Teknik Analiz Tanımsal Olarak Teknik Analiz Dow Teorisi Fiyat Grafikleri Çizim Çalışmaları Formasyonlar İndikatörler
TEKNİK ANALİZİN GÜÇLÜ YÖNLERİ Firma yada endüstri kolu hakkında temel bilgi kaynağı olan bilanço yada gelir tablosuna ihtiyaç duyulmamaktadır. Fiyat hareketlerini algılayabilmek yeterlidir. Temel analizci bir şirket için doğru bir gerçek değer bulsa bile, alım-satım için zamanlama faktörü önem kazanmaktadır. Alım-satım zamanlamasını belirlemek teknik analizin temel konusudur. Teknik analiz tüm piyasalarda uygulanabilir. Al-tut yerine; Al-sat yaklaşımını benimser.
TEKNİK ANALİZE YÖNELTİLEN ELEŞTİRİLER Geçmişteki fiyat hareketleri gelecekte tekrarlamayabilir. Tüm yatırımcıların aynı yöntemleri kullanması, teknik analizin uygulanamaz hale gelmesini sağlayabilir. Objektif kararlar ile birlikte sübjektif bakış açısı da devreye girebilir.
TEKNİK ANALİZİN ÇIKIŞ NOKTASI: DOW TEORİSİ Dow Teorisi (Dow Theory), en eski ve en bilinen Teknik Analiz teorilerinden biridir. Dow Teorisi, Dow Jones and Company’nin kurucusu ve The Wall Street Journal’ın editörü olan Charles Dow’un 1900 – 1902 yılları arasında yayınlanan makalelerinden derlenerek ortaya çıkmış bir teoridir.
TEORİNİN AMACI - Teorinin amacı, hisse senedi fiyatlarının yönünü genel ekonomik gidişat ile ilişkilendirerek hisse senedi piyasasının uzun vadeli yönünü belirlemeye çalışmaktır. - Teori, doğru zamanda trendin doğru yönünde yer alabilmeyi sağlamayı amaçlar.
DOW TEORİSİ * Teoriye göre, piyasada 3 temel trend vardır; Birincil trendler, İkincil trendler, Önemsiz dalgalanmalar.
Dow'un teorisi 6 ilkeye dayanır; a) Ortalamalar her türlü faktörü (etkeni) içerir ve yansıtır. (Hisse senedi fiyat endeksleri, Dow'un bahsettiği ortalamalarla aynı anlamdadır.) b) Piyasada üç temel trend vardır. Her trend, süre bakımından kendinden bir büyük olan trendi düzeltir. - Bir yıldan uzun olan ana trendler veya birincil hareketler, - Üç hafta ile üç ay arasında olan ikincil hareketler, - Üç haftadan az olan ufak oynama veya dalgalanmalar. c) Ana trendler (birincil hareketler) üç aşamadan geçer; - Fiyatlar düşükken akıllı yatırımcıların alıma geçtiği biriktirme veya toparlama dönemi, - Fiyatlar hızla artarken trendi izleyen birçok kişinin alıma geçtiği boğa piyasası dönemi, - Hisse senetlerinin özellikle akıllı yatırımcılar tarafından elden çıkarıldığı dağıtım dönemi.(Bu aşama ayı piyasası olarak da adlandırılır.) d) Ortalamalar veya piyasa göstergelerinin birbirini onaylaması gerekir. Başka bir deyişle, endeks veya ortalamalar birbirleriyle aynı uyarı ve sinyalleri vermelidir. e) İşlem miktarı (volume) trendi onaylamalıdır. Trend belirlenirken fiyata ek olarak işlem miktarına da bakılmalıdır. İster düşüş, ister artış olsun, her ana trend işlem miktarının artmasıyla desteklenir ve doğrulanır. f) Yönü veya eğiminin değiştiğine dair sinyaller alınana dek her trend geçerlidir
TEKNİK ANALİZDE GRAFİK TÜRLERİ
ÇUBUK GRAFİK 1- Açılış fiyatı (varsa) 2- Kapanış fiyatı 3- En yüksek fiyat 4- En düşük fiyat
ÇİZGİ GRAFİK Kapanış fiyatlarından oluşur. Destek ve dirençler daha net görünür. Yükseliş. Düşüş.
