Kan Bankalarını Merkezileştirme Çalışmaları Serkan Sakarya Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgi İşlem Birimi Semih Utku, Derya Birant, Alp Kut Dokuz Eylül Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

İçerik 1. Giriş 2. Kan Bankaları 3. ISBT 128 Barkod Sistemi 4. Modelin Genel Yapısı 5. XML Alt Yapısı 6. Sonuçlar

Giriş Kan bankaları, sağlık sektörünün en önemli parçalarından birisidir. Kan bankalarının hızlı çalışması ve aranılan kan ürünlerinin en kısa sürede bulunabilmesi insan hayatı üzerinde büyük önem taşır. Kan bankası sistemleri Kendi ürünlerinin takibi Donasyon süreçleri Stok miktarları ... Farklı platformlar Farklı programlama dilleri Farklı yazılım özellikleri Farklı veritabanı sistemleri

Kan Bankaları Kan bankası sistemleri bağımsız olarak çalışmaktadır. Kan bankası sistemlerinin kendi aralarında iletişimlerinin olmaması kan arama işlemini yavaşlatmaktadır. Aranılan kan ürününün bir kan bankasında bulunamadığı takdirde, diğer kan bankalarına telefon ile temasa geçilerek ürün sorgulanmaktır. Kan arama işleminde zorluklar yaşanmakta büyük bir zaman kaybı meydana gelmektedir. Ülkemizde Kan Grubu Dağılımı Grafiği (%)

Çalışmanın Amacı Çalışmanın amacı : Birbirinden bağımsız olarak çalışan kan bankalarının XML teknolojisi kullanılarak birbirleriyle haberleşmesinin sağlanması Her kan bankası merkezi bir yerde bulunan veritabanı sunucusuna kendi stok durumunun her değişimini bildirmesi gerekmektedir. Kan Merkezi 1 Kan Merkezi 3 Kan Merkezi 2 Kan Merkezi 4 Veritabanı Kan Merkezi 1 Kan Merkezi 2 Kan Merkezi 3 Kan Merkezi 4

Tasarlanan Modelin Genel Yapısı Bütün kan bankaları merkezde bulunan veritabanı ile sürekli iletişim halinde olacaktır. Herhangi bir kan bankasına bir kan ürünü geldiği zaman, bunu kendi veritabanlarına eklerlerken, basit bir işlem daha yaparak bu bilgiyi merkez veritabanına da göndermeleri gerekmektedir. Merkez veritabanında bütün kan bankalarının anlık stok bilgileri güncel bir şekilde saklanacaktır. Kan Merkezi 1 Kan Merkezi 3 Kan Merkezi 2 Kan Merkezi 4 Veritabanı

ISBT 128 Kan Barkod Standardı Her kan ürünün üzerinde o kanın özelliklerini belirten bir etiket bulunmaktadır. Eski kan etiketleme sistemi : ABC Codabar Yeni kan etiketleme sistemi : ISBT 128 (Ocak 2002) ISBT International Society of Blood Transfusion Uluslararası Kan Nakli Derneği ISBT 128 sistemi ile her kan ürünü belirli bir kod ile tanımlanmaktadır.

ISBT 128 Kan Barkod Standardı ISBT 128 standardının öngördüğü etiket dört parçadan oluşmaktadır: 1. parça - Donör Tanımlayıcı Numarasını 2. parça - Kan grubunu 3. parça - Kan ürününe ait tanımlamaları (ne tür hücreler içerdiği, hangi koşullarda saklanması gerektiği, lisans numarası gibi) 4. parça - Kanın son kullanım tarihi gibi kritik bilgiler

XML ile Veri İletişimi Her kan bankası farklı platformlarda çalışan farklı yazılımlar kullanmaktadır. Bu yüzden platformdan bağımsız bir şekilde çalışabilen XML teknolojisi seçilmiştir. XML esnek, genişletilebilir ve kolayca geliştirilebilir bir yapıya sahiptir. Nesne yapısına dayanan, güçlü bir teknolojidir. Bilgiye hızlı, kolay ve ortamdan bağımsız olarak erişebilme imkanı sunar.

XML ile Veri İletişimi XML alt yapısı ISBT 128 standartlarına uygun olarak tasarlanmıştır. ISBT 128 standardının öngördüğü etiket, XML de tagler kullanılarak sağlanmıştır. <upperleft ></upperleft > <identification_number></identification_number> <blood_center></blood_center> <donor_statement></donor_statement> <upperright ></upperright > <abo_barcode></abo_barcode> <abo_text ></abo_text> <intended_recipient></intended_recipient> <lowerleft></lowerleft > <product_code></product_code> <product_text></product_text> <lowerright></lowerright> <expiration_date></expiration_date> <special_test></special_test> <label></label>

Örnek XML <?xml version="1.0" encoding="ISO-8859-1"?> <message type=“2”> <upperleft > <identification_number> W00239512234500K</ identification_number> <blood_center>Account Blood Center</ blood_center> <donor_statement> Volunteer Donor</donor_statement> </upperleft > <upperright > <abo_barcode> 8500</ abo_barcode> <abo_text > AB Rh Positive</ abo_text> <intended_recipient> Directed Donation</ intended_recipient> </upperright >

Örnek XML <lowerleft> <product_code>E0001V00</product_code> <product_text> Red Blood Cells </product_text> </lowerleft > <lowerright> <expiration_date>9972941645</ expiration_date> <special_test> abcde</ special_test> <label>Further by X</ label> </lowerright> </message>

Güvenlik Kontrolleri Merkez veritabanında bulunan bilgilere erişim hakları kontrol edilmelidir. Sadece kan bankası çalışanları stok bilgilerini değiştirebilmeli. Bir kan bankası çalışanı, başka bir kan bankasına ait stok bilgilerini değiştirmemeli. Bir kan bankası çalışanı kendi kan bankasında olan bir ürünün aynısını başka bir kan bankasında sorgulayamamalı. Kritik stok miktarının altına düşen ürünler hakkında kan bankalarına uyarı gönderilmeli.

Sonuçlar Bu çalışmada bütün kan bankalarının anlık stok bilgilerine erişilebilmesine yönelik bir model sunulmaktadır. Önerilen model ile kan ürünü arama işlemleri kolaylaşacaktır. Aranılan ürünün size en yakın hangi kan bankasında bulunduğu bilindiği için ürüne erişim süresi azalacaktır.

Sonuçlar Çalışmada tasarlanan model ISBT 128 standartlarına uygun olarak hazırlanan XML alt yapısına sahiptir. Böylece platformdan bağımsızlık, esneklik ve kolayca genişletilebilirlik özellikler sağlanmış olacaktır. Kan bankasının varolan sistemlerinde değişiklik yapmadan, ek bir programın çağrılması yeterli olacaktır. Modelde merkezi veritabanında bulunan bilgilere erişim hakları, sorgulama kısıtlamaları da tasarlanmıştır.

İlginiz için teşekkür ederim …