Temel Internet Kullanımı Y. Doç. Dr. M. Sıtkı İlkay Ekim 2006

Sunu Programı Internet – Temel Kavramlar İnternet nedir? Bilgisayar ağı nedir? TCP/IP nedir? İnternet ne sunar? İnternet’e erişim nasıl sağlanır? İnternet adresi, DNS ve IP numarası ne demektir? İnternet üzerinde istediğimiz bilgilere nasıl ulaşıyoruz? İnternet adreslerinde kullanılan kuruluş tipi ve ülke kodu kısaltmaları ne anlama gelir?

Sunu Programı Temel İnternet Servisleri Telnet – Uzaktan Erişim FTP (File Transfer Protocol) – Dosya Transferi Elektronik Posta (e-posta) E-posta adresi nedir? Outlook Express programını kullanarak nasıl e- posta gönderebilirim? Adres defteri nedir, adres defterine kişi veya grup nasıl ekleyebilirim? İmza nedir, nasıl kullanabilirim? E-postaya dosya nasıl ekleyebilirim? Bir Word veya Excel belgesini Microsoft Word veya Excel programı içinden posta alıcısına nasıl gönderebilirim?

Sunu Programı Temel Internet Servisleri World Wide Web (www) - http (Hyper Text Transfer Protocol) Internet Explorer tarayıcısının kullanımı Internet Explorer tarayıcısının kullanımı Microsoft Messenger Servisinin kurulumu ve kullanımı

İnternet nedir? İnternet, bir çok bilgisayar sisteminin bir birine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli olarak büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet, insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi paylaşma ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonucunda ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde insanlar bir çok alandaki bilgilere kolay, hızlı, ucuz ve güvenli bir şekilde ulaşabilmektedirler.

Bilgisayar ağı nedir? Bilgisayar, yazıcı vb. cihazların bir veri iletişim bağlantısı aracılığıyla donanım ve yazılımlarını birbirleriyle paylaşabildikleri ortama bilgisayar ağı adı verilir. Bir bilgisayar bir ağa bağlandığı ve tanımlandığında o ağın kullanıcısı olur. Bir ağın kullanıcısı olan bilgisayarlar, o ağa bağlı olan diğer bilgisayarların kaynaklarını izin verildiği ölçüde kullanabilir.

TCP/IP nedir? Bilgi ağı üzerindeki veri iletimi ve paylaşımı bazı kurallara göre yapılmaktadır. Bu kurallar “İnternet protokolleri” ya da TCP/IP protokoller ailesi olarak adlandırılmaktadır. TCP – Transmission Control Protocol IP – Internet Protocol TCP/IP bilgisayarlar ile veri iletme ve alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini mümkün kılan bir çok veri iletişim protokolüne verilen genel bir addır.

TCP/IP Bu protokollere örnek olarak; dosya alma/gönderme protokolü (FTP – File Transfer Protocol), Elektronik posta iletişim protokolü (SMTP – Simple Mail Transfer Protocol), Uzaktan erişim (TELNET protokolü), HTTP – Hyper Text Transfer Protocol) verilebilir. TCP/IP protokolü aynı zamanda çok farkı tipte ve işletim sistemi altında çalışan bilgisayarların iletişiminde de kullanılır.

Internet adresi, DNS ve IP numarası İnternet’e bağlı her bilgisayarın kendine özgü bir adresi vardır. Her bir İnternet adresine bir IP numarası karşılık gelir. Bir IP adresi dört tane 0 ile 255 arasında değişen sayıdan oluşur. Bu adres toplam 32 bit uzunluğunda bir sayıdır. Fakat bu sayı 8 bitlik 4 ayrı ondalık sayı şeklinde kullanılır ( gibi). IP yazılımının doğru çalışabilmesi için İnternet’e bağlı bilgisayarların IP adreslerinin başka bilgisayarlar tarafından kullanılmaması gerekir.

IP adresi Aynı yerel ağda birden fazla bilgisayara aynı IP adresi verilmesi durumunda, aynı IP adresli ilk bilgisayar açıldıktan sonra diğerleri IP çakışması olduğunu bildirerek ağa bağlanamaz. Bir yerel ağa verilen IP adreslerinin başka bir ağ tarafından kullanılmaması gerekir. IP adreslerinin dağıtımı Internet Bilgi Merkezi Kayıt Servisi (InterNetwork Information Center (InterNIC) - Registration Service) tarafından yapılmaktadır. Türkiye'de IP adreslerinin dağıtımı O.D.T.Ü. tarafından yapılmaktadır.

IP adresi Ağları adreslemek için üç sınıf IP adresi kullanılır. A sınıfı adresler : İlk byte'ın 1 ile 126 arasında değiştiği adreslerdir. İlk byte ağ numarasını belirtir. A sınıfı adreslemeyle her biri bilgisayardan oluşan 126 ağ adreslenebilir. Bu adreslemede bir ağa, ise bir bilgisayarın IP adresine karşılık gelir.

IP adresi B sınıfı adresler: İlk byte'ın 128 ile 191 arasında değiştiği ve ilk iki byte'ın ağ numarasını belirlediği adreslerdir. İkinci byte'ki sayı 1 ile 254 arasında değişir. B sınıfı adreslemeyle her biri bilgisayardan oluşan ağ adreslenebilir. Bu adreslemede bir ağa, ise bir bilgisayarın IP adresine karşılık gelir.

IP adresi C sınıfı adresler: İlk byte'ın 192 ile 223 arasında değiştiği ve ilk üç byte'ın ağ numarasını belirlediği adreslerdir. İkinci ve üçüncü byte'taki adresler 1 ile 254 arasında değişir. C sınıfı adreslemeyle her biri 254 bilgisayardan oluşan ağ adreslenebilir. (0 ve 255 bilgisayar adreslemesinde kullanılmayan özel amaçlı adreslerdir)

Düğüm ismi (Hostname) Internetten faydalanabilmek için bazı adreslerin bilinmesi gerekir. Bu nedenle IP adreslerini akılda tutmak zor olabileceğinden, akılda tutulması nispeten daha kolay olan anlamlı bir takım isimler IP adresleriyle ilişkilendirilmektedir. Internet’teki düğüm isimleri IP adresinde olduğu gibi dört temel kısımdan oluşur: servis ismi, alan ismi (domain name), kuruluş tipi, ülke kodu. Örneğin: düğüm isminde www - world wide web adı verilen bir İnternet servisine, erciyes - alan adına, edu - erciyes üniversitesinin kuruluş tipini (education - eğitim kuruluşu) ve tr ise Türkiye'nin ISO (International Standards Organization) tarafından belirlenen ülke kodunu göstermektedir.

Kuruluş tipleri Başlıca kuruluş tiplari asagida listelenmistir:.com ticari kuruluslar (commercial).edu egitim kuruluslari (education).gov devlet kuruluslari (government).mil askeri kuruluslar (military).net ag organizasyonlari (network).org kar amacı gütmeyen kuruluşlar