Eğitim programında ders kitabının yeri

Planlı, programlı olmayan hiçbir öğrenme etkinliği eğitim programının kapsam alanına giremez. Planlı, programlı eğitim çalışmalarında en belirleyici ve yol gösterici araçlardan birisi de ders kitaplarıdır. Ders kitabını, bir eğitim programında yer alan hedef, içerik, öğrenme- öğretme süreci ile ölçme değerlendirme boyutlarına uygun olarak hazırlanmış ve öğrenme amaçlı kullanılan basılı bir öğretim materyali olarak tanımlayabiliriz

Öğretim materyalleri içerisinde en çok kullanılan araçların başında ders kitapları gelir. Ders kitapları eğitim-öğretim etkinliklerinin tamamlayıcı unsurları arasında yer almaktadır. Hiçbir ders kitabı, öğretmenin etki derecesine ulaşamasa da, ders kitapları gerek öğretmenin dersi ve dersin amaçlarını planlamasında gerekse de öğrencilerin derse olan ilgilerinin artmasında ve onları araştırma ve incelemeye yönlendirmesi konularında büyük bir öneme sahiptir. Ders kitapları, öğretmenlerin ve öğrencilerin öğrenme yaşantılarına kaynaklık edici, programın hedeflerinin gerçekleştirilmesi konusunda tamamlayıcı bir özellik taşır.

Öğretimin gerçekleşmesi için öğretim araçlarına ihtiyaç vardır. Öğretim araçları, öğrenenlerin gerekli davranışları kazanmasında en uç işlevi yerine getirir. Öğrenmenin zamanında gerçekleşmesi, kalıcı olması ve öğrenme ortamının sağlıklı bir şekilde oluşmasında öğretim araçları kullanılmaktadır. Ders kitaplarının MEB tarafından kabul edilen eğitim programlarına uygun bir şekilde hazırlanması eğitim uygulamalarının vazgeçilmez en önemli koşullarından birisidir.

Kitaplar içinde, ders kitaplarının ayrı bir yeri vardır. Çünkü bir kitabın ders kitabı olarak nitelendirilmesi, ilgili dersin programıyla örtüştüğü anlamına gelmektedir. Dolayısıyla programın hedef ve davranışlarının gerektirdiği strateji, yöntem ve teknikleri uygulamaya uygun bir araç demektir. Bu açıdan bakıldığında, ders kitabı birçok aracın işlevini yerine getirme durumunda olan bir araçtır.

Ders kitaplarının öğretimdeki rolünü şu şekilde özetlemek mümkündür: 1. Öğretimin büyük bölümü kitapların içeriği ile belirlenmektedir. 2. Sınıf içi uygulamalarında, materyal olarak en çok ders kitapları kullanılmaktadır. 3. Okullardaki araç-gereç yoksunluğu, ders kitaplarının öğretim aracı olarak seçilmesinde etkilidir.

Ders kitapları ve öğretim programı Hedef-Kazanım ve ders kitabı ölçüt olarak sınırları belirler ve sapmaları engeller İçerik ve ders kitabı Programın ünite ve konuları baz alınır. Öğrenme-öğretme durumları ve ders kitabı Değişkenlerin kullanım yeri, zamanı, türü ve düzeyi ders kitaplarında verilebilir Değerlendirme ve ders kitabı Değerlendirme etkinlikleri kazanımları test etmek için standart sağlar

Ders kitapları ve öğretmen Ders kitabını nasıl ve hangi özelliklerinden dolayı kullanacaksınız? Araçların seçimi konusunda öğretmenlere yardımcı olur. Düzenli bir öğretimin yapılmasına imkan sağlar. Öğretim yöntemi ve öğretim ortamlarının hazırlanmasında öğretmene yardımcı olur. Neleri öğreteceğini belirlemeye yardımcı olur.

Ders kitapları ve öğrenci Neleri öğrenecekleri konusunda bilgi verir Öğrenme yaşantılarına yön verir Öğretmenin rehberlik etme işlevini yerine getirir Gelişimini sürdürmesine ve öğrenme ortamlarında kendini bulmasına yardımcı olur Ön bilgilerini tamamlama imkanı sağlar Yapılacak etkinlikleri önceden görme ve hazırlanma imkanı sağlar

Ferhat Demirkara