Yerel ve küresel çevre sorunları Nesli tükenen canlılar Nesli tehlike altındaki türler BİYOÇEŞİTLİLİK Anahtar Kavramlar Bizim bölgemizin sorunlarının başında Büyük Menderes nehrinin kirlenmesi sonucu Aydın ovasının kirlenmesine,buna bağlı olarak hayvan ve bitkilerde hastalıkların artması, Ovamızda plansızca açılan jeotermal santralları da gelecekte sorunlar yaratacaktır çökme ve deprem gibi. Küresel sorunların başında küresel ısınma gelmektedir,önlem alınmasa dünyanın sonu gelecektir.. Geçmişte dünyada yaşamış olan canlılardır, Dinozor gibi Dünyada halen yaşayan ama sayıları azalan canlı türleridir. Panda gibi

Ülkemizde ve Dünya’da nesli tükenen ya da tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan bitki ve hayvanları araştırarak örnekler vereceğiz. NELER ÖĞRENECEĞİZ? Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemini sorgulayacağız. Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörleri araştırma verilerine dayalı olarak tartışıp çözüm önerileri üreteceğiz. Bilinçsiz avlanma Türlerin korunması Zamansız olarak avlanma sonucunda canlıların sayılarının azalması (üreme avlanma gibi) Nesli azalan türlerin korunması için yasal tedbirlerin alınması gereklidir…

Kaç kuş türü biliyorsunuz? Bunların adlarını sayabilir misiniz? 2.1. Biyoçeşitlilik Nedir? Peki, kaç çiçek türü biliyorsunuz? Kaç çiçek çeşidi sayabilirsiniz?

Çevrenizdeki bitki türlerini ve canlı çeşitlerini gözlemleyiniz. Kaç canlı türü bulunuyor? Çevrenizdeki bitki ve hayvanlara örnekler verebilir misiniz? Yaşadığınız çevredeki canlı çeşitliliğini öğrenmek için aşağıdaki etkinliği yapınız. ♦ Yaşadığınız çevrede hangi bitki ve hayvan çeşitlerinin bulunduğu hakkında araştırma yapınız. ♦ Bitki ve hayvan çeşitlerinin adını ve nerede bulunduğunu defterinize yazınız. Yörelerimizin Zenginlikleri Neler Kullanacağız? ♦ Defter ♦ Kalem Nasıl Yapacağız? 2.Yaşadığınız çevredeki bitki ve hayvan çeşitliliğinin doğal yaşam için önemi hakkında neler söyleyebilirsiniz? Soruları Cevaplayalım 1.Yaşadığınız çevre bitki ve hayvan çeşitliliği bakımından zengin mi? evet Çevremizdeki bitki ve hayvan zenginliği doğal yaşamın zenginliği belirtir

Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve çeşitlerinin sayıca zenginliği biyoçeşitlilik olarak adlandırılmaktadır. Peki, biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemi ne olabilir? Bir yöredeki biyolojik kaynaklar, milyonlarca yıllık bir evrim sürecinde, milyonlarca sınama ve yanılmanın sonucu olarak ortaya çıkmışlardır. Her bölgenin, Dünya’nın başka bölgelerinde tekrarlanamayan bir biyoçeşitliliği vardır. Biyolojik kaynaklar, hâlâ daha keşfedilmemiş ve bilinmeyen bilgileri içinde saklamaktadır. Biyolojik kaynaklar yok edilmemeli; önümüzdeki yüzyıllarda yapılacak yeni keşif ve yöntemlerle, tüm insanlığa yararlı olabilmelidir.

