GÜRÜLTÜ ŞEREF TUĞLU İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI E mail: sereftuglu@gmail.com 01.01.2019 GÜRÜLTÜ ŞEREF TUĞLU İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI E mail: sereftuglu@gmail.com

MESLEK HASTALIKLARININ ANA SEBEBLERİ( ETKENLERİ) A-KİMYASAL ETKENLER * Ağır metaller * Çözücüler * Gazlar B- BİYOLOJİK ETKENLER * Bakteri kaynaklı olanlar * Virus kaynaklı olanlar * Biyoteknoloji kaynaklı olanlar. C-PSİKOLOJİK ETKENLER D- ERGONOMİK ETKENLER

F-FİZİKSEL ETKENLER - Gürültü ve sarsıntı - Yüksek ve alçak basınçta çalışma - Soğuk ve sıcakta çalışma - Tozlar - Radyasyon

FİZİKSEL ETMENLER - GÜRÜLTÜ VE SARSINTI: Darbe ve gürültüye maruziyet Gürültüye uzun süreli maruziyet - YÜKSEK-ALÇAK BASINÇTA ÇALIŞMA - SICAK VE SOĞUKTA ÇALIŞMA

Vücudun bir bölümüne (örneğin, el ve ayaklara) iletilen titreşim Tüm vücut titreşimi Vücudun bir bölümüne (örneğin, el ve ayaklara) iletilen titreşim - TOZLAR - RADYASYON Ark kaynakları İnfrared ışınlar Mikro dalgalar Lazerler .

GÜRÜLTÜ 0.30

GÜRÜLTÜ GÜRÜLTÜ NEDİR? İnsan ve toplum üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren istenmeyen seslerdir. İşyerlerinde gürültü kaynağı olarak, makinelerin meydana getirdiği sesler, perçin- çekiç ve testere sesleri, vantilatör sesleri, basınç altındaki gaz kaçaklarından dolayı meydana gelen sesler örnek verilebilir. Toplum içindeki en önemli gürültü kaynağı kara yolu, demiryolu araçları ve uçaklardır.

MEYDANA GETİREN SESLERİ 3 TÜRDE TANIMAK MÜMKÜNDÜR. GÜRÜLTÜYÜ MEYDANA GETİREN SESLERİ 3 TÜRDE TANIMAK MÜMKÜNDÜR. 1- SUBSONİK SESLER: Frekansı 20 Hz.'den düşük olan sesler, 2- İŞİTİLEBİLEN SESLER: Frekansı 20 Hz. ile 20 kHz. arasında olan seslerdir. 3- ULTRASONİK SESLAR: Frekansı 20 kHz.'den yüksek olan sesler

* SESİN BASINCI SESİ DUYAN KİŞİNİN SES KAYNAĞINA YAKINLIĞI VEYA UZAKLIĞI İLE BAĞLANTILIDIR. * SES KAYNAĞINDAN 1 METRE UZAKLIKTAKİ SES BASINCI SESİN GÜCÜ OLARAK BİLİNİR.

BAZI SES BASINÇ DEĞERLERİ: Havalanan bir jetin 100 metre yanı 140 desibel Pnömatik çekiç 100 “ Pres tezgahlarının vurma hareketi 90 “ Zımpara taş tezgahında 85-90 “ parça işleme Şehirde çalışma odası, büro 70 “ Sessiz bir oda 40 “ Sessiz bir orman veya kır 20 “ Duyma eşiği 0 “

Ses ve Gürültü dB Dayanılmaz Kısa tek gürültü = Sağırlık. Acı Verici Birçok insan için acı verici Sağırlık Yapan Son derece rahatsız Çok Yüksek Devamlı maruz kalınması sağırlığa yol açabilir Orta Düzey Ofis Ortamı Çok Düşük Zor Duyulabilen dB

İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI 1-GEÇİCİ İŞİTME KAYBI: Belli sürelerde gürültüye maruz kalan kişilerde geçici işitme kayıpları (GİK) olur. Bu geçici kayıplar, gürültülü ortamdan uzaklaştıktan belli bir süre sonra düzelir.

