GAZİ ÜNİVERSİTESİ KİMYA BÖLÜMÜ ALKALOİTLER VE FLAVONOİDLER KİMYASI RETRONESİN SENTEZİ Selinay Özel

PİROLİZİDİN HALKASI Pirolizin iki pirol halkasının azotlarının ortak olarak kondensasyonundan oluşur. Bunun hidrojenlenmiş türevine de pirolizidin denir. Pirolizidin halka sistemi içeren alkaloidlere pirolizidin alkaloitleri denir.

Gıda olarak tüketilen bitkiler, tedavi amaçlı kullanılan bitkiler ve diğer kontamine olmuş tarımsal ürünler bu tür zehirlenmelere neden olabilir. Tahıllara veya yem olarak kullanılan ekinlere bazen pirolizidin üretebilen otlar karışabilir ve bu yolla onlarda bulunan alkoloidler bu kontamine olmuş yemleri tüketen ineklere ve ineklerden de süte geçebilir ve bu tahıl ürünlerinin gıda üretiminde kullanılması ile un gibi bazı diğer gıdalara da bulaşabilir.

Pirolizidin alkaloidi zehirlenmesi çoğu durumda orta dereceden şiddetli derecelere kadar çıkabilen karaciğer bozukluklarına neden olur. Zehirlenmenin 2 hafta veya 2 yıl ardından ölüm söz konusu olabilir, fakat alkaloid alınımı devam etmiyorsa ve karaciğerde oluşan hasar çok ciddi değilse hastalar tamamen iyileşebilmektedir.

RETRONESİN Yaklaşık 100 dolayında pirolizidin alkaloidinin yapısı aydınlatılmıştır. Doğada pek çoğu nesik asit denilen bir karboksilli asit ve nesin adı verilen (sübstitüe pirolizidin) yapılarda bulunur.

Yıldız çiçeği ve kaynana otu gibi değişik bitkilerde yaygındır. Otçul hayvanlarda karaciğer sirozu, karaciğer tümörü ve ölüme neden olan birikici zehir etkisi yaptığından ilgi çekici bir alkaloittir. Çok sayıda nesin bilinmekle birlikte en yaygını ilk kez 1909’da izole edilebilen ve 1962’de sentezlenebilen retrosindir.

Sentezin ilk basamağı Michael katılmasıdır. Tetraoksi bileşiği oluşur. Michael

Oluşan tetraoksi bileşiği bu tepkime koşullarında Dieckmann halka kapanmasına uğrar ve keto esterini verir.

DERİŞİK HCI

Oluşan lakton yapısı sulu sodyum hidroksit çözeltisinde 16 saat süre ile geri soğutulursa karbamat grubundaki karbon- azot bağı hidroliz olur. Bu sırada lakton halkası da açılır. Asitlendirildiği zaman lakton halkası yeniden oluşur. Amino azotu tuzunu vermek üzere protonlanır.

Bu tuz sodyum karbonatla nötralleştirilir ve alkillenir( amin ile organik halojenürün verdiği nükleofilik yer değiştirme tepkimesi).

Esterin potasyum etoksitle tepkimesi laktonun ester değişimi ve yeniden Dieckmann halka kapanması ile sonuçlanır.

Ester değişimi Proton trasnsferi transferi

Keto esterinin keto grubu katalitik olarak hidrojenlenir. basınç

Meydana gelen dihidroksi esterinin bir hidroksil sırasında uzaklaşır.

Sentez dizisinin geriye kalan kısmı, karboksilli asit esterinin esterleşmesi ve bu esterin rasemik retroseni vermek üzere indirgenmesidir.

Bu sentezde trans- retronesin oluşmakla birlikte ürün rasemik karışımdır. Doğal bileşik (+) retronesin, rasemik karışımın (+)- kafurik asit yardımıyla yarılmasından saf olarak elde edilir.

H NMR

C NMR