ÖBBS (Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavı) Yrd. Doç. Dr. Ömer Kutlu

ÖBBS Nedir? Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2002 yılının Nisan ayında ilk kez uygulanan ÖBBS (Öğrenci Başarısının Belirlenmesi Sınavı), Temel Eğitim Projesi (TEP) kapsamında, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED), Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (EĞİTEK) ve İlköğretim Genel Müdürlüğü’nün ortak katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Kısaca, Türkiye’deki öğrencilerin okul öğrenmelerini izlemeye yönelik yapılmış bir değerlendirmedir. (MEB, 2002).

Uygulamanın temel amacı, okuldaki öğrenmelerini izlenmek ve okul öğrenmeleri üzerinde belirleyici olan bazı değişkenler ile ilişkilerini belirlemektir. Bu çalışmalarla öğrencilerin başarı düzeyleri, kazanmaları gereken becerileri ne derecede kazandıkları, eğitim sistemimizin ürünü, kalitesi tespit edilmiştir. (MEB, 2010)

Elde edilen çıktılar sayesinde; temel eğitimde, eğitim politikaları, öğretim programı, öğretim yöntem ve teknikleri, öğretmenlerin nitelikleri, ders araç-gereç ve materyalleri gibi unsurların gözden geçirilmesine yönelik bilimsel veriler elde edilmekte, diğer ülkelerin eğitim sistemleriyle de karşılaştırmalar yapılmıştır. Elde edilen bilgiler, eğitimde politika belirleyicilerin, karar vericilerin, bilimsel çalışma yapanların ve üniversitelerin hizmetine sunulmuştur. (MEB, 2010)

ÖBBS, ilköğretim kademesinde 2002 yılından itibaren üçer yıllık aralıklarla beş temel derse yönelik olarak üç kez uygulanmıştır. ÖBBS uygulaması; 4., 5., 6., 7. ve 8. sınıfların Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler alanında değerlendirilmesini içeren ulusal düzeyde bir çalışmadır. (MEB, 2009)

Ortaöğretim kademesinde sadece 2009 yılında beş temel disiplin alanında (Türk Edebiyatı, Dil ve Anlatım, Matematik-Geometri, Fizik, Kimya, Biyoloji, Tarih, Coğrafya ve İngilizce) yürütülmüştür (MEB, 2010). Sınav kapsamında öğrencilere derslere yönelik olarak hazırlanmış düzey belirleme testleri uygulanmış ve sonuçlar Milli Eğitim Bakanlığı EARGED Başkanlığı tarafından hazırlanan “Ortaöğretim 2009 ÖBBS Raporu” ile raporlaştırılmıştır (MEB, 2009).

ÖBBS kapsamında üç ayrı ölçme aracı uygulanmıştır: Öğretmen Anketi: ÖBBS kapsamında öğrenci başarısının değerlendirildiği branş öğretmenlerinin cinsiyet, eğitim düzeyi, branş ve öğretmenlikteki kıdemi gibi kişisel bilgilerinin yanında; ders dışı zamanında yaptıkları etkinlikler, katılınmış olan hizmet içi eğitimler ile bu eğitimler vb hakkındaki görüşlerine yönelik bilgiler toplamayı hedefleyen maddeler yer almaktadır. Öğrenci Anketi: Öğrencilerin cinsiyeti, anne ve babanın eğitim düzeyi, kardeş sayısı, evde bulunan bazı eğitim destek malzemelere erişim olanakları, ders dışı etkinliklerinin yanı sıra derslerdeki başarı algıları gibi çeşitli duyuşsal özelliklerine yönelik bilgiler sağlayacak sorulardan oluşmaktadır.

Başarı Testi: Öğrencilerin derslerdeki öğrenme düzeylerini ve başarılarını belirlemede kullanılan ölçme araçları öğretim programlarındaki hedeflere yönelik öğrenci kazanımları/özelliklere yönelik belirlenen derslerde Geliştirme Dairesi (EARGED) bünyesinde oluşturulan komisyonlar tarafından hazırlanmış sorulardan oluşmaktadır. Bir öğrenci bütün testleri cevaplandırdığından bir anda cevap vereceği soru sayısı oldukça fazla olacağı için olası sorunları gidermek amacıyla testler 12 kitapçığa ayrılmıştır. (MEB, 2010)

KAYNAKLAR Milli Eğitim Bakanlığı (2002). ÖBBS 2002 İlköğretim Öğrencilerinin Başarılarının Belirlenmesi Durum Belirleme Raporu. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Yayınları. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2009). Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavı Durum Belirleme Raporu: Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi, Sosyal Bilgiler, İngilizce. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Yayınları. Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2010). Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavı Durum Belirleme Raporu: Türk Edebiyatı, Dil ve Anlatım, Matematik, Geometri, Fizik, Kimya, Biyoloji, Tarih, Coğrafya, İngilizce. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Yayınları.