Ödemeler Dengesi Dr.Dilek Seymen
Ödemeler Dengesi, tanım, kapsamı Ana Hesap Grupları Cari Denge, Sermaye Hesabı Dengesi Farklı Ödemeler Dengesi Tanımları Otonom ve Denkleştirici İşlemler Ödemeler Dengesi Açığına Neden Olan Faktörler Ödemeler Dengesi Açığını Gidermeye Yönelik Politikalar Yatırım-Tasarruf Eşitliği ve Cari Denge
Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi : Bir ülke sakinlerinin diğer ülke sakinleriyle, belli bir dönemde yaptığı tüm ekonomik faaliyetlerin sistematik şekilde kaydedildiği tablodur. Bilançonun ana bölümleri şunlardır: A. CARİ İŞLEMLER HESABI B. SERMAYE HESABI C. FİNANS HESABI D. NET HATA VE NOKSAN E. REZERV VARLIKLAR GENEL DENGE
ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM (MİLYON ABD DOLARI) 2006 2007 2008 A. CARİ İŞLEMLER HESABI -32,051 -38,219 -41,685 1. İhracat f.o.b.(2) 93,611 115,364 140,739 2. İthalat f.o.b. -134,573 -162,041 -193,922 MAL DENGESİ -40,962 -46,677 -53,183 3. Hizmet Gelirleri 25,407 28,615 34,780 4. Hizmet Giderleri -11,713 -15,292 -17,326 MAL ve HİZMET DENGESİ -27,268 -33,354 -35,729 5. Yatırım Gelirleri 4,383 6,420 6,860 6. Yatırım Giderleri -11,074 -13,528 -14,827 MAL, HİZMET ve YATIRIM GELİRİ DENGESİ -33,959 -40,462 -43,696 7. Cari Transferler 1,908 2,243 2,011
ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİK SUNUM (MİLYON ABD DOLARI) 2006 2007 2008 B. SERMAYE HESABI C. FİNANS HESABI 42,689 48,637 34,499 8. Yurtdışında Doğrudan Yatırım -924 -2,106 -2,585 9. Yurtiçinde Doğrudan Yatırım 20,185 22,046 18,187 10. Portföy Hesabı-Varlıklar -4,029 -2,063 -1,276 11. Portföy Hesabı-Yükümlülükler 11,402 2,780 -3,502 12. Diğer Yatırımlar-Varlıklar -13,437 -4,858 -7,431 13. Diğer Yatırımlar-Yükümlülükler 29,492 32,838 31,106 Cari,Sermaye ve Finansal Hesaplar 10,638 10,418 -7,186 D. NET HATA VE NOKSAN -13 1,597 4,428 GENEL DENGE 10,625 12,015 -2,758 E. REZERV VARLIKLAR -10,625 -12,015 2,758 14. Rezerv Varlıklar -6,114 -8,032 1,057 15. Uluslararası Para Fonu Kredileri -4,511 -3,983 1,701 16. Ödemeler Dengesi Finansmanı -
Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi (Balance of Payments-BP) BP = CAB + KAB BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] CAB = Current Account Balance (Cari İşlemler Dengesi) KAB = Capital Account Balance (Sermaye Hesabı Dengesi) BP = 0 Dış Denge BP > 0 Dış Fazla BP < 0 Dış Açık
Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi (Balance of Payments-BP) BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] (-) (+) (+) (+) (-) Cari İşlemler Dengesini Etkileyen Unsurlar Y = ülkenin gelir düzeyi ; M = f(Y)+ Yf = Ticaret ortaklarının gelir düzeyi ; X = f(Yf)+ (Pf/P).R = Reel döviz kuru Pf = Yabancı ülke fiyatlarının ulusal para cinsinden ifadesi P = Yurtiçi fiyatlar R = Nominal döviz kuru Eğer Y M ; Yf X Reel döviz kuru (Pf ve P sabit iken, R) X ve M
Ödemeler Dengesi (Balance of Payments-BP) BP = CAB [Y, Yf, (Pf/P).R] + KAB [i, (if + De)] (-) (+) (+) (+) (-) Sermaye Hesabı Dengesini Etkileyen Unsurlar i = yurtiçi faiz oran if = yurtdışı faiz oranı De = Beklenen devalüasyon ya da depresiasyon oranı Eğer i Yabancı sermaye girişi (if + De) Yabancı sermaye çıkışı Uzun vadede faiz oranı (i), Cari İşlemler Dengesini de etkiler. Dış borç faizleri cari işlemlere kaydedilir (Hizmet Giderleri).
Ödemeler Dengesi Ödemeler Dengesi (Balance of Payments-BP) Sermaye girişi 100.000 $, 1$=1,20 TL, i=%20 100.000 * 1,20 = 120.000 TL Her 1 YTL, %20 faizden 1,2 TL olacak. (Anapara + Faiz = 1 + 0,20 =1,20) 120.000 * 1,20 = 144.000 TL vade sonunda elde edilecek toplam gelir (Anapara + Faiz). Eğer t+1 döneminde ülkeden; 1$ = 1,20 YTL : 144.000 / 1,20 = 120.000 $ çıkar. 1$ = 1,00 YTL : 144.000 / 1,00 = 144.000 $ çıkar. 1$ = 1,50 YTL : 144.000 / 1,50 = 96.000 $ çıkar.