MUM GRAFİK - Hisse senetlerinin gün içerisinde seans açılış fiyatlarını, kapanış fiyatlarını, en yüksek ve en düşük fiyatları da içinde barındırmaktadır. - Arka arkaya gelen beyaz mumlar alış baskısının hakim olduğu ortamı işaret ederken, arka arkaya gelen siyah mumlarda, satış ağırlıklı bir ortamın göstergesidirler.
TEKNİK ANALİZDE TREND ÇİZGİLERİ
TREND - Arz ve talep arasındaki denge herhangi bir nedenle değişinceye kadar fiyatların küçük oynamalarla birlikte gittikleri yöne trend denir. Yükselen Trend Alçalan Trend Yatay Trend
TEKNİK ANALİZ ARAÇLARI Trend kanalları Fiyatların, çoğu zaman trend çizgisinden belirli bir mesafe uzaklaştıktan sonra tekrar trende doğru hareket ettiği gözlenir. Gerçekte trende paralel çizilen bir çizgi ile trend çizgisi arasında hareket yaşanır. Yükselen piyasada kanal çizgisi direnç görevi görürken, alçalan piyasada ise destek olarak algılanır. Kanal çizgileri
YÜKSELEN TREND
ALÇALAN TREND
YATAY TREND
TEKNİK ANALİZ ARAÇLARI Destek – Direnç DİRENÇ!! DESTEK!! Destek noktası veya destek seviyesi, fiyatların düşerken, sıkıştığı veya düşüşün durduğu gelen taleple birlikte yükselişin başladığı seviyeyi ifade eder. Direnç noktası ya da direnç seviyesi ise fiyat yükselişlerinin önünü kesen önemli bir arzın oluştuğu, yükselişin yavaşladığı veya durduğu seviyeyi ifade eder Destek veya direnç çizgilerinin sağlamlığı başlıca iki faktöre bağlıdır: 1- İşlem hacmi ne kadar fazla ise o seviyenin destek ya da direnç seviyesi olarak fonksiyon görme potansiyeli o kadar fazladır 2- Fiyatlar bu seviyelerde ne kadar uzun süre işlem görmüşse destek ve direnç seviyeleri o ölçüde geçerli olacaktır
BAŞLICA TREND DEĞİŞİM MODELLERİ “FORMASYONLAR”
TREND DEĞİŞİM MODELLERİ - Fiyat grafikleri üzerindeki yön değişiklikleri genellikle ani bir şekilde oluşmaz. - Trendin ilerlemekte olduğu yönde yavaşlaması ve bunu takip eden dönüş hareketi esnasında oluşan bir takım görüntüler şeklinde ortaya çıkar. - Bu görüntüler, bazen tesadüfü olarak birbirinden çok farklı ve düzensiz şekillerde ortaya çıksa da çoğu kez, birbirine çok benzeyen karakteristik fiyat modelleri (formasyonlar) şeklinde ortaya çıkmaktadır.
