NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ İMAL USULLERİ KUM KALIBA DÖKÜM NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © Mühendislik Mimarlık Fakültesi mmf.nisantasi.edu.tr
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © MODELLER Modeller dökülecek iş parçasının geometrisine yakın boyutlarda ve uygun bir malzemeden (Tahta, metal, plastik, balmumu vb.) üretilmiş bir kopyasıdır. Modelin boyutları uygulanacak döküm yöntemine uygun olarak dizayn edilir. MODEL ÇEŞİTLERİ Serbest model Tek taraflı levhalı model Altlıklı levha model NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © MODEL ÜRETİMİNDE DİKKAT EDİLEN HUSUSLAR Talaş kaldırma payı Büzülme payları Modellerin kalıptan sıyrılması Dökülecek parça sayısı Uygulanacak döküm yöntemi Çarpılma payları NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © YAŞ KUM YÖNTEMİNDE DERECE İÇERİSİNDE KALIP ÜRETİMİ DERECELER Çıkarmalı derece Sabit derece Alt ve sıkıştırma tahtaları ALT VE ÜST DERECEDE KALIP HAZIRLAMA Tahta üzerine modeli oturtma Kalıp kumunu derece üzerine sıkıştırma Derecenin ters çevrilmesi Modelin çıkarılması Derecelerin kapatılması NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KUM SIKIŞTIRMA MAKİNELERİ Sarsıntılı sıkıştırıcı Sıyırıcı sıkıştırıcı Kum atıcısı YOLLUKLAR Yolluğun kısımları ve görevleri Yolluk sistemleri BESLEYİCİLER ÇIKICILAR NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © MAÇALAR Maçalar, kalıp boşluklarına yerleştirilen ve kapladıkları kısımların dökümden sonra boşluk olarak çıkmasını temin eden şekillerdir. Maçaların özellikleri Maça kumları Maçaların boyutları Yağlı maçaların pişirilmesi Maçaların kalıba yerleştirilmesi ve çıkarılması NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © BİTİRME İŞLEMLERİ Sıvı metalin kalıba doldurulduğu andan başlayarak iş parçası hizmet edecek hale gelene kadar yapılan işlemlere bitirme işlemleri adı verilmiştir. KALIP BOZMA Sıvı metal kalıba doldurulduktan sonra parçanın boyutuna ve geometrisine bağlı olarak belli bir sıcaklığa kadar parça soğutulur. Kum kalıbı bozmada kullanılan makineler: Izgaralı sarsma makineleri Granül püskürtme makineleri Basınçlı su püskürtme sistemi NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KESME İŞLEMLERİ Yolluk, çıkıcı ve besleyiciler parçadan kesilerek ayrılır Keski ile kesme Taşla kesme Mekanik kesme Testere ile kesme YÜZEY TEMİZLEME İŞLEMLERİ Kesme işlemi izleri, çapaklar, yüzeye yapışan kum atıklar ve diğer izlerin yok edilme işlemleri Fırçalama Talaş kaldırma işlemleri Termik yöntemler NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © ISIL İŞLEMLER Gerekli olması halinde iş parçasına gerilme giderme, su verme, normalizasyon, yaşlandırma sertleşmesi, ostemperleme vb. ısıl işlemleri uygulanır, DÖKÜMLERİN KONTROLÜ Kimyasal bileşim kontrolü Mekanik özelliklerin kontrolü (Sertlik, kırılma, çekme vb. deneyleri) Biçim, boyut ve yüzey kontrolü Tahribatsız muayene (Süreksizlik, çatlak, segregasyon vb. hataların kontrolü) Penetran sıvı yöntemi Radyografi Ultrason NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©
NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © KAYNAKLAR İmal Usulleri, S. Anık, A. Dikicioğlu, M. Vural, Birsen Yayınevi, İstanbul, 2006 İmal Usulleri, M. Çiğdem, Çağlayan Kitabevi, İstanbul, 1996 NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©