Biyoçeşitlilik ve biyolojik kaynaklar, insanın temel ihtiyaçlarını karşılaması yanında, insan sağlığı ve mutluluğu için birçok yarar da sağlar. Örneğin insanın zorunlu ihtiyaçlarından olan yiyecekler, su, oksijen, odun, enerji, selüloz ham maddesi, çeşitli ilaç ve kimyasalların ham maddeleri canlılardan ve onların büyüyüp geliştiği habitatlardan sağlanmaktadır. Bir ekosistemdeki biyoçeşitlilik ;

Çevresel strese ve baskılara dayanabilmek için, bir ekosisteme ve orada yaşayan her bir canlı türüne direnç sağlar. Onlara, sanki çelikten bir zırh olur. Değişen çevre koşullarına yeni uyum seçenekleri sunar. Canlı grubunun sahip olduğu geniş genetik taban, o gruba, yeni koşullara daha iyi uyum sağlaması için, yeni genetik potansiyel sağlar. Biyoçeşitlilik, zamanla değişen insan ihtiyaçlarına cevap verebilmek için, seçenekler demeti oluşturur. Özellikle yaban hayatı, evcil türlerin yabani ataları (mera bitkileri, gıda bitkileri, tahıl, meyve,sebze, endüstri bitkileri kauçuk, pamuk vb.). Yerküre üzerinde hayatın devamlılığı için evrimsel potansiyel sunar. Değişik ekolojik hizmetleri yerine getirerek sağlıklı ve verimli bir çevre sağlar. [Oksijen üretimi, karbondioksit döngüsü, su döngüsü, mineral döngüsü, su ve toprak korunması, biyolojik ayrışma (parçalanma), biyolojik kontrol...] Siz de biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemini arkadaşlarınızla tartışınız. Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemli olduğunu biliyorsunuz. Peki, dünya üzerinde veya çevrenizde biyoçeşitliliğe zarar veren etkenler olduğunu biliyor musunuz? Ülkemiz de biyoçeşitlilik yönünden zengin bir yerdir. Ülkemizdeki ormanlık alanların gittikçe azaldığını çeşitli kaynaklardan okuyor veya işitiyor olabilirsiniz. Peki, bu azalmaların nedeninin ne olduğunu biliyor musunuz? Aşağıdaki metinde orman biyoçeşitliliğini tehdit eden faktörleri okuyunuz.

Türkiye’deki orman ekosistemlerinin yarıdan fazlası tahrip edilmiştir. Türkiye orman ekosistemlerindeki biyoçeşitliliğin azalmasına yol açan faktörler; ► Ormanların hem ekosistem hem de tür seviyesinde taşma kapasitesi dikkate alınmadan aşırı kullanılması (avcılık, otlatma, kereste üretimi, ziyaretçi, orman içi yapılaşmalar vb.), ► Atmosferik kirlilik ve küresel iklim değişikliğinin etkileri, ► Orman içinde ve yakınında yaşayan nüfusun tarıma ve orman ürünlerine dayalı yaşam şekillerinden kaynaklanan baskılar (hayvancılık, kontrolsüz kullanım, tarla açma ve orman yangınları) ve alternatif gelir getirici programların yetersizliği, ► Turizm teşvikleri ile artan yapılaşmalar, yayla turizmi, arkeolojik alanlardaki aşırı ziyaretçi sayısı ve taşıma kapasitesi üstündeki diğer turistik etkinlikler, ► Yabancı türler ► Ormanlık alanların orman rejimi dışına çıkarılması ► Tarım arazisi elde etmek için ormanların tahribi, ► Orman yangınları ► Böcek tahribi ► Bitki-hayvan örneklerinin kontrolsüz toplanmasıdır. Kaynak: web.ogm.gov.tr/...muratvarlıkları indirme tarihi

Yukarıdaki metinde, ülkemizde orman ekosistemlerinin bozulmalarının nedenleri belirtilmiştir. Bu araştırma verilerini de göz önüne alarak siz de tartışma çalışmasını sınıfta arkadaşlarınızla yapınız. Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörlerin neler olabileceği hakkında araştırma yaparak bu faktörlerin neler olduğunu sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.

Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörleri genel olarak şöyle sıralayabiliriz: Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) çevredeki bazı canlı türlerine zarar vermesi Aşırı otlatma ile meraların tahrip edilmesi Evsel atıklarınoluşturduğu çevre kirliliği Nüfus artışı vekentleşme Deniz kazalarısonucu denizkirlenmesi Küresel ısınma Aşırı avlanma Bu faktörleri, yaptığınız tartışma sonucunda ulaştığınız faktörlerle karşılaştırınız. Sonuçları liste hâlinde defterinize yazınız. Peki, biyoçeşitliliği tehdit eden faktörleri nasıl azaltabiliriz?

Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörleri azaltmak için neler yapılabileceği ile ilgili çözüm önerileri üretiniz. Bu çözüm önerilerinizi sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız. Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörleri azaltmanın yollarından biri bitki ve hayvan türlerinin yaşadıkları ortam içinde devamlılıklarını sağlayarak onların doğal yaşam alanlarının korunmasıdır.

Yaşadığınız yerde bir hayvanat bahçesine gittiniz mi? Eğer giderseniz burada birçok hayvan türünü görebilirsiniz. Hayvanat bahçeleri ve botanik parkları bazı bitki ve hayvan türlerini sergilemenin yanı sıra tehlike altındaki türlerin korunmasına da yardımcı olur. Örneğin ayıların hayvanat bahçelerinde üremeleri sağlanarak türleri korunmaya çalışılmaktadır. Sanayi yapılaşmasında çevresel önlemler önceden alınmalıdır. Tarım arazilerinde bilinçli tarımla topraklar korunmalıdır. Su ve su kaynakları kirletilmemelidir. Bilinçsiz avlanmaların önüne geçilmelidir. Kendi çevrenizdeki çevreci kuruluşlarla bağlantı kurarak onların etkinliklerine katılabilirsiniz. Bunun yanında kendiniz de çevrenizdeki insanları bu konuda bilinçlendirmeyi amaçlayan bir grup kurabilirsiniz. Doğal yaşamın ve yaşam alanlarının korunması, günümüzde her zamankinden daha büyük önem taşımaktadır. Doğal yaşamın korunması her şeyden çok insanların çevreyi nasıl etkilediklerinin bilincine varmalarına bağlıdır.

Yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

Biyo-çeşitliliğin korunması ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Aşırı avlanmanın önüne geçilmelidir. B) Habitat kaybına neden olacak uygulamalardan kaçınılmalıdır. C) Güneş ve rüzgar enerjisi mümkün olduğu kadar kullanılmamalıdır. D) Sanayi atıklarını azaltıcı önlemler alınmalıdır.

Yukarıdaki öğrencilerden hangileri çevre sorunlarının çözümleri ile ilgili doğru bilgi vermişlerdir? A) Yalnız Simge B) Simge ve Figen C) Bilge ve Figen D) Simge, Bilge ve Figen

♦ Nüfusun hızlı artışı ♦ Doğal kaynakların bilinçsiz kullanılması ♦ Bitki ve hayvan türlerinin yok olması ♦ Küresel değişim Yukarıda verilenlerden kaç tanesi biyo-çeşitliliğin azalmasına neden olur? A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

Yukarıdaki bilgiye göre aşağıda verilenlerden hangisinin kullanımının artması biyo-çeşitliliği artırıcı yönde etki eder? A) Kömür B) Nükleer enerji C) Petrol D) Güneş enerjisi

1-Türkiye'de canlı çeşitliliği çok azdır, 2-İklim ve bitki örtüsü biyo-çeşitliliği etkilemez. 3-En büyük biyo-çeşitlilik çöllerde yer alır. Yukarıda verilen ifadelerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız 1 B) 1 ve 2 C) 2 ve 3 D) 1,2ve 3

Yukarıda X ile gösterilen yere aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir? A) Erozyon B) Küresel ısınma C) Ekosistem D) Besin zinciri

