ALKOLLER ve ETERLER ALKOLLER ve ETERLER. Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) I. Bir Değerli Alkoller (monoalkoller)

... konulu sunumlar: "ALKOLLER ve ETERLER ALKOLLER ve ETERLER. Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) I. Bir Değerli Alkoller (monoalkoller)"— Sunum transkripti:

1 ALKOLLER ve ETERLER ALKOLLER ve ETERLER

2

3 Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) I. Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) Bir Değerli Alkoller (monoalkoller) Çok Değerli Alkoller (polialkoller) Çok Değerli Alkoller (polialkoller) II. Çok Değerli Alkoller (polialkoller) Çok Değerli Alkoller (polialkoller)

4 4 Birincil (primer) Alkoller Birincil (primer) Alkoller @ Birincil (primer) Alkoller Birincil (primer) Alkoller İkincil (sekonder) Alkoller İkincil (sekonder) Alkoller @ İkincil (sekonder) Alkoller İkincil (sekonder) Alkoller Üçüncül (tersiyer) Alkoller Üçüncül (tersiyer) Alkoller @ Üçüncül (tersiyer) Alkoller Üçüncül (tersiyer) Alkoller

5 5 -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna iki tane H atomu bağlanmış ise bu alkol birincil alkoldür. (H)R C OH H H R CH 2 OH BİRİNCİL ALKOL CH 3 C OH H H CH 3 CH 2 OH ETİL ALKOL

6 6 -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna bir H atomu, iki alkil grubu bağlıdır. R 1 C OH H R2R2 CH 3 C OH CH 3 H R 1 CHOHR 2 İKİNCİL ALKOL CH 3 CHOHCH 3 İZOPROPİL ALKOL

7 7 -OH grubunun bağlı olduğu karbon atomuna üç alkil grubu bağlıdır. R 2 C OH R1R1R1R1 R3R3R3R3 R 1 COHR 2 R 3 ÜÇÜNCÜL ALKOL C 2 H 5 C OH CH 3 C 2 H 5 COH(CH 3 ) 2 TER-PENTİL ALKOL

8 8 Molekülünde birden fazla -OH grubu bulunduran alkollerdir Molekülünde birden fazla -OH grubu bulunduran alkollerdir. CH 2 OH ETANDİOL GLİKOL GLİKOL CH 2 OH CH OH PROPANTRİOL GLİSERİN GLİSERİN

9 Glikol (etandiol) Glikol (etandiol) ® Glikol (etandiol) Glikol (etandiol) Gliserin (propantriol) Gliserin (propantriol) ® Gliserin (propantriol) Gliserin (propantriol)

10 10

11 11

12 Birincil alkollerin ilk üyesi olan metanol başlıca şu yollarla elde edilir; Odunun kuru kuruya damıtılmasıylaOdunun kuru kuruya damıtılmasıyla metil halojenürdenmetil halojenürden Formaldehitin indirgenmesiyleFormaldehitin indirgenmesiyle Karbonmonoksit ve hidrojenin reaksiyomuylaKarbonmonoksit ve hidrojenin reaksiyomuyla Metanol kendine has bir kokuya sahip renksiz bir sıvıdır. Yağlar için iyi bir çözücüdür. Çok zehirlidir. İçildiği zaman gözleri kör eder. Birincil alkollerin bütün reaksiyonlarını verir. Tuz oluşumu (metanol + sodyum)Tuz oluşumu (metanol + sodyum) Ester oluşumu (metanol + metil propil)Ester oluşumu (metanol + metil propil) Eter oluşumu (metanol + metanol)Eter oluşumu (metanol + metanol) Metil halojenür oluşumu (metanol + hidrojen halojenür)Metil halojenür oluşumu (metanol + hidrojen halojenür) Yükseltgenme ( CO 2 oluşur )Yükseltgenme ( CO 2 oluşur )

13

14 14 Alkolü oluşturan alkil grubunun sonuna alkol kelimesi getirilir. Bu adlandırma az karbonlu alkollerde uygulanır. Büyüdükçe dallanma nedeniyle bazı güçlükler ortaya çıkar. CH 3 OH metilalokol CH 3 CH 2 OH etil alkol

15 15 -OH grubunu içeren en uzun karbon zinciri seçilir. Bu zincirdeki kadar karbon atomu içeren alkanın adının sonuna -ol eki getirilerak ana zincir adlandırılır. Daha sonra -OH grubunun yakın olduğu uçtan başlanarak karbonlar numaralanır. Ve -OH’ın bağlı olduğu karbonun numarası ana zincirin adının önüne yazılarak araya “-” konulur. CH 3 CH 2 CH 2 OH 1- propanol 1- propanol 3 2 1 CH 3 CHCH 2 CH 3 OH 2- bütanol 1 2 3 4

16 Alkenlerden Alkenlerden I. Alkenlerden Alkenlerden Alkil Halojenürlerden Alkil Halojenürlerden II. Alkil Halojenürlerden Alkil Halojenürlerden Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle III. Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle IV. Grignard Bileşiklerinden Grignard Bileşiklerinden Grignard Bileşiklerinden Alkenlerden Alkenlerden I. Alkenlerden Alkenlerden Alkil Halojenürlerden Alkil Halojenürlerden II. Alkil Halojenürlerden Alkil Halojenürlerden Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle III. Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle Aldehit ve Ketonların İndirgenmesiyle IV. Grignard Bileşiklerinden Grignard Bileşiklerinden Grignard Bileşiklerinden

