EĞİTİME GİRİŞ Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Lokman AKBAY Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi - Ölçme ve Değerlendirme ABD

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Konu Başlıkları Felsefe Felsefe alanları Temel felsefi akımlar Eğitim felsefeleri

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Felsefe Nedir? Felsefe, insanın akıl yürütme yoluyla dünyayı ve kendi davranışlarını anlamasına yardımcı olan bir bilimdir (Arslan, 2016) İnsanın evren ve evrenin insanlarla ilişkisi üzerine sistematik, derinlemesine ve spekülatif düşünmesi sonucunda oluşan bir bilgi alanıdır (Gutek, 2001) Felsefenin kelime anlamı, bilgelik, bilgelik arayışı ya da bilgeliği sevmektir Görsel: http://www.yenifelsefe.com/felsefe-sozcugunun-kaynagi-ve-anlami-nedir

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Felsefe Eğitim İlişkisi Felsefe kavramının temelinde, bir bireyin ya da toplumun kendine özgü görüşleri, idealleri, düşünceleri ve iyi, güzel ve gerçek gibi konulardaki varsayımları yatmaktadır İnsan cevresini akıl yürütme yoluyla anlar, insanların olayları anlamada ve açıklamadaki benimsedikleri yol ve yöntemlerin farklılığı farklı felsefi akımları ortaya çıkarmıştır Bir toplumda eğitim ‘niçin’ yapılmalı sorusunun cevabını ‘eğitim felsefesi’ vermeye çalışır Eğitimin felsefi temelleri, toplumdaki eğitim sisteminin yetiştirmeyi planladığı insan tipini ve eğitimin amacını belirler

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Felsefe Alanları 1. Varlık Felsefesi (Ontoloji) Var olanı inceleyen felsefi alandır. Cevap aradığı başlıca sorular: varlık nedir? varlığın kaynağı nedir? varlığın yapısı nedir? vb. Bu felsefe ile ilgilenen flozoflar temelde: (1) varlığın gerçekte var olup olmadığı, (2) varlığın ne olduğu sorunlarıyla uğraşır 2. Bilgi Felsefesi (Epistemoloji) Bigi felsefesi, bilgiyi bir yönden veya belli bir bilgi türü olarak ele almaz, bilgiyi bilgi olmak bakımından ele alır ve bilme sürecine giren bütün ögeleri inceler. Bilgiyi, bilen özne ile bilinen nesne ya da varlık arasında öznenin yönelimiyle kurulan bir bağ olarak tanımlar (Cevizli, 2010) Bilginin zihinde oluşumunu araştırmak ya da bilgiyi ortaya çıkaran etmenleri ve yasaları keşfetmek eğistemolojinin konusu değildir.

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Felsefe Alanları 3. Değerler Felsefesi (Aksiyoloji) Etik ve estetik konuları içine alır. İnsan davranışlarını ve dayandığı temel ilkeleri ve bu davranışların değerlerini inceleyen alandır. Değerler felsefesi, ‘ahlak-ahlaksızlık, iyi-kötü, özgürlük-tutsaklık, erdem-erdemsizlik, güzellik-çirkinlik, saygı-saygısızlık, mutluluk-mutsuzluk, vicdan-vicdansızlık vb. nedir?’ sorularına yanıt arar 4. Mantık Akıl nedir? aklın kuralları nelerdir? bu kurallar doğuştan mı vardır yoksa sonradan mı öğrenilmiştir? aklın kuralları evrensel ve genelgeçer midir? doğru düşünmenin kuralları nelerdir? vb. sorularına cevap arayan felsefe alanıdır (Sönmez, 2010)

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları A. Realizm (Gerçekçilik) Öncüsü Aristo’dur (Aristoteles) Maddi gerçekliği savunur; gerçeklik, insan zihninden bağımsız olarak dış dünyada vardır Gerçeklik, duyu organları yoluyla elde edilip insan duyularından bağımsız ve değişmez bir yapıya sahiptir Öğrencilerin gerçekliği elde etmelerini sağlamada deney ve gözlem metotları yoğun olarak kullanılabilir Gerçeklik bilgisini elde etmede tümevarım yöntemi kullanılır Görsel: http://gorgondergisi.org/aristoteles/

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları Realizmde eğitimin amaçları: Bilgiyi keşfetmek, kullanmak ve başka alanlara transfer etmek Nesneler hakkındaki gerçeği, gerçek anlamda edinmek Bu gerçeği bilindiği şekliyle bütünleştirmek ve genişletmek Bilgileri, genç ve yetişkinlere inandırıcı ve tutarlı bir biçimde aktarmak

