İFRAZAT SİSTEMİ Medical ppt Medical ppt

İfrazat sistemi orqanları 1. Böyr ə kl ə r 2. Sidik axarları 3. Sidik kis ə si 4. Sidik kanalı

Böyrəklər (Ren- Nefros) Böyrəklər paxla şəkilli bir cüt retroperitonal orqandır. Bu bədənin metabolik fəaliyyətinin məhsullarından çıxarılması ilə elektrolit və su balansını təmin edir. Sistemik qan təzyiqi ilə bağlı dolayı təsirlər də var. Qarnın arxa divarı üzərinə vertebralların hər iki tərəfində yerləşir.

Ümumiyyətlə, sağ böyrək sol böyrəyə nisbətən daha aşağıda yerləşir. Orta hesabla, 11-ci torakal vertebra 3-cü lumbar vertebra səviyyəsindədir. Orta ağırlıq q Qadın böyrəyi bir az yüngüldür. Sol böyrək sağdan daha ağırdır. Ölçülər uzunluq: sm, eni: 5-7 sm, qalınlığı: 3-4 sm Rəng: qırmızı-qəhvəyi rəng.

BÖYRƏKLƏR (Ren- Nefros) Böyrəklərin ön ve arxa iki səthi, daxili ve xarici iki kənarı, yuxarı ve aşağı iki ucu var

İçəri kənarının orta hissəsindəki oyma şəkilli yarığa hilum renale deyilir. Burada önde v. ranalis, ortada a. renalis, arxada pelvis renalis yerləşir

Ön səth (fascies anterior): Arxa səthə nisbətən daha çox qabarıqdır və bu üzlərin sərhədləri sağ və sol böyrələrə görə dəyişir.

Arxa səthi Üst yarısı Diafraqmanın lumbal hissəsi, 11-ci ve 12-ci qabırğalar və qabırğaların alt kənarında olan interkostal sinir ve damarlarla da qonşudur. Alt yarısı daxildən xaricə doğru sıra ile m. transversus abdominis, m. quadratus lumborum, m. psoas ilə ayrıca plexus lumbalis’in dallarından olan n. iliohypogastricus ve n. ilioinguinalis ilə qonşudur.

Böyrəkləri xaricdən daxilə doğru Fascia renalis Capsula adiposa Capsula fibrosa Böyrəklər pertonun arkasında retroperitoneal olarak yerləşir. Böyrəklər xaricdənfascia renalis adı verilen bir fasiya ile örtülüdür. Bu fasiyanın böyrəyin ön səthini örtən hissəsinə fascia prerenalis, arxa üzünü örten hissəsinə fascia retrorenalis deyilir

Fascia renalis altında, miqdarı şəxslərə görə dəyişən capsula adiposa adlı bir qat var. Capsula adiposa böyrəyin sinüs renalis hissəsinə daxil olur və burada boşluqları doldurur. Capsula adiposanın altında böyrəyi əhatə edən ince lifli möhkəm bir kapsul var. Kapsula fibroza adlanan bu struktur böyrəyə subfibröz adlanan bir struktur ilə birləşir. Bu örtüklərdən sonra əsas böyrək toxuması gəlir Capsula adiposa Fascia renalis Capsula fibrosa

Böyrəyin quruluşu: Quruluşca parenxima iki maddədən təşkil olunmuşdur. Bunlar cortex renalis ve medulla renalis’dir

a-Cortex renalis:. Korteks 5-7 mm qalınlıqdadır. Korteksin piramidalara doğru uzanması Columna renalisidir. Columna renalislərinə də Bertini sütunları deyilir.

b- Medulla renalis: Hər böyrəyin orta hesabla 8-18 piramidi var. Pyramis renalisinin üst hissəsinə papilla renalis deyilir.

Kanal sistemi (tubulus renalis) iki hissədən ibarətdir. Birinci hissə sidik kanalcıklarıdır. İki böyrəkdə nefron var. Bir nefron damar yumaqcığından glomerulus və kapsul glomerulosa (Bowman kapsulası) dan ibarətdir. Bu struktura corpusculum renale adlanır. Corpusculum renal qandan sidiyi süzər.

İkinci bölmə toplayıcı kanallarıdır. Onlarda sonda Caliks renalis minora açılır. Onlardan da calix renalis majora oradan pelvisə tökülür

Sidik axarlarının 3 fizioloji darlığı var 1. Başlanğıc hissəsi (ureter pelvisdən başlayır) 2mm. 2 Linea terminalis və ya vasa iliaca ilə kəsişdiyii yerdir 4-6mm 3.Sidik kisəsinin içərisində (pars intramuralis) ən dar hissəsidir 1-5mm

SİDİK KİSƏSİ

Sidik kisəsinin yuxarı hissəsi – apex vezika Aşağı hissəsi – fundus vezica Ortada cismi – corpus vezica Sidik kisəsinin sidik kanalı başlanan yeri boynu- cervix vezika adlanır

Sidik kisəsinin divarı selikli qişadan silikaltı qatdan Əzələ qişasından Serozaltı qatdan Seroz qişadan təşkil olunub Sidik kisəsinin selikli qişasında çoxlu büküşlər əmələ gəlir. Lakin Lyeto üçbucağında selikaltı qat olmadığından burada qırışlar yoxdur

Parasinpatik sinirlər S2-S4 oma seqmentlərindən başlayılr. Sidik kisəsi əzələlərinin və daxili sfinkterin boşalmasına və sidiyin quvulmasına səbəb olurş iflici sidik kisəsinin atoniyasına səbəb olur. Simpatik liflər L1-L3 seqmentlərindən başlayır. Daxili sfinkterın tonusunu artırır, sidik kisəsi əzələlərinin tonusunu zəiflədir