NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ GENEL MUHASEBE STOK HESAP GRUBU VE MALİYET SAPTAMA YÖNTEMLERİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR Gider Yönü: Eldeki mevcut ticari malları satılması veya herhangi bir nedenle işletmeden çıkması durumunda ise “153 Ticari Mallar” hesabı malın maliyet bedeli kadar alacaklandırılır. Satılan mallarla ilgili olarak satış ve maliyet hesaplarının kullanılması gerekir. Bu işlem ile 153 Ticari Mallar hesabı alacaklandırılır, 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabı borçlandırılır. Ticari mallar stoklarının izlenmesi ve maliyetlerinin hesaplanması için iki yöntem mevcuttur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR Mal satış işlemlerinin izlenmesi ve kaydedilmesinde iki yöntem kullanılmaktadır; 1-Aralıklı Envanter Yöntemi 2-Sürekli (Devamlı) Envanter Yöntemi Bu yöntemlerin kullanılmasındaki temel amaç, ticaret işletmelerindeki mal alımı ve satımı ile bunlara ilişkin gider, iade ve iskontoların kayda alınarak kar veya zararın belirlenmesidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR 1-Aralıklı Envanter Yöntemi: Bu yöntem, işletmedeki mal mevcudunun ancak belirli zamanlarda yapılacak sayım ve değerleme (envanter çıkarma) ile belirlenebileceği esasına dayalıdır. Mal çeşidinin çok, küçük hacimli ve nispeten ucuz fiyatlı birimlerden oluştuğu ve bilgisayarlı sistemlerin kullanılmadığı işletmelerde uygulanır. Aralıklı envanter yönteminde yapılan satışın gider yönü hemen kayda alınamamaktadır. Dolayısıyla satış nedeniyle ticari mallarda meydana gelen azalmalar da kaydedilmemektedir. Bu, dönem sonlarında yada dönem içinde belirli dönemlerde yapılan mal sayımlarından sonra ve belli hesaplamalar yapılmak suretiyle yapılır. Bu yöntemde ticari mal satış karı veya zararı ancak dönem sonunda hesaplanabilmektedir. Malın maliyetinin hesaplanmasında yapılan fiili sayım sonuçları ile 153 Ticari Mallar hesabının mevcut borç bakiyesi karşılaştırılır, aradaki fark satılmış ticari malların maliyetidir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR Örnek: İşletmenin 153 Ticari Mallar hesabında 25.000 TL’lik borç kaydı bulunmaktadır. Dönem sonu yapılan sayımlarda depoda 5.000 TL değerinde mal bulunduğu tespit edilmiştir. Örnek: K işletmesinin dönem sonunda 153 Ticari Mallar Hesabı’nın borç kalanı 5.500 TL’dir. Yapılan sayım ve değerleme sonucu dönem sonu mal mevcudunun 1.250 TL olduğu tespit edilmiştir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı 20.000 153 Ticari Mallar Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı 4.250 153 Ticari Mallar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR 2-Devamlı (Sürekli) Envanter Yöntemi: Devamlı envanter yöntemi, dönem içinde her zaman mevcut malların miktarını ve maliyetini, bunun yanında satışların tutarlarını ve maliyetini gösterecek şekilde kayıt esasına dayalı bir sistemdir. Hem mevcut malların miktarı ve maliyeti hem de satılan malların maliyeti bu sayede izlenebilmektedir. Her hangi bir tarihte muhasebe hesaplarına dayanarak brüt satış karı veya zararı hesaplanabilmektedir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR Örnek: ABC Ltd.Şti. 200 TL birim maliyetli 10 adet ticari malı, birimini 300 TL + %18 KDV’den 3 ay vadeli olarak satmıştır. İşletme maliyet kayıtlarını sürekli envanter yöntemine göre gerçekleştirmektedir. Örnek: İşletme daha önceden 10.000 TL’ye almış olduğu malı, %18 KDV hariç 15.000 TL’ye 01.03.2015 tarihinde peşin satmıştır. İşletme maliyet kayıtlarını sürekli envanter yöntemine göre gerçekleştirmektedir. HESABIN ADI BORÇ ALACAK 120 Alıcılar Hesabı 3.540 600 Yurtiçi Satışlar 3.000 391 Hesaplanan KDV Hesabı 540 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı 2.000 153 Ticari Mallar Hesabı HESABIN ADI BORÇ ALACAK 100 Kasa Hesabı 17.700 600 Yurtiçi Satışlar 15.000 391 Hesaplanan KDV Hesabı 2.700 HESABIN ADI BORÇ ALACAK 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı 10.000 153 Ticari Mallar Hesabı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

STOKLAR ÖRNEK MONOGRAFİLER ÖRNEK MONOGRAFİ I: İşletme 01.01.2017 tarihinde kasada 300.000 TL nakit ile faaliyetlerine başlamıştır. 04.01.2017 tarihinde %18 KDV hariç 50.000 TL değerinde bir ticari mal alışı gerçekleştirilmiş, malın bedeli nakit ödenmiştir. 06.01.2017 tarihinde %18 KDV dahil 118.000 TL değerinde bir ticari mal alışı gerçekleştirilmiş, malın bedeli nakit ödenmiştir. 08.01.2017 tarihinde %18 KDV hariç 50.000 TL değerinde bir ticari mal alışı gerçekleştirilmiş, ilgili mal bedeli bir ay sonra ödenmek üzere veresiye satın alınmıştır. 08.01.2017 tarihinde alınan malların 20.000 TL’lik kısmının kalitesinin uygun olamadığı 10.01.2017 tarihinde tespit edilmiş ve bu mallar işletme tarafından karşı işletmeye iade edilmiştir. 08.01.2017 tarihinde veresiye mal alışı sonucu satıcı işletmeye oluşan 35.400 TL tutarındaki borç 28.01.2017 tarihinde (söz verilen süreden 10 gün önce) ödenmiştir. Borcun erken ödenmesi sebebi ile satıcı işletme, işletmemize 1.000 TL değerinde bir iskonto uygulamış ve iskonto faturasını işletmeye göndermiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ II: İşletme 01.01.2017 tarihinde kasada 100.000 TL nakit ve banka hesabında bulunan 500.000 TL mevduat ile faaliyetlerine başlamıştır. 02.01.2017 tarihinde %18 KDV hariç 400.000 TL değerinde veresiye mal alışı yapılmıştır. Yapılan anlaşma gereği ödeme 20 gün sonra yapılacaktır. 05.01.2017 tarihinde 100.000 TL değerindeki mal gerekli kaliteyi sağlayamaması sebebiyle karşı işletmeye iade edilmiştir. (KDV hesabında da düzeltme yapılacaktır) 20.01.2017 tarihinde Satıcı işletme devamlı müşterisi olmamız sebebi ile işletmemize 10.000 TL’lik bir satış indirimi uygulamıştır. (KDV hesabında düzeltme yapılacaktır) 22.01.2017 tarihinde Satıcı işletmeye veresiye mal alışı sebebi ile oluşan borç banka hesabından yapılan bir havale ile ödenmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ III: 01.01.2017 tarihinde işletme kasasında 100.000 TL nakit ve Ticari Mallar hesabında 200.000 TL’lik mal ile faaliyetlerine başlamıştır. 02.01.2017 tarihinde işletme %18 KDV hariç 300.000 TL’ye veresiye bir mal satışı gerçekleştirmiştir. Yapılan anlaşma gereği ilgili malın bedeli 19 gün sonra 19 gün sonra tahsil edilecektir. İşletme satışların maliyet kaydını Sürekli Envanter Yöntemine göre gerçekleştirektedir. 03.01.2017 tarihinde 50.000 TL değerindeki malın gerekli kaliteyi sağlayamaması sebebiyle karşı işletme, ilgili malı işletmemize iade etmiştir. (KDV hesabında da düzeltme yapılacaktır) 20.01.2017 tarihinde Alıcı işletmenin devamlı müşterimiz olması sebebi ile karşı işletmeye 10.000 TL’lik bir satış indirimi yapılmıştır. (KDV hesabında düzeltme yapılacaktır) 22.01.2017 tarihinde Alıcı işletme veresiye mal satışı sebebi ile oluşan borcunu banka hesabından yapılan bir havale ile işletmeye ödemiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © STOKLAR ÖRNEK MONOGRAFİ IV: 01.01.2017 tarihinde işletme kasasında 100.000 TL nakit ve Ticari Mallar hesabında 200.000 TL’lik mal ile faaliyetlerine başlamıştır. 02.01.2017 tarihinde işletme %18 KDV hariç 300.000 TL’ye veresiye bir mal satışı gerçekleştirmiştir. Yapılan anlaşma gereği ilgili malın bedeli 19 gün sonra 19 gün sonra tahsil edilecektir. İşletme satışların maliyet kaydını Aralıklı Envanter Yöntemine göre gerçekleştimektedir. 03.01.2017 tarihinde 50.000 TL değerindeki malın gerekli kaliteyi sağlayamaması sebebiyle karşı işletme, ilgili malı işletmemize iade etmiştir. (KDV hesabında da düzeltme yapılacaktır) 20.01.2017 tarihinde Alıcı işletmenin devamlı müşterimiz olması sebebi ile karşı işletmeye 10.000 TL’lik bir satış indirimi yapılmıştır. (KDV hesabında düzeltme yapılacaktır) 22.01.2017 tarihinde Alıcı işletme veresiye mal satışı sebebi ile oluşan borcunu banka hesabından yapılan bir havale ile işletmeye ödemiştir. 31.12.2017 tarihinde yapılan stok sayımlarında işletmenin elinde herhangi bir ticari malı bulunmadığı tespit edilmiştir. Satışların maliyet kaydını gerçekleştiriniz. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar Arslan, Sinan (2015), Finansal Muhasebe, Umut Kitap. Gökçen, Gürbüz (2016), Genel Muhasebe, 5. Baskı, Beta Yayınları. Kalmış, Halis, Yılmaz, Berna Burcu, Bilen, Bahar, Dereköy, Feyza, Koşan, Levent, Başar, Hıdır, Bozdoğan, Hüsnü, Çakır, Nazife, Çeltikçi, Neriman Polat (2015), Örnek Olaylarla Finansal Muhasebe, 2. Baskı, Paradigma Akademi. Kesimli, İffet Görkey (2014), Genel Muhasebe, Umuttepe Yayınları. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©