2- KALICI İŞİTME KAYBI: Gürültüde kalma süresi arttıkça veya çok yüksek gürültülerde, geri dönüşümü olmayan kalıcı işitme kayıpları (KİK) oluşur. Artık bu işitme kaybını düzeltebilmek mümkün olmaz. Çünkü iç kulaktaki duyma hücrelerinin bir kısmı ölmüştür. Kalıcı işitme kayıpları birden bire anlaşılmaz. Belli aşamalarda belli belirtiler gösterir. İşitmede azalma başlangıçta reversibldir; etkiden uzaklaşınca birkaç saat ya da gün içinde geriler. Gürültüsüz süre yeterli olmazsa, işitme azalması süreklilik kazanır. Ama kişi bunu ancak subjektif olarak çoğu kez birkaç yılda fark eder.

İŞİTME KAYIPLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 0- 26 dB………Normal 27-40 dB………Çok hafif derecede işitme kaybı 41-55 dB………Hafif derecede işitme kaybı 56-70 dB………Orta “ “ “ 71-90 dB………İleri “ “ “ 91-120 dB………Çok ileri “ “ “

GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞINA ZARARLARI a-KULUÇKA DÖNEMİ: Kulakta dolgunluk, uğultu çınlama ve yorgunluk başlar. Konuşmaları anlamada bir zorluk görülmez. b-GİZLİ TOTAL DÖNEMİ: Odiometrik olarak 2000-4000 Hz. Çevresinde tipik çukurlar görülür. Konuşmaları duymada bir zorluk yoktur ancak gürültülü ortamlarda konuşulanları duymada zorluk vardır.

c-SUBTOTAL DÖNEMİ: 4000 Hz de işitme kaybı 30-60 desibel arasında değişir. Konuşmaları anlamakta zorluk başlar. d-BELİRLİ DÖNEM: İşitme kaybı, 500,1000,2000 Hz. lerde ortalama 25 dB’i aşmaya başlar. Bu durumda kişi işitme kaybının farkına varır.

GÜRÜLTÜNÜN İŞİTME DUYUSU DIŞINDAKİ ETKİLERİ: 1- Gürültü kişilerde sadece işitme duyu kaybına değil genel sağlık üzerinde de zarar verir,

50-65 dB arası 2- Konsantre olamama, uyku bölünmesi, dağılması veya uykuya geç başlamaya neden olur. 3-Kızgınlık-saldırganlık gibi belirtiler ortaya çıkar. 4-Yapılan araştırmalar, gürültünün merkezi ve otonom sinir sistemini etkilediğini göstermiştir. 5-Davranış bozukluklarına neden olur, 6-Strese neden olur.

65-90 dB arasında; 7-Kan basıncı değişir, solunum hızlanır ve beyin sıvısındaki basınç azalır. 8-Metabolik ve hormonal bozukluklar yapar. 9-Psikolojik etkiler yapar. 10-Performans düşmesi yaratır.

80-85 dB arası gürültüye sürekli maruz kalan kişinin; 11-Kan basıncının yükselir.Terleme artar.Kan dolaşımının bozulur. Yüksek tansiyona neden olur. 12-İşitme eşiği yükselir.Kişi başkaları ile konuşurken duymak ve duyur- mak için yüksek sesle bağırır,

14-Fizyolojik rahatsızlıklar görülür. 90-120 dB arası; 13-Baş ağrısı yapar. 14-Fizyolojik rahatsızlıklar görülür. 120 dB üstünde; 15-İç kulakta ani bozukluk yanında denge bozukluklarıda ortaya çıkar, 140 dB üstünde; 16- Kulak zarı patlar ve beyinde de ciddi hasar yaratır,

SÜREKLİ GÜRÜLTÜ: - Verimliliği azaltır, - Dikkatin azalması ve iş kazalarına neden olur,

GÜRÜLTÜYE KARŞI KORUNMA TEDBİRLERİ A-TEKNİK KORUNMA:(Gürültü kaynağında) 1-Makinaların daha az gürültülü olanlarla değişimi, 2-Daha az gürültü gerektiren işle değişiklik yapma, 3-Gürültü kaynağının ayrı bir bölüme alınması, B-Gürültülü ortamda alınması gerekli tedbirler: 1-Makinaların montajında önlem almak(lastik takoz) 2-Elemanla makine arasına engel koymak, 3-Elemanla gürültü kaynağı arasındaki mesafeyi arttırmak, 4-Gürültü emici veya yansıtıcı malzemeler kullanmak,

GÜRÜLTÜYE KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER I-TEKNİK ÖNLEMLER: 1-GÜRÜLTÜYÜ KAYNAĞINDA YOKETMEK: Bu tedbir inşaatta, makinelerde ve makinelerin yerleştirilmesinde,üretim metot ve tekniklerin uygulanmasında yapılması gereken çalışmalardır. a) Gürültü düzeyinin en düşük olduğu sistemler kurulmalıdır

b) Makinelerin ve tesislerin bakımı periyodik aralıklarla yapılmalıdır. c) İşyeri ortamında belli periyotlarda, gürültü ölçümleri yapılmalıdır. d) Gürültüyü azaltmak için mühendislik çalışmaları yapılmalıdır.

2- GÜRÜLTÜ KAYNAĞI İLE ÇALIŞAN ARASINDAKİ YOLDA ÖNLEM ALMAK: a) Gürültü kaynağı ve kişi arasındaki mesafe artırılmalıdır. b) Sesin havada yayılmasını azaltmak için ses emici sistemler kurulmalıdır. c) Tavan ve duvarlarda ses izolasyonu yapılmalıdır. d) Gürültü kaynağı tecrit edilmeli,gürül- tü kaynağı ayrı bir bölüme alınmalıdır.

3- GÜRÜLTÜYE MARUZ KALAN KİŞİDE ÖNLEM ALMA: a) Gürültüye maruz kalan kişiyi tecrit etmek, maruz kalan kişilerin sayısını azaltmak, b) Kişisel koruyucular kullanmak, Kulak koruyucuları mutlaka sessiz ortamda takılmalı ve çıkarılmalı ayrıca temiz ve bakım- lı tutulmalıdır, c) İş programlarını değiştirerek gürültüye maruz kalma süresini azaltmak, d) Gürültülü işlerde, sağır kişileri çalıştırmak,

II- TIBBI ÖNLEMLER : SAĞLIK KONTROLLERİ: a) -Gürültülü yerlerde çalıştırılacak kişilerin işe alınmalarında, kulak odyometrileri çektiril- melidir, b) Sinir hastalığı ve hipertansiyonlu olanların gürültülü işlerde çalıştırılmaması, c) Gürültülü yerlerde sağır kişilerin çalıştırılma sı. d) Çalışmalar süresince, periyodik sağlık kontrolleri düzenli olarak yaptırılmalıdır. e) Duyma durumunda azalma ve herhangi bir bozukluk görülenler ve kulak ve sinir hasta- lığı bulunanlar,hipertansiyonlu olanlar bu işlerden alınmalı,görev yeri değiştirilmeli veya tedavi altına alınmalıdır,

Gürültü Koruyucu Gereçlerin Kullanım ve Bakım Eğitimi 1100 / 1110 Atılabilir Kulak Tıkaçları 1 2 3 4 Bu kulak tıkaçları kullanıldıktan sonra kirlenince atılmalı ve yenisi ile değiştirilmelidir.

GÜRÜLTÜYÜ KONTROL ALTINA ALMA Gürültü Kaynağı Akustik Mühendislik Ses Yalıtımı Koruyucu Ekipman Kullanımı ORTAK KORUNMA KİŞİSEL KORUNMA GÜRÜLTÜYÜ KAYNAĞINDA KONTROL ETMEK

Karaelmas Diyarı Zonguldak İşitme Kaybının Tipik Evreleri dB -0 Karaelmas Diyarı Zonguldak -10 Önce…. -20 -30 Karels Diyar Ongulak -40 -50 Sonra ... -60 -70 Kars Diy Onlak -80 -90 Sonuçta... Hz -100 125 250 500 1000 2000 4000 8000 15000 Kas Di Nak ….. 1 year 5 years 10 years 30 years İşitme Kaybının Tipik Evreleri

.

.

