TEMEL GENETİK KAVRAMLAR-VI Dr. Nüket BİLGEN A. Ü. Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı
Soru Mendel’in genlerin birbirlerinden bağımsız ayrıldığını öneren ikinci kuralından sapmalar görseniz ne düşünürsünüz? İp ucu: Bağımsız ayrılma kuralı dihibrit çaprazlamalarda ortaya çıkmıştır.
Genetik Materyalin Yapısı ve Organizasyonu Genetik Materyal’in keşfi…. Mendel birim faktörleri tanımlayarak genetiğin temellerini attı, gen kavramı kabul edildi ama bu kalıtsal mekanizmanın nasıl bir materyal ile sağlandığı bilinmiyor… 19.yy başı! Yaklaşık 50 yıl sürecek bir seri deney ile genlerin yapısının DNA olduğu anlaşılacak…
Genetik Transformasyon Griffith’in deneyi
Avery, McLeod ve McCarty deneyi
Avery, McLeod ve McCarty deneyi
İkna olmadılar… 1940’lara kadar kalıtım materyalinin protein veya amino asitler düşünülüyor: “DNA’da sadece 4 nükleotid var ama amino asitler 20 çeşit ve çok sayıda protein var!!!”
Hershey ve Chase deneyi DNA 32P, Protein 35S
Ne öğrendik? Kalıtım materyali DNA’dır! Her zaman DNA mıdır? Cevaplanması gereken diğer sorular… Ancak dört bazdan oluşan bu basit molekül canlının oluşmasını sağlayan farklı genleri nasıl kodlayabilir? Nasıl aktarılmasını sağlayabilir?
DNA’nın yapısı DNA’nın yapısal özellikleri kalıtım materyali olmasının keşfinden önce biliniyordu… DNA birbirine yapısal olarak benzeyen nükleotid denen dört bazdan oluşmuştur. Baz ve şeker: Nükleosit Pürin bazlar Adenin, Guanin Primidin bazlar Timin, Sitozin
DNA’nın yapısı X-ray çalışmaları DNA molekülünün ince uzun yapısını göstermekteydi. Chargaff kuralı DNA’ların bazı ortak özelliklerini ortaya koydu 1- Pürinlerin toplam oranı Pirimidinlerin toplam oranına eşit 2- Adenin kadar Timin, Guanin kadar Sitozin
Meselson ve Stahl deneyi DNA her hücre bölünmesi sırasında kopyalanır ve bu yarı korunumludur (yarı korunumlu).
Genetik materyal her zaman DNA’mı? RNA içeren viruslar Retroviruslar…
Genetik materyalin özellikleri •Replikasyon •Bilgi depolama •Depolanmış bilgiyi ifade etme •Mutasyonlar ile varyasyon sağlama
DNA’nın yapısı
Nükleotit, bir fosfat grubu, beş karbonlu bir şeker (deoksiriboz) ve bir azotlu organik bazdan oluşur. Nukleotitler, nukleozitlerin fosfat esterleridir (nükleozit monofosfat).
DNA’nın farklı formları
RNA’nın yapısı
İki şekil arasındaki farkları bulunuz
farklar
RNA tipleri Hücrelerimizdeki 3 ana RNA molekülü