9 mart 2016- cı il E.Məmmədov adına İsmayıllı şəhər 3 nömrəli məktəb – liseyin biologiya Müəllimi Əliyeva Tamellanın IX sinifdə keçdiyi açıq dərsin Icmalı. 9 mart 2016- cı il

Mövzu: Böyrəklərin mikroskopik quruluşu.

Alt standartlar: Təlim nəticələri: İnsanlarda sidik-ifrazat 2.1.1. İnsan orqanizmində baş verən prosesləri izah edir. 2.1.3. İnsan orqanizmində baş verən bioloji proseslərə dair təcrübələr və riyazi hesablamalar aparır və təlim nəticələrini ümumiləşdirir. İnsanlarda sidik-ifrazat Prosesini izah edir. İfrazata dair hesablamalar Aparır və nəticələri ümumiləşdirir.

Kimya Fizika H.b.4.1.1 Kollektivlə iş Qruplarla iş. İnteqrasiya: Təlim forması: Kimya Fizika H.b.4.1.1 Kollektivlə iş Qruplarla iş.

Təlim üsulu: Resurslar : Beyin həmləsi BİBO Venn dioqramı ilə iş Şaxələndirmə Müzakirə Dərslik İKT vasitələri İş vərəqləri Qoyun böyrəyi Lupa neştər Maqqaş Rezin əlcək Əlavə şəkillər Cədvəllər

tər şəklində xaric edir. sidik şəklində orqanizmdən Suda həll olan mineral duzları tər şəklində xaric edir. Tənəffüs vasitəsilə su və karbon qazını bədəndən çıxarır. Tər vəziləri Ağciyərlər Suyu , mineral duzları, həzm olunmayan qida qalıqlarını xaricə çıxarır. Maddələr mübadiləsinin son məhsullarını orqanizmdən xaric edən orqanlar və onların funksiyaları. bağırsaqlar Öd kisəsi Azotlu birləşmələri və eritrositlərin parçalanma məhsullarını xaricə çıxarır. Böyrəklər Suyun və mineral maddələrin artığını sidik şəklində orqanizmdən kənarlaşdırır.

TƏDQİQAT SUALI: Nefronun quruluşu necədir? Son sidiyin ilk sidikdən fərqi nədir? Böyrək kanalcıqlarının pozulması nələrin təsirindən yaranır? Böyrəkləri qorumaq üçün hansı profilaktik tədbirlər görülməlidir?

Qruplar: I. ARTERİYA II. VENA III. ÜRƏK IV. BÖYRƏK

I. ARTERİYA Nefronun quruluşu.

II. VENA Böyrəklərin qanla təchiz olunması. İlk sidiyin əmələ gəlməsi.

III. ÜRƏK Son sidiyin əmələ gəlməsi.

IV. BÖYRƏK Böyrək xəstəlikləri və onların qarşısının alınması.

Yaşlı insanın orqanizmindəki bütün qan sutka ərzində neçə dəfə böyrəklərdən keçər? Bütün qan 5 dəqiqədə 5 litr keçir. 24 saat = 1440 dəqiqə 1440: 5 = 288 dəfə Böyrək kanalcıqlarının divarı hansı toxumadan təşkil olunmuşdur? A) saya əzələ B) Epitetli C) Sinir D) birləşdirici E) eninəzolaqlı əzələ

3. İnsanda böyrək venaları hara açılır? A) Aortaya B) aşağı boş venaya C) kapilyarlara D) yuxarı boş venaya E) limfa venalarına 4. Aşağıda verilənlərdən hansılar böyrəyin tərkibinə daxildir? 1. qabıq maddəsi 2. böyrək ləyəni 3. sidik axarları 4. beyin maddəsi 5. sidik kisəsi A) 1,3,4 B) 3,4,5 C) 2,4,5 D) 1,2,4 E) 2,3,5

Ümumiləşdirmə və nəticə. İnsanda qan bədəndə iki dəfə dövr etmişdir. Bu zaman böyrəklərdən nə qədər qan keçər? 2. Bir böyrəyindən 5 l qan keçən müddətdə atmosferdən insanın ağ ciyərlərinə daxil olan oksigen qazanın miqdarı nə qədər olar? A) 16,8 l B) 3,0 l C) 12,8l D) 6,4l E) 8,4 l

4. 1. 3. 2. Rəqəmlərdən istifadə etməklə böyrəkdaşının düşmə ardıcıllığını göstərin. 4. BÖYRƏKDAŞI Böyrək Sidik kanalı Sidik kisəsi Sidik axarı 1. 3. 2.

Ev tapşırığı. Böyrək xəstəsi olan bir insanla aşağıdakı suallar əsasında reportaj hazırlayın. Gün ərzində nə qədər su içir? Necə qidalanır? Dərman preparatlarından necə istifadə edir? Müalicə məqsədilə hansı vasitələrə üstünlük verir?

Qrupun adı Əməkdaşlıq Dinləmə Nizam- intizam Çıxış edən qrupun təqdimatında edilən əlavə və düzəlişlər İşin düzgün yerinə yetirilməsi , tamamlama Ümumi nəticə. Arteriya Vena Ürək Böyrək

Böyrəklərimizi və ümumiyyətlə , ifrazat sistemimizi qorumaq üçün biz bunlara riayət etməliyik. Hər gün 2 l, isti günlərdə daha çox maye qəbul etməli. Çox duzlu və ədviyyatlı qidalardan az istifadə etməli. Ayaqları soyuqdan qorumalı , beton döşəmədə ayaqyalın gəzməməli. Qidaların və suyun təmiz olamsına çalışmalı. Sidik vaxtında xaric edilməli. Boğazda badamcıqlarda narahatlıq varsa , həkimə müraciət olunmalı. Müxtəlif mikroorqanizmlərin böyrəklərə və digər sidik – ifrazat orqanlarına daxil olmaması üçün şəxsi gigiyena qaydalarına əməl etməli Dərman preparatlarından həkimin göstərişi olmadan istifadə etməməli. Alkoqoldan istifadə etməməli. Naftalin, civə, qurğuşun , həşərat zəhərləri də böyrəklərə çox ziyan olduğu üçün onlarla çox ehtiyatlı davranmalıyıq.

Sidiyin tərkibi (%-lə) Sidik cövhəri – 2,0 Sidik turşusu – 0,05 Şəkər – yox Zülal – yox Fosfat turşusunun duzları – 0,15 – 0,27 Kükürd turşusunun duzları – 0,18

Dializ Hemoliz Hidroliz Elektroliz Qlükoliz Fotoliz Analiz Terminlərinə aydınlıq gətirin və onlar arasında uyğunluğu izah edin.