17 17 Soğuk ve derişik H2SO4’ün katalitik etkisi altında alkenlere su katılırsa alkoller elde edilir. R CH = CH 2 + H OH R CH CH 3 OH CH 3 CH = CH 2 + H OH CH 3 CH CH 3 OH

18 18 Alkil halojenürler NaOH, KOH gibi bazların sulu çözeltileri ile reaksiyona sokulurlarsa alkol verirler. R X + NaOH R OH + NaX CH 3 CHBr + NaOH CH 3 CH 2 OH + NaBr Etil bromür Etil alkol

19 19 Aldehitlerin indirgenmesiyle birincil alkoller, ketonların indirgenmesiyle ikincil alkoller elde edilirler. R C + H 2 R C H OHHOH CH 3 C + H 2 CH 3 C H H O OHH Asetaldehit Etil alkol

20 20 formaldehit ile reaksiyonundan birincil alkol formaldehit ile reaksiyonundan birincil alkol ® formaldehit ile reaksiyonundan birincil alkol formaldehit ile reaksiyonundan birincil alkol diğer aldehitlerle reaksiyonundan ikincil alkol diğer aldehitlerle reaksiyonundan ikincil alkol ® diğer aldehitlerle reaksiyonundan ikincil alkol diğer aldehitlerle reaksiyonundan ikincil alkol ketonlarla reaksiyonundan üçüncül alkol ketonlarla reaksiyonundan üçüncül alkol ® ketonlarla reaksiyonundan üçüncül alkol ketonlarla reaksiyonundan üçüncül alkol

21 Alkollerin Fiziksel Özellikleri Alkollerin Fiziksel Özellikleri I. Alkollerin Fiziksel Özellikleri Alkollerin Fiziksel Özellikleri Alkollerin Kimyasal Özellikleri Alkollerin Kimyasal Özellikleri II. Alkollerin Kimyasal Özellikleri Alkollerin Kimyasal Özellikleri

22 www.dersimiz.com22 C 1 - C 11 arası normal alkoller renksizdir ve özel kokuları yoktur. Hidrokarbonların tersine alkoller su içinde çözünürler. Az karbonlu alkoller su ile her oranda karışırlar. Alkol su içinde çözündüğü zaman alkolün hidroksil grubu ile suyun hidroksil grubu arasında hidrojen bağı oluşur. Molekül büyüdükçe çözünürlük azalır. Alkollerin kaynama noktaları aynı molekül kütlesine sahip hidrokarbonlara göre çok yüksektir. Bunun sebebi de alkol molekülleri arasındaki hidrojen bağlarıdır.

23 23

24 Etil alkolün başlıca elde edilme yolları şunlardır Etil alkolün başlıca elde edilme yolları şunlardır. Etilene su katılmasıEtilene su katılması Etil halojenürlerin NaOH ile reaksiyonuEtil halojenürlerin NaOH ile reaksiyonu Grignard bileşiklerinin formaldehit ile reaksiyonuGrignard bileşiklerinin formaldehit ile reaksiyonu Karbonhidratların fermantasyonuKarbonhidratların fermantasyonu AsetilendenAsetilenden Bu yolla alkol elde etmek için başlangıç maddesi olarak karpit, CaC 2 kullanılır..

25 I. Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri II. Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri I. Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Adlandırılması Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri II. Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri Eterlerin Elde Edilişleri ve Özellikleri

26 26 Eter molekülündeki alkil grupları aynı ise bu basit eterdir.Farklı ise karışık eterdir. Adlandırılmalarında alkil grubunun adı söylenir ve sonuna eter kelimesi eklenir. CH 3 - O - CH 3 DİMETİL ETER

27 27 SU ÇEKİLMESİ C 2 H 5 OH + HOC 2 H 5 C 2 H 5 - O - C 2 H 5 + H 2 O WİLLİAMSON SENTEZİ CH 3 ONa + C 2 H 5 Br CH 3 - O - C 2 H 5 + NaBr

28 28 Formaldehit ile reaksiyondan birincil alkol oluşur. R - MgX + H - C H - C - H OH

29 29 Bu tip reaksiyonlarda alkol proton vericidir. RO - H RO + H +

30 30 Bir değerli alkoller, H 2 SO 4 ile karıştırılarak ısıtılırsa bir mol alkolden bir mol su ayrılarak alken oluşur. Bir değerli alkoller, H 2 SO 4 ile karıştırılarak ısıtılırsa bir mol alkolden bir mol su ayrılarak alken oluşur. R - OH + HOR R - O - R + H 2 O

31 31 CH 3 - C - OH iki basamak yükseltgenir, (birincil alkol ) HH CH 3 - C - OH bir basamak yükseltgenir, (ikincil alkol) H CH 3 CH3 - C - OH hiç yükseltgenmez, (üçüncül alkol) CH 3

32 32

33 33 Etanol karakteristik bir kokuya sahip, renksiz, suda çözünebilen, zehirli olmayan bir sıvıdır. İçki, ispirto, kolonya yapımında kullanılmaktadır. İspirto içinde bir miktar metil alkol vardır. Daha önce belirtildiği gibi metil alkol zehirlidir. İspirtonun renkli olmasının sebebi, içinde metil alkol olduğunu belirtmek içindir. Etanol, birincil bir alkol olduğu için onların özelliklerine sahiptir