CİNSİ AZALTMA DERECESİ KULAK KORUYUCULARININ GÜRÜLTÜ ENGELLEME DEĞERLERİ CİNSİ AZALTMA DERECESİ PAMUK 5 - 16 dB PARAFİNLİ PAMUK 20 - 35 dB CAM PAMUĞU 7,5 - 32 dB KULAK TIKACI 20 - 45 dB KULAKLIK 12 - 48 dB

GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ YASAL MEVZUAT İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü * Madde 59- 78 Madde 22- Ağır ve tehlikeli işlerin yapıl- madığı yerlerde,gürültü derecesi 80 dB li geçmeyecektir. Daha çok gürültülü çalış-mayı gerektiren işlerin yapıldığı yerlerde gürültü derecesi en çok 95 dB olabilir. Ancak,bu durumda işçilere başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir,

4857 SAYILI İŞ KANUNU AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ: SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE ANCAK 7.5 SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDAKİ YÖNETMELİK,

GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ: 1) Maruziyet sınır değerleri : LEX, 8h = 87 dB (A) ve ppeak = 200 µ Pai [i] 2) En yüksek maruziyet etkin değerleri : LEX, 8h = 85 dB (A) ve ppeak = 140 µ Pa [ii] 3) En düşük maruziyet etkin değerleri : LEX, 8h = 80 dB (A) ve ppeak = 112 µ Pa iii

GÜRÜLTÜ- YASAL DAYANAKLAR Gürültü Yönetmeliği İşçiyi etkileyen maruziyetin belirlenmesinde, işçinin kullandığı kişisel kulak koruyucularının koruyucu etkisi de dikkate alınarak maruziyet sınır değer uygulanacaktır. Maruziyet etkin değerlerinde kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmayacaktır. Günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit edildiği işlerde ve aşağıdaki şartlara uyulmak kaydı ile maruziyet sınır değerleri ve maruziyet etkin değerlerinin uygulanmasında günlük maruziyet değerleri yerine haftalık maruziyet değerleri kullanılabilir: Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi 87 dB (A) maruziyet sınır değerini aşmayacaktır.

GÜRÜLTÜ- YASAL DAYANAKLAR - KORUYUCU KULLANMA Gürültü Yönetmeliği 1) Gürültü maruziyeti en düşük maruziyet etkin değerleri aştığında, işveren kulak koruyucuları sağlayarak işçilerin kullanımına hazır halde bulunduracaktır, 2) Gürültü maruziyeti en yüksek maruziyet etkin değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucuları kullanılacaktır, 3) Kulak koruyucuları işitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en aza indirecek bir biçimde seçilecektir. 4) İşveren kulak koruyucularının kullanılmasını sağlamak için her türlü çabayı gösterecek ve alınan önlemlerin etkililiğini denetlemekten sorumlu olacaktır.

-Madde 11: Gürültü derecesi Çalışma zamanı 80 dB 7.5 saat 90 dB Gürültü Kontrol Yönetmeliği -Madde 11: Gürültü derecesi Çalışma zamanı 80 dB 7.5 saat 90 dB 4.0 saat 95 dB 2.0 saat 100 dB 1.0 saat 105 dB 30 dkk 110 dB 15 dkk 115 dB 7.5 dkk 140 dB Kesinlikle çalışılamaz

Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü: Gürültü zararlarının meslek hastalığı sayılabilmesi için gürültülü işte en az iki yıl, gürültü şiddeti sürekli olarak 85 desibelin üstünde olan işlerde en az 30 gün çalışmış olması gereklidir.

TİTREŞİM Etkisi: Merkezi sinir sistemi, dolaşım sistemi, kaslar ve eklemler Titreşimden korunmanın temel hedefi vibrasyonun kaynağında azaltmaya yönelik olmalıdır.

Meslek Astımı Meslek astımı, sanayileşen toplumlarda en önemli solunumsal meslek hastalığı iken, ülkemizdeki resmi veriler silikozis gibi toz hastalıklarını hâlâ en fazla gözlenen mesleksel akciğer hastalıkları olarak göstermektedir.

Meslek Astımı Ülkemizde 1940'lardan bu yana meslek hastalığı tanısı konulmaktadır. İstatistiklere göre bu hastalıkların başında silikozis gelmektedir. Toplumumuzda astım sıklığının %5-10 düzeyinde

TEŞEKKÜR EDERİM.