TEKNİK ANALİZ YÖNTEMLERİ Formasyonlar Omuz-Baş-Omuz Formasyonları Tamamlandıktan sonra fiyatın o güne kadar gitmekte olduğu yönü değiştireceği anlaşılmakta ve bu formasyondan hareketle fiyatın en az nereye kadar gerileyebileceği de belirlenebilmektedir. Bu amaçla yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi, baş hizasındaki en yüksek kapanış fiyatından aşağı doğru dikey bir çizgi indirilmekte ve bu çizginin boyun çizgisi ile kesiştiği mesafe en az düşüş için ölçüm mesafesi olmaktadır. Trend değişiminin habercisidir
OMUZ – BAŞ – OMUZ
TERS OMUZ – BAŞ – OMUZ
İKİLİ (ÇİFT) TEPE
İKİLİ (ÇİFT) DİP
TEKNİK ANALİZ YÖNTEMLERİ Formasyonlar Üçgen Formasyonları (Triangle Formations) Genellikle hızlı trendlerde bir dinlenme safhası olarak ortaya çıkar ve bazı durumlarda da trendin dönüşünü işaret edebilmektedirler. Birer düzeltme formasyonları olan bu formasyonlarda kırılma noktasına doğru azalan bir işlem hacmi her seferinde gözlenmelidir. Simetri üçgen formasyonu: Simetrik üçgen formasyonunda fiyatın gideceği yön önceden bilinemez. Ancak üçgen çizgilerinden biri kırıldıktan sonra yön belli olur. Trend değişiminin habercisidir
TEKNİK ANALİZ YÖNTEMLERİ Formasyonlar Aşağı eğimli üçgen Bu üçgen formasyonu, düşüşün erken sinyalidir. Trend değişiminin habercisidir
SİMETRİK ALÇALAN ÜÇGEN MODELİ
SİMETRİK YÜKSELEN ÜÇGEN MODELİ
DİKDÖRTGEN FORMASYONU Üçgen formasyonları gibi bir dinlenme aşamasıdır.Fiyatlar alt sınır çizgisine düştüğünde talep gelmekte ve fiyatların yükselerek üst sınır çizgisine kadar çıkmasını sağlamakta, bu noktada gelen satışlar ise fiyatların tekrar alt sınır çizgisine kadar gerilemesine neden olmakta; bu durum taraflardan birinin geri çekilmesine kadar devam etmekte ve çekilen tarafa göre fiyatlar dikdörtgen sınırlarından dışarıya çıkarak trendin yönünü belirlemektedir. Trend değişiminin habercisidir
YÜKSELEN TAKOZ FORMASYONU
ALÇALAN TAKOZ FORMASYONU
TEKNİK ANALİZDE KULLANILAN GÖSTERGELER “İNDİKATÖRLER”
İNDİKATÖRLER Teknolojinin gelişmesiyle teknik analiz konusunda araştırma yapan teknik analistler, sağlıklı, tutarlı ve istikrarlı bir şekilde işleyecek yeni teknik analiz yöntemleri geliştirmeye başlamışlardır. Alım-satım amaçlı geliştirilen bu teknik analiz yöntemleri teknik analizde, göstergeler (indikatörler) olarak adlandırılmaktadır.
İNDİKATÖRLER - Geçmişte oluşan fiyatlardan yararlanarak bir takım istatistiksel formüllerle geliştirilen teknik grafiklerin çizilmesi ve yorumlanmasını sağlar. - Farklı bir takım formüllerle oluşturulan söz konusu yöntemler teknik analizde, teknik göstergeler yada indikatörler olarak adlandırılır.
İNDİKATÖRLER - Teknik göstergeler hazırlanırken geçmişteki fiyat verilerinden yararlanılır. - Göstergelerin çoğunluğu açılış, en yüksek, en düşük ve kapanış fiyatı gibi verilerle birlikte, geçmiş işlem miktarı verilerinden yararlanılarak oluşturulmuştur. - Teknik göstergelerin büyük çoğunluğunun temelini hareketli ortalamalar oluşturur.
HAREKETLİ ORTALAMALAR - Hareketli ortalamalar; istatistik, ekonometri ve diğer pek çok bilim dalında değerleri sürekli değişen verilerdeki dalgalanmayı (sapmaları) ortadan kaldırarak gerçek trendi ve eğilimi görmek, başka bir deyişle verileri düzeltmek amacıyla kullanılan bir tekniktir. - Doğru trendi belirlemek, - Oluşan fiyat değişkenliklerini daha düz bir çizgiye indirgemek,
HAREKETLİ ORTALAMALAR Hareketli ortalamalar "basit", "ağırlıklı" ve "eksponansiyel" olarak hesaplanabilir. Basit Hareketli Ortalama: Bir dönem içinde hisse senedi kapanış değerlerinin aritmetik ortalamasıdır. Ağırlıklı Hareketli Ortalama: İlgili dönemin son günlerine, ilk günlerine göre daha fazla ağırlık vererek hesaplanan ortalamadır. Üssel Hareketli Ortalama: Periyodun ilk günlerini ağırlıklı ortalama kadar ihmal etmemekle birlikte, son günlere basit ortalamaya göre daha fazla ağırlık vererek hesaplanan ortalamadır.
