İÇİNDEKİLER Tahvil ve Hisse Senetlerinin Değerlemesi, Risk ve Getiri Analizi Varlıkların Değerlemesi Tahvil Değerlemesi Hisse Senetlerinin Değerlemesi Risk ve Getiri Analizi Portföy Risk Analizi Menkul Değer Pazar Doğrusu Menkul Değer Riskinin Bir Ölçüsü: Beta

TAHVİL VE HİSSE SENETLERİNİN DEĞERLEMESİ, RİSK VE GETİRİ ANALİZİ BÖLÜM 7 TAHVİL VE HİSSE SENETLERİNİN DEĞERLEMESİ, RİSK VE GETİRİ ANALİZİ

VARLIKLARIN DEĞERLEMESİ Herhangi bir aktif varlığın değeri; sahibinin, aktifin hayatı boyunca elde etmeyi beklediği nakit girişlerine ve nakit girişlerinin riskine göre beklediği getiri oranına (risksiz getiri oranı + risk primi) bağlıdır. Altıncı bölümde hatırlanacağı gibi bir fiziki varlığın değeri; onun ekonomik hayatı boyunca elde edeceği net nakit akımlarının bugünkü değerine eşitti. Aynı şekilde finansal varlıkların (hisse senetleri ve tahvillerin) değeri de, elde tutma süresince sağlayacağı nakdi hâsılatlara ve bunlardan beklenen getiri oranına bağlıdır.

TAHVİL DEĞERLEMESİ Tahvil; anonim şirketlerin uzun vadeli borç bulmak için ihraç etmiş oldukları belirli nominal değeri, belirli bir vadesi, belirli bir faizi olan borç senetleridir. Tahvil sözleşmesiyle şirket, kendisine kredi verenlere her yıl belirli bir faiz ödemeyi ve vadesinde de anaparayı iade etmeyi taahhüt eder. Bu sebeple tahvil; ihraç eden firma ile tahvil sahipleri arasında, uzun vadeli, hukuki bir borç verme sözleşmesi ortaya çıkar. Bir tahvilin Pazar değeri; bu tahvilin vadesine kadar ödeyeceği faizler ile vadesinde ödenecek anaparanın bugünkü değerleri toplamına eşittir. Bugünkü değerin hesaplanmasında kullanılacak ıskonto oranıysa aynı riski taşıyan bütün tahviller için pazarda belirlenen getiri oranıdır.

TAHVİL DEĞERLEMESİ 1. Normal Tahviller 2. Süresiz Tahviller 3. Kuponsuz Tahviller 4. İkramiyeli Tahviller 5. Teminatlı (İpotekli) Tahviller 6. Hisse Senedi İle Değiştirilebilir Tahviller 7. Hisse Senedi Alma Hakkı (Warrant) Veren Tahviller 8. Kâra İştirakli Tahviller 9. İndeksli Tahviller 10. Geri Çağırılabilir Tahviller 11. Diğer Tahvil Türleri

Tahvillerin Değerlemesinde Beş Önemli İlişki 5. Durasyon; Bir finansal varlığın veya yükümlülüğün durasyonu (süresi); bu tahvilden elde edilebilecek tüm nakit akımlarının bu tahvilin vadesine kadar ağırlıklandırılmış ortalama zamanıdır. 4. Bir tahvilin faiz oranına karşı değişen değeri, sadece vadeye kadar olan süreye karışı değil aynı zamanda nakit akımlarının yapısına karşı da duyarlıdır. 3. Uzun vadeli tahviller kısa vadeli tahvillerden daha çok faiz oranı riskine maruzdurlar. 2. Tahvilin süresi vadeye yaklaşırken tahvilin Pazar değeri onun nominal değerine yaklaşır ve vadede Pazar değeri nominal değerine eşit olur. 1. Tahvilin değeri yatırımcının bu tahvilden beklediği getiri oranına göre değişir. Tahvillerin Değerlemesinde Beş Önemli İlişki

HİSSE SENETLERİNİN DEĞERLEMESİ Hisse senetleri; anonim şirketlerin ihraç ettiği ortaklık belgeleridir. Yatırımcı bir anonim şirketin hisse senetleri üzerine yatırım yapmışsa bu şirketin ortağı olmuş olur ve her dönem şirket kârından hissesiyle orantılı bir temettü alır, ayrıca hisse senetlerinin değer artışından da sermaye kazancı elde eder. Eğer şirket zarar ederse bu takdirde her yönüyle bu zarara katılmış olur, sermaye kaybına uğrar. Hisse senetleri mülkiyet hakkı verdiği için sahiplerine şirket yönetimine katılma hakkını kazandırır.

Hisse Senetlerinin Değerlemesi İçin Büyüme Modelleri: 1. Sabit büyümeli temettü değerleme modeli 2. Sıfır büyümeli temettü değerleme modeli 3. Normalin üzerinde büyümeli temettü değerleme modeli

RİSK VE GETİRİ ANALİZİ Beklenen getiri oranı yöntemi kullanılmak suretiyle menkul değerin gelecekte sağlayacağı nakit akımları iskonto edilerek, menkul kıymetin yatırımcı için değeri yani bu menkul değer için ödeyebileceği fiyat hesaplanıyordu. Bilindiği gibi menkul değere ait beklenen getiri oranı riskin bir fonksiyonudur. Yani menkul değerin riski arttıkça yatırımcının bundan beklediği getiri oranı artacaktır.

OLASILIK DAĞILIMLARI A- Beklenen Değer B- Standart Sapma

PORTFÖY RİSK ANALİZİ Buraya kadar tek bir yatırımla (menkul değer veya sabit kıymet) ilgili analizler yapıldı. Fakat firmalar birçok aktif portföyünü (birden çok aktif varlığa veya menkul değere birlikte yatırım yapılması) tutarken, fertler de genellikle birçok farklı menkul kıymeti elde tutarlar. Böylece oluşturulan portföyün bir riski vardır. Bir menkul değerin veya varlığın portföye dâhil olmadan kendi başına riski, portföye dâhil olduktan sonraki riskinden daha yüksektir.

RİSKİN FARKLILAŞTIRMA İLE AZALTILMASI Sistematik Olmayan Risk Sistematik Risk Sistematik Olmayan Risk

MENKUL DEĞER PAZAR DOĞRUSU (SML) Bir menkul değer için istenen getiri oranı; geçerli olan risksiz getiri oranı artı risk pirimi ile belirlenir. Yatırımcı bir menkul değer için ne derece yüksek risk algılarsa, bu menkul değer için o derece risk primi talep edecektir. Risk yükseldikçe istenen risk primi de artacaktır.

MENKUL DEĞER RİSKİNİN ÖLÇÜSÜ: BETA Bir menkul değerin sistematik riski; menkul değerlerin getirisinin standart sapması, pazar portföyünün standart sapması ve menkul değerlerin pazardaki bütün menkul değerlerle aralarında bulunan korelasyon katsayılarıyla ölçülür. İstanbul Menkul Kıymetler Borsa İndeksi’ndeki değişmeler pazar getirisinin bir ölçüsü olarak kullanılabilir.