Diqq ə t şüurumuzun mü ə yy ə n obyekt üz ə rin ə yön ə lm ə sind ə n v ə m ə rk ə zl ə şm ə sind ə n ibar ə t olan psixi prosesdir. a)Sensor diqq ə t (görm ə,eşitm ə,taktil v ə s.) b)H ə r ə ki diqq ə t, motor prosesl ə rind ə özünü biruz ə ver ə n,onların anlamasında v ə t ə nziml ə m ə sind ə c)Emosional diqq ə t d)Intelektual diqq ə t
Diqq ə tin 5 ə sas xüsusiyy ə ti ayırd edilir: diqq ə tin m ə rk ə zl ə şm ə si, davamlılığı, h ə cmi, keçirilm ə si v ə paylanması. Diqq ə tin m ə rk ə zl ə şm ə si dedikd ə şüurumuzun mü ə yy ə n bir obyekt ə yön ə lm ə si v ə başqalarından uzaqlaşması başa düşülür. Diqq ə tin davamlılığı dedikd ə ümumi bir m ə qs ə d ə tabe olan obyektl ə r üz ə rind ə uzun müdd ə t v ə fasil ə siz olaraq saxlanılması başa düşülür. Diqq ə tin h ə cmi dedikd ə eyni vaxtda ə hat ə olunmuş, aydın d ə rk olunan obyektl ə rin miqdarı başa düşülür. Diqq ə tin paylanması dedikd ə eyni vaxtda iki v ə daha artıq müxt ə lif işi yerin ə yetirm ə k bacarığı başa düşülür. Diqq ə tin keçirilm ə si onun şüurlu sur ə td ə bir obyektd ə n dig ə r obyekt ə, bir f ə aliyy ə td ə n dig ə r f ə aliyy ə t ə keçirilm ə sidir. Diqq ə tin keçirilm ə si m ə qs ə dli prosesdir. Diqq ə tin t ə r ə ddüdü insanın şüurunun ə sas obyektind ə n k ə nar obyekt ə yön ə lm ə si v ə yenid ə n ə sas obyekt ə qayıtmasında ifad ə olunur. Diqq ə tin yayınması onun hazırda qarşıda duran m ə qs ə dl ə ə laq ə dar olmayan cisim v ə hadis ə üz ə rin ə yön ə lm ə sind ə ifad ə olunur. Diqq ə tin ə sas xüsusiyy ə tl ə rind ə n biri d ə onun dalğınlığı dır. Dalğınlıq ə qli f ə aliyy ə tl ə m ə şğul olanlarda özünü biruz ə verir.
Qabaqcadan qarşıya qoyulmuş m ə qs ə dl ə, heç bir xüsusi niyy ə tl ə bağlı olmayan v ə iradi c ə hd t ə l ə b etm ə y ə n diqq ə t qeyri-ixtiyari diqq ə t adlanır. Qeyri-ixtiyari diqq ə tin yaranmasının iki s ə b ə bi var: obyektiv v ə subyektiv s ə b ə b. Qeyri-ixtiyari diqq ə tin ə m ə l ə g ə lm ə sin ə t ə sir ed ə n qıcıqlandırıcılar bir sıra spesifik xüsusiyy ə tl ə r ə malik olmalıdır: 1.Qıcıqlandırıcının qüvv ə si v ə gözl ə nilm ə d ə n t ə siri (qüvv ə tli s ə s, k ə skin iy, güclü işıq v ə s.). 2.Qıcıqlandırıcının yeniliyi v ə qeyri-adiliyi. 3.Obyektin h ə r ə k ə td ə olması. Qeyri-ixtiyari diqq ə t insanın emosional v ə ziyy ə tind ə n ( ə hval- ruhiyy ə si, sağlamlıq d ə r ə c ə si, maraqları, t ə labatı v ə s.) asılı olaraq da ə m ə l ə g ə lir. İxtiyari diqq ə t yalnız insana m ə xsusdur. İnsanın xüsusi niyy ə ti, m ə qs ə dil ə bağlı olaraq ə m ə l ə g ə l ə n v ə xüsusi s ə y t ə l ə b ed ə n diqq ə t ə ixtiyari diqq ə t deyilir. İxtiyari diqq ə t daha çox f ə aliyy ə t prosesind ə ə m ə l ə g ə lir v ə f ə aliyy ə tin t ə nzim olunmasına yön ə lmiş olur.