İndikatörler (Göstergeler) Momentum Belirlenmiş süre içinde fiyatların % kaç değiştiğini gösteren bir göstergedir. Momentum İndikatörünü, tıpkı MACD da olduğu gibi bir trend izleme göstergesi olarak kullanmak mümkündür. İndikatör dip yapıp, yukarı döndüğü zaman AL, indikatör zirve yapıp, aşağı döndüğü zaman SAT kararı verilmelidir. Trend değişiminin habercisidir A ve B noktalarındaki uyumsuzluklar trend dönüşünün erken uyarılarıdır.
TEKNİK ANALİZ YÖNTEMLERİ İndikatörler (Göstergeler) RSI (Relative Strength Index)Göreceli Güç Endeksi RSI = 100 - [ 100 / 1+( U/D )] Yukarıda yer alan denklemdeki değişkenler aşağıda yer almaktadır. RSI: Relatif Güç Göstergesi U: Yükseliş günlerindeki farkların ortalaması D: Düşüş günlerindeki farkların ortalaması RSI için tavsiye edilen gün sayısı 14'tür. Ancak 9 günlük ve 20 günlük RSI göstergesi de yaygın olarak kullanılmaktadır. Gün sayısı azaltıldıkça göstergenin oynaklığı da artmaktadır. Trend değişiminin habercisidir
MACD (Moving Average Convergence/Divergenceyakınlaşmauzaklaşma) - MACD, iki hareketli ortalama arasındaki ilişkiyi gösteren, trend izleyen bir göstergedir. MACD, 26 ve 12 günlük eksponensiyal hareketli Ortalamaların farkıdır. - Ayrıca "signal" veya "trigger" çizgisi denilen 9 günlük eksponensiyal hareketli ortalama da beraberinde çizilir.
FIBONACCI SAYILARI - Leonardo Pisano Fibonacci. - 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233,…..seklinde devam eder. - Seride “altın oran” vardır.
FIBONACCI SAYILARI - Fibonacci sayıları teknik analizde daha çok var olan bir trendin ters yönde harekete başlaması sonucu, fiyatların olası gidebileceği seviyelerinin belirlenmesi ve kararsız fiyat modellerinin yönünün belirlenmesinde kullanılır.
Arka arkaya gelen iki sayının toplamı bir sonraki sayıyı verir. 1+2=3, 2+3=5, 3+5=8, 5+8=13, 8+13=21. 2) Herhangi bir sayının 1.618 katı, sıradaki bir sonraki sayıyı verir. Rakamlar büyüdükçe bu orana daha çok yaklaşılır. (233 * 1.618 = 377) 3) Herhangi bir sayının 0.618 katı sıradaki bir önceki sayıyı verir. Rakamlar büyüdükçe bu orana daha çok yaklaşılır. (233 * 0.618 = 144) 4) Her hangi bir sayının 2.618 katı iki sonraki sayıyı verir. (89 * 2.618 = 233) 5) Her hangi bir sayının 0.382 katı iki sonraki sayıyı verir. (89 * 0.382 = 34) 6) 1 ve 2 hariç diğer tüm sayıların dört katının sıradaki Fibonacci sayısı ile toplamı başka bir Fibonacci sayısı verir, 3 * 4 = 12; + 1 = 13 5 * 4 = 20; + 1 = 21 8 * 4 = 32; + 2 = 34 13 * 4 = 52; + 3 = 55 21 * 4 = 84; + 5 = 89
Fibonacci Yelpaze Çizgileri Fibonacci yelpaze çizgilerini çizebilmek için önce, Fibonacci yaylarına benzer şekilde, iki ekstrem nokta arasında (bir dip noktası ile tepe noktası arasında) bir trend çizgisi çizmek gerekir. Sonra ikinci ekstrem noktadan geçen (hayali) bir dikey çizgi çizilir. Fibonacci yelpaze çizgileri dikey çizgiyi %38.2, %50 ve %61.8 seviyelerinde keser. Fiyatın Fibonacci yelpaze çizgilerine yaklaşması bir destek ya da direnç seviyesine yaklaşıldığı şeklinde yorumlanır. Fibonacci yayları ve Fibonacci yelpaze çizgilerinin aynı grafik üzerinde gösterilerek yaylar ve çizgilerin kesişim noktalarının destek veya direnç seviyeleri olarak kullanılması pratikte oldukça sık rastlanan bir yöntemdir.
Temel Ve Teknik Analiz karşılaştırılması