2.2. Nesli Tükenen ya da Tükenme Tehlikesi Olan Canlılar Ülkemizde ve Dünya’da nesli tükenen ya da tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan bitki ve hayvanların neler olduğunu araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı poster şeklinde hazırlayarak sınıfta arkadaşlarınıza sununuz. Ülkemiz bitki çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. Ülkemizde yaklaşık 9000 bitki türü bulunmaktadır. Ancak veriler bu bitkilerin % 21 ’inin tehlike altında olduğunu gösteriyor. Özellikle çiğdem, iris, nergis, orkide (salep) gibi soğanlı bitki türleri bu tehlikeyle karşı karşıyadır. çiğdem

Ülkemizde yaklaşık hayvan türü yaşamaktadır. Bu türlerden bazıları da yok olma tehlikesi altındadır. Akdeniz foku, alageyik, bataklık baykuşu, çizgili sırtlan, kelaynak kuşları, bozkır kartalı, toros kurbağası gibi türler ülkemizde var olma çabasını sürdüren hayvan türlerinden yalnızca birkaçıdır.

Ülkemizin bazı yörelerinde yaşayan kızıl geyik, karaca, dağ keçisi, vaşak, bozayı, karakulak, yaban keçisi gibi canlıların türlerindeki birey sayıları azalmaya devam ederse, bu canlı türlerinin nesilleri tehlikeye düşecektir. Ülkemizin sahip olduğu hayvan çeşitliliği giderek azalacaktır.

Hiç panda gördünüz mü? Televizyonda veya gazetelerde gördüğünüzü söyleyebilirsiniz.

GAZETE HABERİ Soyları tükendiği için koruma altına alınan pandalara iki minik daha katıldı. İkiz pandaların sağlık durumlarının iyi olduğu açıklandı. Çin’de dev bir pandanın dünyaya getirdiği ikizlerinin sağlık durumlarının iyi olduğu açıklandı. Minik pandaların, Sichuan’daki (Sişia) Chengdu (Şengdu) Araştırma Merkezi’nde dünyaya gözlerini açtıkları açıklandı. İkizlerin, hükümetin yapay döllenme programı çerçevesinde, bu yıl dünyaya gelen 3 ve 4. yavrular olduğu belirtildi. Çin, soyları tükenmekte olan ve ulusal sembolü sayılan pandaları kurtarmaya çalışıyor. Henüz isim konulmayan erkek yavruların 182 gram olanının görevliler tarafından biberonla beslendiği, 155 gramlık küçüğünün ise annesine bırakıldığı, her ikisinin de sağlık durumlarının iyi olduğu belirtildi. Aşağıda pandalarla ilgili bir gazete haberini okuyacaksınız. Gazete haberinde neler yazıyor?

Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan hayvanların çoğu doğada az bulunan ender hayvanlardır. Örneğin panda ya da Bengal kaplanları gibi bazı türler ise henüz tükenmediler, ama sayıları tükenmelerine yol açacak kadar azalmıştır. Bu canlı türlerinin nesilleri tehlike altındadır. Panda

Bunlar dışında Java gergedanı, Meksika yunusu, siyah ayaklı dağ gelinciği, pigme borneo fili, kutup ayısı gibi hayvanlar ile

Venüs sinek kapanı, rafflesia çiçeği, yeşim bitkisi, likya orkidesi gibi bitkiler de nesli tükenme tehlikesinde olan canlılardandır.

Nesli tükenen türler, nesli tamamen yok olmuş canlı türleridir. Dinazorları duymuş olmalısınız. Bu canlıların türleri milyarlarca yıl önce tükendi. Mamut, moa, tazmanya kaplanı, hazar kaplanı, Anadolu aslanı nesli tükenen canlılara örnek verilebilir.

Bitki ve hayvanların azalmasının nedeni ne olabilir? Canlı türlerinin azalmasında insanın etkisi ne kadar olabilir? Kentlerin giderek genişlemesi, endüstri, tarım ve ormancılık alanlarında yürütülen etkinliklerin yaygınlaşması, doğal yaşam alanlarının ortadan kalkmasına yol açmaktadır. Yaşam alanları yok edilen sayısız bitki ve hayvanın da onlarla birlikte yeryüzünden silinmesi kaçınılmazdır. İnsanların aç gözlülükleri her yıl milyonlarca hayvanın ölmesine yol açmaktadır.

Öldürülenlerin yanı sıra bir o kadar hayvan da hayvanat bahçeleri, hayvan ticareti ve laboratuvar deneyleri için yakalanmaktadır. Dünya çapında vahşi hayvan ticareti yasa dışı ve hayvanlar için bir işkence olmasına karşın bu ticaret hiç de azalmamaktadır. Ayrıca insan nüfusundaki hızlı artış, doğadaki dengenin giderek bozulmasına yol açmakta ve dünyamızın geleceğini ciddi biçimde tehdit etmektedir.

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye'de nesli tükenme tehlikesi olan canlılardır? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 2 ve 3 D) 1. 2 ve 3

Aşağıda resimleri verilen canlılardan hangisinin nesli ülkemiz de tükenmiştir? D)C) B) A)

Aşağıda verilenlerden canlılardan hangisi Dünya'da nesli tükenmiş olan canlılar arasında yer alır? D)C) B) A)

Aşağıdaki canlılardan hangisinin nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır?

Aşağıda resimleri verilen canlılardan hangisinin nesli Dünya'da tükenmiştir?

Yukarıda verilen canlılardan hangilerinin nesli tükenmemiştir? A) 1,2 ve 3 C) 2,3 ve 5D) 1,4,5 ve 6 B)3,4,5 ve 6

1. Bitki ve hayvan türlerini korumak için neler yapılabileceği ile ilgili önerilerinizi ve çözüm yollarını aşağıdaki balık kılçığı üzerine yazınız. Genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) çevredeki bazı canlı türlerine zarar vermesi GDO besinlerin üretimini engellemek Aşırı otlatma ile meraların tahrip edilmesi önlemek Evsel atıkların oluşturduğu çevre kirliliği engellemek Nüfus artışı ve kentleşme planlamak Deniz kazaları sonucu deniz kirlenmesi engellemek Küresel ısınmaya neden olan gazları yasaklamak Aşırı avlanma engellemek

2. Aşağıdaki kavramlar ile ilgili öğrendiklerinizi karşılarındaki noktalı yerlere yazınız, biyoçeşitlilik: tür: ekosistem: habitat: popülasyon: Birbirleri ile çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip olan organizmalara TÜR adı veriyoruz. Canlıların yaşadığı çevrede oluşan, aralarında madde alış verişi gerçekleşen ve kendi kendine yeten yaşam sistemlerine EKOSİSTEM diyoruz Canlıların yaşamasına uygun olan, yaşam alanlarına HABİTAT denir Aynı türden canlıların oluşturduğu topluluğa POPÜLASYON denir. Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve çeşitlerinin sayıca zenginliğine biyoçeşitlilik denir

Aşağıda verilen kavram haritasındaki boşlukları sözcüklerle uygun şekilde tamamlayınız. hayvanlar ve bitkiler, Dünya’daki çevre sorunları, deniz, orman, göl, biyoçeşitlilik cansız faktörler,canlı faktörler canlı faktörlercansız faktörler biyoçeşitlilik Dünya’daki çevre sorunları hayvanlar ve bitkiler göl orman deniz

