SHB-221 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI TÜRKİYE’DE DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜM DOÇ.DR.FİLİZ YILDIRIM

Demografik Yapı ve Toplumsal Yapı Bir toplumda yaşayan insanların sayısal dağılım ve özellikleri olarak tanımlanabilecek demografi kavramını basit istatistikler olarak anlamak hata olur. Demografi bilgisi toplumsal yapının nitelikleri ve özgün gelişmeleri hakkında fikir verir (Baştürk, 2017).

Toplumsal Değişme ve Demografik Dönüşüm Demografik yapıdaki farklılaşma özellikle II. Dünya Savaşı’ndan sonra Batılı toplumlarda gözle görülür bir biçim almış ve bu gözlemler «demografik geçiş» olarak kavramsallaştırılmıştır (Baştürk, 2017).

Toplumsal Değişme ve Demografik Dönüşüm Demografik geçiş, modernleşme ve endüstrileşme sürecinde toplumların yaşadığı dönüşümleri demografik göstergelere dayalı olarak üç evrede değerlendirir (Baştürk, 2017): I. Evre: Yüksek doğurganlık oranlarına eşlik eden yüksem ölüm oranları II. Evre: Doğum oranları sabit iken ölüm oranları hızlı bir biçimde düşme eğilimi gösterir II. Evre: Ölüm oranlarında düşüş ve ortalama yaşam beklentisinde artış devam ederken doğum oranları da hızlı bir biçimde azalma eğiliminde

Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Dönüşümü 19. Yy’da Anadolu’da Nüfusun Genel Nitelikleri Erken Cumhuriyet döneminde Türkiye’de nüfus yapısı büyük oranda Osmanlı İmparatorluğu’ndan devralınan mirastan etkilenmiştir. 19. yy.’dan itibaren kayıtlar, formel nüfus sayımlarından elde edilmeye başlanmıştır (Baştürk, 2017).

Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Dönüşümü 2. Erken Cumhuriyet Dönemi (1923-1960) 1923’te kurulan Cumhuriyet’in devraldığı mirasın nüfusa ilişkin özelliklerinin modernleşme hedefleri için tatmin edici olduğu söylenemez. Bu dönemde nüfusu artırmak politik önceliklerden birisidir (Baştürk, 2017).

Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Dönüşümü 3. Kent Nüfusunun Artması ve Anti Natalist Politikalar Dönemi (1960- 2000’ler) 1950’lerin ikinci yarısından sonra Türkiye’nin demografik yapısında bir dönüşüm yaşanmıştır. Burada en önemli etken doğurganlık oranlarının belirli bir düzeyde sabitlenmiş ve sürdürülebilir biçim almış olmasıdır. Bu dönemde Erken Cumhuriyet döneminin nüfusu destekleyici politikalarından vazgeçilmiş ve nüfusun azaltılması yoluyla toplumsal refahın artırılması hedefi için «nüfusu azaltıcı» politikalara geçiş olmuştur (Baştürk, 2017).

Türkiye’nin Demografik Yapısı ve Dönüşümü 4. 2000 sonrası Dönem: Durağanlaşan Nüfus Dinamikleri ve Tartışmaları Türkiye’de nüfusun Cumhuriyet dönemi boyunca gösterdiği hızlı artış eğilimleri, 2000’lerden sonra nitelik değiştirmeye başlamıştır. Demografik dönüşümün ilk aşamalarında sürekli artış gösteren genç nüfus azalmaya başlamış ve orta-yaş gruplarının oranlarında güçlü bir yükselme olmuştur. 2000’lerde kentleşme oranı radikal bir biçimde artmıştır ve aile yapısı değişmiştir (Baştürk, 2017).

Yararlanılan Kaynaklar Baştürk, Ş. (2017). Türkiye’de Nüfus ve Demografik Yapının Dönüşümü. İçinde Memet Zencirkıran (Edt.), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (s. 301- 334). Bursa: Dora