Ders Adı: Sayısal Elektronik Ders Kodu: EET134 Ders Adı: Sayısal Elektronik Ders Hocası: Prof. Dr. MUSTAFA İLKAN

Mantık Kapıları

ÇEVİRİCİ (Inverter): Sembol: Doğruluk Tablosu (Truth Table): A B 1

Örnek: Verilen girişe göre çıkış sinyalini çiziniz.

VE (AND) KAPISI: Sembol: İki veya daha fazla girişli olabilir. Fonksiyon: Y = AB

Doğruluk Tablosu (Truth Table): 2 giriş = 22 = 4 girişlerin değişik kombinezyonu vardır. n = giriş sayısı , girişlerin değişik kombinezyonu = 2n olur. Giriş Çıkış A B Y 1

Örnek: Üç girişli: 23 = 8 değişik kombinezonu vardır. Fonksiyonu: Y = ABC Doğruluk Tablosu A B C Y 1

Dört girişli, 24 = 16 değişik kombinezon. A B C D Y 1

Örnek: Çözüm:

VE – DEĞİL KAPISI (Not – AND, NAND GATE): Sembol: Fonksiyon: invert demektir.

Örnek: Üç girişli: Fonksiyon: Doğruluk Tablosu: A B C Y 1

Örnek: Dört girişli Fonksiyon:

Örnek:

VEYA KAPISI ( OR GATE): Sembol: İkiden fazla girişi olabilir.

Doğruluk Tablosu: Giriş Çıkış İki girişli olduğunda 22 = 4 olur. A B Y 1

Üç girişli olduğunda 23 = 8 olur. Doğruluk Tablosu: A B C Y 1

VEYA - DEĞİL KAPISI (NOT – OR NOR GATE): Sembol:

Doğruluk Tablosu: Giriş Çıkış A B Y 1

Örnek: İki adet su deposunun dolu olup olmadığını gösterecek ve ayrıca hangisinin boş olduğunu gösterecek bir lojik devre tasarımı yapınız. Her depo için bir algılayıcı kullanınız. Depo dolu iken algılayıcı 5v (1) sinyali üretecek, depo boş iken 0v (0) üretecek .

Çözüm:

Anot voltajı katot voltajından 0,7v (1v) daha fazla olursa Diyot çalışır. L3; herhangi ve iki depo aynı anda boşalırsa göstergededir. L1; Depo1 boşaldığı zaman gösterir. L2; Depo2 boşaldığı zaman gösterir.

Örnek: Bir uçak pilotuna inişi geçtiği anda eğer herhangi bir tekerlek açılmadığı zaman ve hangi tekerleğin açılmadığını gösterecek bir sayısal devre tasarlayınız. Her tekerlek için ayrı bir anahtar kullanın. Tekerleklerde kullanılan anahtar, tekerlek kapalı olduğunda 1 (5v) verir, açıldığı zaman 0 (0v) verir.

Çözüm: sw1 sw2 sw3 sw1: anahtar 1 sw2: anahtar 2 sw3: anahtar 3

L; Herhangi bir veya en az bir tekerlek açılmadığı zaman gösterir. L1; 3. tekerlek açılmadığı zaman gösterecek. L2; 2. tekerlek açılmadığı zaman gösterecek. L3; 1. terkerlek açılmadığı zaman gösterecek.

ŞARTLI VEYA KAPISI (EXCLUSIVE – OR GATE): Iki girişli bir elemandır. Genellikle karşılaştırma yapmak için kullanılır. Sembol: Fonksiyon:

Doğruluk Tablosu: A B Y 1 Iki girişte aynı ise, çıkış “0” olur.

Örnek: 4 – bitlik iki binari sayısı karşılaştırıp, aynı olup olmadıklarını gösterecek bir sayısal devre tasarlayınız. Çözüm:

L0, L1, L2 ve L3 ‘ten en az bir tanesi ON olursa iki sayı birbirine eşit değil demektir. Herhangi bir LED ON olmaz ise sayılar eşit demektir. Lambaları yakmak için, çıkış 0 olur. Bunu göstermek için;

Çıkış 1 olursa göstermesi içi;

ŞARTLI VEYA – DEĞİL KAPISI (EXCLUSIVE NOR GATE): Sembol: Doğruluk Tablosu: A B Y 1