Diqq ə tin pozulmasının 2 müst ə qil növü var: Diqq ə tin pozuntusunun birinci tip pozuntusu – modal-qeyri spesifik.Bu pozuntular diqq ə tin bütün növl ə rin ə v ə s ə viyy ə l ə rin ə yayılır.X ə st ə diqq ə ti c ə ml ə şdir ə bilmir ((görm ə,eşitm ə,taktil v ə s.). Qeyri-spesifik strukturun aşağı hiss ə sinin pozuntusunda (uzunsov v ə ara beyin s ə viyy ə si)1ci s ə viyy ə x ə st ə l ə rd ə tez tük ə nm ə yaranır, bütün tip f ə aliyy ə tl ə rd ə özünü biruz ə verir (sensomotor,qnostik,intellektual).Bu tip pozuntularda daha çox qeyri-ixtiyarı diqq ə t. Baş beyin travmaları,beyinciyin z ə d ə l ə nm ə si. Beynin diensefal s ə viyy ə sinin v ə limbik sistemin pozuntusu. 2ci s ə viyy ə Kobud pozuntudu, heç bir f ə aliyyatda diqq ə ti c ə ml ə şdir ə bilmirl ə r. Bu ç ə tinlikl ə r h ə r ə ki aktlarda,arifmetik m ə s ə l ə l ə rin h ə llind ə, verbal tapşırıqlardada özünü biruz ə verir. Talamus,hipotalamik strukturlarda şişl ə r,3cü m ə d ə ciyin z ə d ə l ə nm ə si.Bu qrup pozuntularda düşünc ə yn ə n yaddaşında pozuntusu ola bil ə r.
Qeyri-spesifik strukturun pozuntusunda (alın v ə gicgah paylarının mediobazal şöb ə l ə ri) 3ci s ə viyy ə. Bu qrup x ə st ə l ə rd ə diqq ə tin ixtiyari diqq ə ti pozulur, eyni zamanda onlarda qeyri-ixtiyarı diqq ə t patoloji gücl ə nib. «Baxışların psixi iflici». Diqq ə tin pozuntusunun ikiinci tip pozuntusu – modal spesifik. Diqq ə tin bu pozuntuları özünü ancaq bir sah ə d ə biruz ə verir, m ə s ə l ə n görm ə, eşitm ə, taktil v ə ya h ə r ə k ə t sah ə sind ə, v ə klinisistl ə r t ə r ə finn ə n bu v ə ya başqa stimullarının etinasızlıq hali adlandırılır. Görm ə diqq ə tsizliyi Eşitm ə diqq ə tsizliyi Taktil diqq ə tsizliyi H ə r ə k ə t diqq ə tsizliyi
MÜNSTERBERQ TESTİ JYTMASAASKİTABUİGÜNPOAGACOİU YSOYADFTQ Ə L Ə MÇKİYADDAŞILOULDUZPOİDİVARQÜE PSİXOLOGİYASDEELMPOD Ə RSYTNAHARÖTQİYM Ə TP ODÜNYAAD Ə NİZGUDALGAÜTQUŞÖPYORGANPOHT ÜSTÜUYTSÖZPUBARMAQTUYK GYİX Ə ST Ə YUİTLOİYN Ə OP
ACAR MASA. KİTAB. GÜN. AGAC. SOYAD. Q Ə L Ə M.YADDAŞ. ULDUZ. DİVAR. PSİXOLOGİYA. ELM. D Ə RS. NAHAR. QİYM Ə T. DÜNYA. D Ə NİZ. DALGA.QUŞ. YORGAN. TÜSTÜ. SÖZ. BARMAQ. X Ə ST Ə. İT. İYN Ə
ACAR 2,5,6,12,16, 20, 21,22,24, 26, 29,30,32,35,38