B.Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y harfini daire içine alınız. 1.Bir ekosistemdeki canlı çeşitliliğini belirleyen etkenlerden biri iklimdir. DY 2.Birbiriyle çiftleşebilen ve üreme yeteneğine sahip organizmalara habitat denir. D Y 3.Bir ekosistemdeki canlılar birbirleriyle ve fiziksel çevre ile etkileşim hâlindedir. DY 4.Dünya’daki ekosistemler kara ve su ekosistemleri olarak ikiye ayrılır. DY 5.Dünya’daki en zengin ekosistem çöl ekosistemidir. DY

C. Aşağıda verilen tanımlarla tanımların karşılığı olan terimleri eşleştiriniz. ( )1. Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörlerden biridir. ( )2. Bir bölgedeki bitki ve hayvan türlerinin ve çeşitlerinin sayıca zenginliğidir. ( )3.Ülkemizde nesli tükenmekte olan bir bitki türüdür. ( )4.Bir bölgede yaşayan, aynı türden bireylerin oluşturduğu topluluktur. ( )5.Bir canlının yaşam alanı ya da arandığı zaman bulunduğu yerdir. ( )6.Dünya’da nesli tükenen bir canlıdır. a. Orkide b. Popülasyon c. Habitat ç. Bilinçsiz avlanma d. Dinozor e. Biyoçeşitlilik f. Tür ç e a b c d

1.Belli bir alanda yaşayan, birbiriyle etkileşim içinde olan canlı ve cansızların hepsi…………………………………. olarak adlandırılmaktadır. 2. Endüstriyel atıklar, ev atıkları, tarımsal mücadele ilaçları vb………… …………………..azalmasına neden olmaktadır. 3.Bir göldeki kurbağalar ……………………….oluşturur. 4.Bir ekosistemdeki bitki ve hayvan çeşitliliğini ……………………… etkeni belirler. 5.Okyanuslar, denizler ve tatlı sulardaki ekosistemlere ………………….. … …………………………….denir. 6.Dünya’daki hayvanların neslinin azalmasının nedenlerinden biri ………… ……………………………….. dır. Ç. Aşağıdaki cümlelerin noktalı yerlerini verilen sözcüklerle uygun şekilde tamamlayınız. ekosistem biyoçeşitlilik popülasyon yağış su ekosistemi Küresel ısınma

D. Aşağıdaki soruların doğru cevabını işaretleyiniz. 1.Aşağıdaki canlılardan hangisi, bulunduğu ekosistem bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Çam B) Sincap C) Penguen D) Yılan

2.I. Palamut,II. Su yosunu,III.Fok,IV.Örümcek, Yukarıdaki canlılardan kaç tanesi deniz ekosisteminde yer alır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3.Aşağıda verilen canlılardan hangisi nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır? A) Deve B)Fil C) Bengal kaplanı D)Serçe

4. Aynı türe ait canlılar aşağıdaki topluluğu oluşturmuştur. Yukarıda gösterilen canlıların oluşturduğu durum aşağıdaki kavramlardan hangisine karşılık gelmektedir? A) Habitat B) Ekosistem C) Popülasyon D) Canlı

5. I. Bölgede kurak ve sıcak olan iklim koşulları hâkimdir. II.Bu ekosistemde bitki ve hayvan çeşidi sayısı azdır. III.Yıllık yağış oranı çok azdır. Özellikleri belirtilen ekosistem, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) Çöl ekosistemi B)Orman ekosistemi C) Göl ekosistemi D)Deniz ekosistemi

Bir ekosistem yukarıdaki resimde gösterilmiştir. Belirtilen ekosistemin özellikleriyle ilgili olarak, I.Okyanus ekosistemine örnek verilebilir. II.Biyoçeşitlilik yönüyle çok zengindir. III.Çok sayıda bitki ve hayvan türü bulunur. Şeklindeki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A)Yalnız I B)Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III

7. Bir göl ekosisteminde aşağıdaki canlılardan hangisi bulunmaz?

8. Doğal çevre ve biyolojik çeşitlilikle ilgili aşağıdaki öğrencilerden hangisi yanlış bilgi vermektedir?