ve topluluk dışı yabancılardan (istila) koruyan bir mekanizmadır. (İç görev: Toplumsal düzen, Dış görev: Grup savunması) Devlet «geriye döndürülemez» bir siyasal varlıktır. Geriye dönmek için bugüne kadar daha iyi bir seçenek ortaya çıkmamıştır. Bu nedenle de bireyin güvenliği devlete ayrılmaz bir biçimde dolanmıştır. **** Minimal devlet = Vatandaşlar topluluğu (John Locke, Robert Nozick) Maksimal devlet > Vatandaşlar topluluğu (F. Hegel, Heinrich von Treitschke) Minimal devlet ve maksimal devlet arasındaki sınır: 1) Yaygın bir toplumsal kargaşanın varlığı (İkisinde de var olabilir) 2) Orantısız iç güvenlik ekipmanlarının varlığı (Sadece maksimal devlette mevcuttur) Sonuç Minimal devlet modelinde, devlet ve bireysel çıkarlar arasında düşük dereceli bir uyumsuzluk vardır. Devlet ile bireysel çıkarları uyumlulaştırmak için gerekli bir çaba vardır. Maksimal devlet modelinde devlet ve bireysel çıkarlar arasında yüksek dereceli bir uyumsuzluk vardır. Devlet ile bireysel çıkarları uyumlulaştırmak için herhangi bir çaba yoktur.

Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Birey Güvenliği ve Devletin İki Yüzü 2) «Tehdit» Kaynağı Olarak Devlet Devlet dört kategoride birey için tehdit kaynağıdır: 1) İç kanun yapma ve uygulanmasından kaynaklanan tehditler 2) Devletin birey ya da gruplara karşı doğrudan idari ya da siyasi eylemlerinden kaynaklanan tehditler 3) Devlet aygıtı üzerinde güç sahibi (iktidar) olma mücadelesinden kaynaklanan tehditler 4) Devletin dış güvenlik politikalarından kaynaklanan tehditler 3) Bireylerin Ulusal Güvenlik Üzerinde Oluşturabileceği Tehditler Bireyler dört biçimde ulusal güvenlik üzerinde tehdit oluşturabilirler: 1) Bireyler ya da alt gruplar kendi başlarına bir ulusal güvenlik sorunu olabilirler. (Suikastlar, teröristler, darbeciler, devrimciler vs.) 2) Doğrudan bir iç güvenlik sorunu olarak vatandaşların girişecekleri beşinci kol faaliyetleri. 3) Vatandaşlardan devlete doğru çıkan geniş siyasi baskılar ve kısıtlamalar. Bu baskının özü devlete ya da yönetime doğrudan tehditlerden kaynaklanmaz; ancak, kamuoyunun devlet politikasının belirlenmesindeki gücünden ya da devletin kamuoyunu şekillendirebilme kabiliyetinin sınırlarından kaynaklanır. 4) Bireylerin devlet lideri olarak oynadıkları rol bazen ulusal güvenlik üzerinde tehdit oluşturabilir.

Sonuçlar: Birey Güvenliği ve Ulusal Güvenlik Güvenliğin Referans Nesneleri/Düzeyleri Sonuçlar: Birey Güvenliği ve Ulusal Güvenlik Birey güvenliği ile ulusal güvenlik arasında gereken uyum mevcut değildir. Birey güvenliği devletten hem olumlu hem de olumsuz anlamda etkilenir. Devlet bireye güvenliği ancak ona tehditler yükleyerek sağlayabilmektedir. Devlet, iç güvenlikle bağlantılı olarak, kendi kötülüğü ve yetersizlikleri için geniş kapsamlı bir hoşgörüden yararlanmaktadır ve bu konudaki otoritesini belirgin bir şekilde azaltacak bir gelişme de hala yok gibidir. Birey güvenliği ile ulusal güvenlik arasındaki çelişkiler kaçınılmazdır ve kalıcıdır. Gerçek dünyada, bu çelişkiler ne (tam anlamıyla) çözülebilirler ne de (uzun süre) geçiştirilebilirler. Birey güvenliği, özünde devletin ve uluslararası sistemin daha üst düzey politik yapılarına bağlıdır. Bundan dolayı, ulusal ve uluslararası güvenlik, birey güvenliğine indirgenemez. Birey güvenliği çabası ulusal güvenlik üzerinde pek çok etki doğurur. İç kargaşanın hakim olduğu toplumlarda, devletin bütünlüğü tehdit altında olduğundan ulusal güvenlik olgusunun uygulanması giderek zorlaşır.