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları B. İdealizm Öncüleri Platon ve Sokrates’dır Gerçekliğin ruhsal ve tinsel olduğunu ve gerçekliğin insan zihninde doğuştan var olduğunu ileri sürer Eğitimle kişinin kendinde var olan gerçekliği farketmesi sağlanmalı Tutarlılık bu akımda önemli yer tutar (Demirel, 2004) Bilginin doğruluğu diğer bilgilerle olan tutarlılığına bağlıdır Dışsal gerçekliği inkar etmemekle birlikte, asıl gerçekliğin insanın zihninde olduğunu kabul eder Görsel 1: http://www.yenifelsefe.com/ platonun-mutluluk-ahlaki-ve-erdem-anlayisi Görsel 2: https://www.singularityweblog.com/ why-i-call-myself-socrates/

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları Eğitim insanda uzun vadede yüksek değerler oluşturmalı ve insan kendi kararını kendi verebilmeli yaratıcılığını ve aklını kullanmalıdır Öğrenci kendi içine dönerek öğrenmelidir Öğrencinin ilgi ve isteğiyle öğrenme gücü arasında bir ilişki vardır İnsanları sahip oldukları gerçekliğe ulaştırmada Sokratik tartışma yöntemi kullanılabilir (öğrencilere uygun sorularla bilgiyi elde eder) Sokratik düşünmenin aşamaları Alay - ironi: Sorular yoluyla öğrencilerin bilgilerinin yetersiz olduğunun farkına varması sağlanır Doğurtmaca: Uygun sorularla öğrencilerin gerçekliği ifade etmeleri sağlanır

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları C. Pragmatizm (Yararcılık - faydacılık) Öncüleri John Dewey ve William James’tir Yararlı olan bilgi gerçektir Bilgi ne kadar faydalı ise o kadar gerçektir Bilmek deneysel bir süreçtir ve bilgiye ulaşmak için kullanılacak yöntem bilimsel araştırma yöntemidir Gerçeklik süreklilik göstermeyip, değişmektedir Birey kendi gerçeğini kendisi yaratır Görsel 1: https://graduatefoundationsmoduleela. wordpress.com/pragmatismprogressivism/ Görsel 2: https://tr.wikiquote.org/wiki/William_James

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları Gerçeklik süreklilik göstermeyip, değişmektedir Eğitimin konuları ve müfredat programı da değişebilir Değerler evrensel değildir, görecelidir. Herkes için geçerli tek doğru ve tek hakikat yoktur Demokrasi bir yaşam biçimi olarak özgürlüğü ve katılımı içerir Eğitim demokratik olmalı, özgürlüğü benimseyen kişiler yetiştirmeli Eğitim bireye ve bireyin kişiliğine önem vermelidir Eğitim bireylere problem çözme ve araştırma becerileri kazandırmalıdır

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları D. Varoluşçuluk Temel görüş: varlık özden önce gelir İnsan önce dünyaya gelir, sonrasında ne olacağın belirler İnsan kendi tanımını kendisi yapar Toplum bireylerin kendilerini belirlemelerinde sınırlayıcı etkiye sahiptir Kişiler, toplumsa kuralları ya kabul ederler ve onlara uyum sağlarlar, ya da toplumsal kuralları reddedip onlara karşı dururlar Doğruluk, iyilik ve gerçeklik kişisel olup bireyler tarafından farklı şekillerde tanımlanırlar

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitimi Etkileyen Temel Felsefe Akımları D. Varoluşçuluk Varoluşçu eğitimin ilkeleri; Öğrencilerin kendi potansiyellerinin farkına varmaları ve potansiyellerini geliştirmeleri sağlanmalı Bireylerin özgürlüğünü sınırlayan kurumların, güçlerin ve eğilimlerin farkına varmaları sağlanması Seçme özgürlüğünün anlamını ve değerini ortaya Her bireye kendini belirleme sorumluluğunu ve eylemlerinde kendi verlığına önem verme öğretilmeli Anlamlı ve önemsiz tercihler arasındaki farkı farkedebilmesi gerekir

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitim Felsefeleri ve Eğitime Yansımaları Daimicilik (Perennializm)

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitim Felsefeleri ve Eğitime Yansımaları 2. Esasicilik - Özcülük - Temelcilik (Essensializm)

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitim Felsefeleri ve Eğitime Yansımaları 3. İlerlemecilik (Progressivizm)

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Eğitim Felsefeleri ve Eğitime Yansımaları 4. Yeniden kurmacılık (Social Reconstructionizm)

Ders # 9 - Eğitimin Felsefi Temelleri Dr. Öğr. Üyesi Lokman AKBAY Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi - Ölçme ve Değerlendirme ABD