NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ Türk BankaCILIK SİSTEMİ BANKACILIK KRİZLERİ NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi iisbf.nisantasi.edu.tr

Büyük Ekonomİk Krİzler (1/4) 1878 Ekonomik Krizi (1878): 1878 ekonomik krizi üretim fazlası nedeniyle yaşanmış krizdir. 20 Eylül'den itibaren New York Menkul Kıymetler Borsası'nın faaliyetleri “Long Depression” olarak adlandırılmış ve 10 gün süreyle işleme kapatılmıştır. Kriz, genel itibariyle piyasadaki üreticilerin talebin zıttı bir şekilde üretimi büyütmesi ve ardından piyasadaki nakit sıkıntısının borsaya vurması şeklinde meydana gelmiştir. Zararına satışlar oluşmuş birçok şirket iflas etmiştir. Büyük Buhran (1929): Büyük Buhran ya da diğer adıyla Dünya Ekonomik Bunalımı ABD’de başlayıp etkisini tüm dünyaya gösteren küresel krizdir. Öncesindeki ticari odaklara göz atmak gerekirse New York Down Jones Borsası 1928 yılının başından 1929 yılı Ekim ayının başına kadar olan süreçte gittikçe yükselmiş ve yatırımcılarına yüksek kazanç sağlamıştır. Fakat 3 Ekim 1929 tarihine gelindiğinde ise birkaç şirketin hissesinde ekstrem düşüşler meydana gelmiştir. Bu düşüş sonrası 21 Ekim günü yabancı yatırımcıların kâğıtlarını ellerinden çıkarmalarıyla hızlanmış ve ardından 24 Ekim 1929 Perşembe günü borsa dibe vurmuştur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Büyük Ekonomİk Krİzler (2/4) Kara Pazartesi (1987): Dünya borsalarının kısa bir zaman zarfında büyük değer kayıpları yaşaması sonucunda Kara Pazartesi Ekonomik Krizi yaşanmıştır. Düşüş Hong Kong borsasında başlamış ve saat farkının olmasıyla birlikte 1 hafta içerisinde tüm dünyada küresel bir etki yaratmıştır. Dünya ülkelerinin zararlarını kapatması 3 yıl almıştır. Kara Pazartesi, bir günde borsaların en çok değer yitirdiği gün olarak tarihe geçmiştir. Asya Mali Krizi (1997): Asya Mali Krizi, Temmuz 1997'de Tayland Borsasında başlayan ve Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesini, para birimlerinin ve borsalarının çöküşüne kadar etkileyen ekonomik krizdir. Tayland Borsası çok iyi bir seviyede işlem görürken aniden birkaç şirket hissesindeki oynamalar 1994 Meksika Krizinden sonra temkinli davranan yatırımcılar tarafından fark edilmiş ve ani satışlar sonrası önce bölgesel sonra küresel bir kriz oluşmuştur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Büyük Ekonomİk Krİzler (3/4) Türkiye Ekonomik Kriz (2001): 1999 Depremiyle birlikte ekonomisi iyice çöken ülkede 2001 yılında gerçekleştirilen Milli Güvenlik Toplantısında yaşanan tartışmanın ülke gündemine yansımasıyla piyasanın tepe taklak olduğu krizdir. Ekonomide beklenmedik ölçüde daralma meydana gelmiş ve 21 Şubat'ta bankalar arası para piyasasında gecelik faiz %6200'e kadar çıkmıştır. Küresel Ekonomik Kriz (2008-2012): ABD’deki Mortgage sisteminin çökmesi ve piyasalarda bir anlık nakit kıtlığı neticesinde büyük parasal şirketler batmaya başlamış ve bunun zincirleme etki yapmasıyla birlikte bir anda Büyük Buhran’dan daha etkili bir kriz baş göstermiştir. 2008’e kadar olan süreçte ABD Dolarının değer kaybetmesi de etkili olmuştur. Tüm dünyaya sıçrayan bu kriz AB ülkelerini derinden etkilemiş ve İzlanda, İspanya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkeler kriz çıkmazı içerisine girmiştir. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

Büyük Ekonomİk Krİzler (4/4) Yunan Ekonomik krizi (2011): Yunan Ekonomik krizi; 2011 yılında başlayan ve günümüzde etkisi devam eden, dönemin Yunan hükümetinin aşırı kamu borçlanması ve bu borçları ödeyememesinden kaynaklanan ekonomik krizdir. Kriz çıktığında dönemin başbakanı Papandreu istifa etmiş ve yeni hükümet kurulmuştur. NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BankacIlIk Krİzlerİnİn Nedenlerİ Mikroekonomik Nedenler Denetim ve Düzenlemede Yetersizlik Kötü Yönetim Sermaye Yetersizliği Bankalara Devlet Müdahalesi Mevduat Sigortasının Yüksek Olması Makroekonomik Nedenler Faiz Oranlarındaki Değişim Döviz Kurlarındaki Değişim Arz ve Talepteki Değişim Enflasyon Dış Ticaret Hadlerindeki Değişim Ekonomik Büyüme Finansal Serbestleşme (Finansal Liberalizasyon) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BankacIlIk Krİzlerİnİn Etkİlerİ Mevduat Sahiplerinin Bankalara Hücumu Bankaların Varlıklarını Zararına Satması Mevduat Kaçışı Kamu Maliyesi Açısından Ek Maliyet Üretim Kaybı NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BankacIlIk Krİzlerİnİn Çözümü İçİn Başvurulan Yöntemler Mali Yöntemler Likidite Desteği Devletin Sağladığı Mevduat Sigortası Devletin Mali Desteği Özel Sermaye Desteği Operasyonel Yöntemler Banka Yönetiminin Değiştirilmesi Daha Etkin Personel Kadrosunun Oluşturulması Güçlü Yabancı Bankaların Sisteme Girmelerine İzin Verilmesi Yapısal Yöntemler Tasfiye Birleşme, Satın Alma ve Küçülme Sorunlu (Kötü) Aktiflerin Yönetimi Kamulaştırma Özelleştirme Kurumsal Yeniden Yapılandırma NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

BankacIlIk Krİzlerİne KarşI AlInabİlecek Önlemler Önleyici Denetim ve Düzenlemeler Erken Uyarı Sistemleri Bankaların Derecelendirilmesi Finansal Raporlama Standartlarına Uygunluk Merkez Bankasının Müdahalesi Mevduat Sigortası NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©

NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ © kaynaklar İlker Parasız, Finansal Kurumlar ve Piyasalar, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2007 İlker Parasız, Para Banka ve Finansal Piyasalar, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2009 İlker Parasız, Türkiye’de ve Dünya’da Bankacılık, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2011 İlker Parasız, Modern Bankacılık Teori ve Uygulama, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2014 Ferudun Kayanansal. Bankacılık: Giriş ve İlkeleri, Beta Basım, İstanbul, 2015 Aydın Karapinar. Bankaların Yönetimi ve Denetimi. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2746, Eskişehir, 2013 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun https://www.tbb.org.tr/tr (Son Erişim: Ocak 2018) NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ ©