“İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” RG Yayım Tarihi: 30 Haziran 2012 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ –KANUN SÜRECİ SÜREÇ İş Kanunu; 4857 sayılı, 2003 İş sağlığı ve güvenliği ilk kez müstakil bir kanunda: 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” Kabul Tarihi: 20 Haziran 2012 RG Yayım Tarihi: 30 Haziran 2012 1 1

görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU (Tarih: 30.06.2012 Sayı: 6331) AMAÇ İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için; işveren ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemek. 2 2

İSG KANUNU –Kapsam KAPSAM Kamu ve özel sektördeki bütün işler ve işyerleri Tüm çalışanlara (çıraklar, stajyerler dahil) Tüm faaliyet konularında (sanayi-hizmet-ticaret vb.) İstisnalar: TSK, Kolluk kuvvetleri, MİT, Afet ve acil durum birimleri, Ev hizmetleri, Hükümlü ve tutuklulara yönelik hizmetler, Kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar* *: Çalışan istihdam etmemek şartıyla! 3 3

İSG KANUNU -Tanımlar «İŞYERİ» TANIMI İŞYERİ: Mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan/olmayan unsurlar ile çalışanın birlikte örgütlendiği, işverenin işyerinde ürettiği mal veya hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen işyerine bağlı yerler ile dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentiler ve araçları da içeren organizasyon. Her bir ayrı SGK Bölge Sicil Numarası, ayrı işyeri olarak kabul görüyor! 4 4

İSG KANUNU –Kapsam İSG PROFESYONELLERİ HİZMETİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ İSG PROF. HİZMETİ İŞ KANUNU (4857) İSG KANUNU (6331-30.06.2012) İŞYERİ HEKİMİ ≥ 50 İşçi ≥ 1 ÇALIŞAN İŞ GÜV. UZMANI ≥ 50 İşçi + Sanayi DİĞER SAĞLIK PERS. (Hemşire, Sağlık M., ATT, ÇST) Zorunluluk Yok İşçi/çalışan sayısı ve Sanayi şartı kaldırıldı! Diğer Sağlık Personeli hizmeti zorunluluğu getirildi! 5 5

İSG KANUNU -İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İSG HİZMET UYGULAMASI 1: Çalışanları arasından; İş Güvenliği Uzmanı, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli görevlendirir. (Bireysel Sözleşme –kısmi süreli/tam süreli) İSG HİZMET UYGULAMASI 2: Bu hizmetin tamamını veya bir kısmını OSGB’lerden / yetkilendirilmiş TSM’lerden hizmet alarak yerine getirebilir. İş Güvenliği Uzmanı, Tehlike Sınıfına uygun olmalıdır! İşverene; görevlendirmediği her İH ve İGU için 5.000’er TL, diğer sağlık personeli için 2.500 TL, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarlarda idari para cezası verilir. 6 6

İSG KANUNU –İSG PROFESYONELLERİ Bütün işyerlerinde kısmî / tam süreli (ÇSGB Yönetmeliklerindeki hizmet süresi kriterlerine göre) iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, diğer sağlık personeli İş Güvenliği Uzmanı(tehlike sınıfına uygun) İşyeri Hekimi Diğer Sağlık Personeli 7 7

İSG KANUNU -Tanımlar TEHLİKE SINIFI Tehlike Sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından; yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubu. 8 8

İSG KANUNU –Tehlike Sınıfları 26.12.2012 – İSG İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği -2182 işkolu Az Tehlikeli İşler (924) Tehlikeli İşler (919) Çok Tehlikeli İşler(339) İşyeri tehlike sınıfının tespitinde; o işyerinde yapılan «Asıl İş» dikkate alınır. Asıl işin tayininde tereddüde düşülmesi halinde; işyerinin kuruluş amacı? İşyerinde birden fazla asıl iş → tehlike sınıfı yüksek olan iş esas alınır. 9 9

İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI LİSTESİ İSG KANUNU –Tehlike Sınıfları İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI LİSTESİ NACE Rev.2_Altılı Kod NACE Rev.2_Altılı Tanım Tehlike Sınıfı Q İNSAN SAĞLIĞI VE SOSYAL HİZMET FAALİYETLERİ   86.10 Hastane hizmetleri 86.10.04 Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) Çok Tehlikeli 86.10.12 Özel sağlık kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri (kadın doğum, onkoloji, kemik, ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, vb.) 86.21.02 Aile ve toplum sağlığı merkezleri tarafından sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (yatılı hastane faaliyetleri ile ebeler, hemşireler ve fizyoterapistlerce gerçekleştirilen paramedikal faaliyetler hariç) Tehlikeli 86.21.03 Özel sağlık kurumları tarafından polikliniklerde sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (özel muayene ve yatılı hastane faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.21.04 Özel muayenehanelerde sağlanan yatılı olmayan genel hekimlik uygulama faaliyetleri (hastane ve poliklinik faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22.02 Özel muayenehanelerde sağlanan uzman hekimlik ile ilgili yatılı olmayan uygulama faaliyetleri (hastane ve poliklinik faaliyetleri ile ebe, hemşire ve fizyoterapistlerin paramedikal faaliyetleri hariç) 86.22.07 Diyaliz merkezleri (hastane dışı) 86.90.14 Tıp doktorları dışında yetkili kişilerce sağlanan akıl sağlığı hizmetleri (psikoanalistler, psikologlar ve psikoterapistler tarafından sağlanan hizmetler) (hastane dışı) Az Tehlikeli 10 10

6331- İSG KANUNU YÜKÜMLÜLÜK YÜRÜRLÜK İDARİ PARA CEZASI (TL) İŞYERİ HEKİMİ+İŞ GÜV.UZMANI+DİĞER SAĞLIK PRS HİZMETİ   ≥ 50 çalışanı olan Tüm (kamu hariç) İşyerlerinde 01.01.2013 5000 + 5000 + 2500 -Her Ay ** < 50 çalışanı olan Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşyerlerinde * 01.01.2014   < 50 çalışanı olan Az Tehlikeli İşyerlerinde * 01.07.2016 KAMU Kuruluşlarında * Risk Analizi yaptırmak İlk tespitte 3000 Takip eden her ay için 1,5 katı Acil Eylem Planı, İlkyardım, Yangın Eğitimi vb. Her eksiklik için 1000 İşe Giriş ve Periyodik Muayeneler Eksik olan her çalışan başına 1000 Çalışanların İSG Eğitimi, Mesleki Eğitim (Teh+Çok Teh) İSİG Kurulu (≥ 50 çalışan+6 aydan uzun iş) 2000-Her Ay *: 6495 sayılı Torba Yasa’nın (2 Ağustos 2013 tarihli ve 28726 sayılı Resmi Gazete) 56. maddesi ile, bu maddenin yürürlüğü ertelenmiştir. **: İşverene; görevlendirmediği her İH ve İGU için 5.000’er TL, diğer sağlık personeli için 2.500 TL, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktarlarda idari para cezası verilir. Bu cezalar, her yılbaşında Maliye Bakanlığı’nca güncellenir. (5.390/2.695)

İSG KANUNU -İŞVEREN İSG HİZMETLERİNİN DESTEKLENMESİ < 10 çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin İSG hizmet finansmanı, SGK tarafından karşılanır.* < 10 çalışan sayılı Az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde destek kararını Bakanlar Kurulu verir! Sigortasız işçi çalıştıranların ödemeleri faizi ile geri tahsil edilir ve 3 yıl destekten men! *: İş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılarak. *: Bu işyerlerindeki hizmet bedel tespiti, kapsamı, hizmet verecek kuruluşlar Yönetmelikle belirlenecek! KİK’e tabi kamu kurumları; İSG hizmetlerini, SB’na ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan v KİK çerçevesinde! 12 12

İSG KANUNU –Tanımlar İŞYERİ HEKİMİ & İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekim. İş Güvenliği Uzmanı: İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzm. belgeli; Bakanlıkta çalışma hayatını denetleyen müfettişler * ile Mühendislik veya Mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile Teknik elemanlar. Teknik Eleman: Teknik öğretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog* unvanına sahipler ile üniversitelerin MYO-İş sağlığı ve güvenliği programı mezunları. *: 6495 sayılı Torba Yasa’nın (2 Ağustos 2013 tarihli ve 28726 sayılı Resmi Gazete) 101. maddesi ile, İş Güvenliği Uzmanı olabileceklerin kapsamı, bu şekilde genişletildi. 13 13

İSG KANUNU –İH-İGU KAMU ÇALIŞANI İH ve İGU Kamuda çalışan (geçerli sertifikalı) İşyeri Hekimi/İş Güvenliği Uzmanları; aslî görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine uyarak, çalışmakta oldukları kurumda veya muvafakatleri+üst yönetici onayı ile diğer kamu kurumlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilen personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu hizmete dair ek ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık 80 saatten fazlası dikkate alınmaz. Kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin İSGB veya OSGB’lerde görevlendirilmelerinde, diğer kanunların kısıtlayıcı hükümleri uygulanmaz. 14 14

İSG KANUNU –Tanımlar İSGB İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi: İşyerinde İSG hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birim. 15 15

İSG KANUNU -Tanımlar İŞ KAZASI & MESLEK HASTALIĞI İŞ KAZASI: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olay MESLEK HASTALIĞI: Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık 16 16

YÖNETMELİKLER –İGU GÖREVLERİ İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLERİ İş Güvenliği Uzmanlarının Görevleri: Rehberlik Risk Değerlendirmesi Çalışma Ortamı Gözetimi Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt İlgili Birimlerle İşbirliği 17 17

YÖNETMELİKLER –İGU GÖREVLERİ-1 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLERİ 1) Rehberlik: (İşverene Öneriler) a) İşyerinde yapılan çalışmalar, makine vb. teçhizatın durumu- bakımı-seçimi, KKD seçimi-temini-kullanımının; İSG kurallarına uygun olmasını sağlamak için işverene önerilerde bulunmak. b) İSG tedbirlerini, İşverene yazılı olarak bildirmek. c) İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve önlemler konusunda. d) İşyerinde çalışana/ işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması. 18 18

YÖNETMELİKLER –İGU GÖREVLERİ-2 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLERİ 2) Risk değerlendirmesi: İSG Risk Değerlendirmesi çalışmalarına ve uygulanmasına katılmak, RD sonucu gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak. 3) Çalışma Ortamı Gözetimi: a) Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve kontrol etmek. b) İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, uygulamaları takip etmek; Acil Durum Planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını sağlamak. 19 19

YÖNETMELİKLER –İGU GÖREVLERİ-3 İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREVLERİ 4) Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt: a) Çalışanların İSG eğitimlerini planlamak, uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek. b) Yıllık Değerlendirme Raporu’nu İH ile birlikte hazırlamak. c) Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenlemek. d) İSG talimatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. e) Bakanlıkça belirlenecek İSG bilgilerini, İSG KATİP’e bildirmek. 5) İlgili Birimlerle İşbirliği: a) İH ile birlikte; İş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili değerlendirme yapmak, önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve uygulamaların takibini yapmak. b) İH ile birlikte; Yıllık Çalışma Planını hazırlamak. c) –Varsa- İSG Kurulu ile işbirliği içinde çalışmak, d) Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarına destek sağlamak. 20 20

İSG KANUNU –Tanımlar ÇALIŞAN TANIMI & GENÇ ÇALIŞAN ÇALIŞAN: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişi. Genç Çalışan: 15 yaşını bitirmiş ,18 yaşını doldurmamış çalışan. 21 21

İSG KANUNU –Tanımlar ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ – DESTEK ELEMANI Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma vb. konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışan. Destek elemanı: Aslî görevinin yanında; İSG ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım vb. konularda özel görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişi. 22 22

İSG KANUNU –Tanımlar İŞVEREN İŞVEREN: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır! 23 23

İSG KANUNU -İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İSG HİZMETLERİ DENETİM EĞİTİM RİSK DEĞERLENDİRMESİ ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE VE İLKYARDIM TAHLİYE SAĞLIK GÖZETİMİ KOORDİNASYON GÖRÜŞ ALMA VE KATILIM 24 24

İSG KANUNU -İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ OSGB’den hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. İSG ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. * Çalışanların İSG alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. İSG Hizmeti verenlerin araç, gereç, mekân ve zaman vb. gerekli ihtiyaçlarını karşılar. ** İşveren, İSG tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz. *: Yerine getirilmeyen hususlar varsa, gerekçesi ile birlikte talepte bulunan kişiye yazılı olarak bildirir ve bu yazışmaları arşivler. Yerine getirilmeyen her tedbir için 1000 TL para cezası! **: Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesini halinde 1.500 TL para cezası! 25 25

İSG KANUNU -İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü! Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim, organizasyon, iyileştirme* Denetim(İSG tedbirlerinin takibi, uygunsuzlukların giderilmesi)* Risk değerlendirmesi Çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğu Hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girişlerin engellenmesi *: Bu konularda, yerine getirilmeyen her yükümlülük için ayrı ayrı 2.000 TL idari para cezası! 26 26

YÖNETMELİKLER –İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1) İSG görevlilerinin etkin çalışması için kolaylık sağlamakla, 2) İSG görevlilerinin görevlerini yerine getirmeleri için araç, gereç, mekan ve zaman gibi bütün ihtiyaçlarını karşılamakla, 3) İSG görevlilerinin işbirliği ve koordinasyonunu sağlamakla, 4) İSG ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle, 5) İH, İGU ve DSP’ne yeterli çalışma süresini sağlamakla, yükümlüdür. İşveren; İH, İGU ve DSP’nin ve hizmet alınan OSGB’nin geçerli yetki belgesi ile görevlendirilmesinden sorumludur. 27 27

YÖNETMELİKLER –İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ -Devam 6) Görevlendirdiği/hizmet aldığı OSGB’de görev yapan kişiler ile bunların çalışma saatleri, görev,yetki ve sorumlulukları hakkında çalışan temsilcisi ve çalışanları bilgilendirir. 7) Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı OSGB’yi, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir. 8) Başka bir işyerinden kendi işyerine çalışmak üzere gelen çalışanların sağlık bilgilerine, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı OSGB’lerin ulaşabilmesini sağlar. 9) İSG mevzuatı gereği yükümlü olduğu kayıt ve bildirimleri, görevlendirdiği kişi/hizmet aldığı OSGB ile işbirliği içinde yapar. 28 28

YÖNETMELİKLER –İŞVEREN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ -Devam 10) İlgili mevzuatta belirlenen süreler saklı kalmak kaydıyla; a) İşyerindeki İSG faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı, b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle, çalışanların kişisel sağlık dosyalarını saklar. 11) Çalışanın, işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını yazılı olarak talep eder, önceki işveren dosyanın bir örneğini onaylayarak 1 ay içinde gönderir. İSG hizmetleri, çalışanlara mali yük getirmeyecek şekilde sunulur. 29 29

İSG KANUNU –Tanımlar TEHLİKE & RİSK & ÖNLEME TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli. RİSK: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali. ÖNLEME: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında İSG ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümü. 30 30

İSG KANUNU -İŞVEREN RİSKLERDEN KORUNMA İLKELERİ Risklerden kaçınmak Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek Risklerle, kaynağında mücadele etmek * İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyeri tasarımı, iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarını özenle seçim** Teknik gelişmelere uyum Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya az tehlikeli olanla değiştirmek Tüm faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik Çalışanlara uygun talimatlar vermek *: Riskleri önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek **: Özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun, sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek! 31 31

İSG KANUNU –Risk Değerlendirmesi İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme adına; önce risk değerlendirmesi yapılacak. Bütün işyerlerine, Risk Değerlendirmesi zorunluluğu getirildi! İşveren, işyerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyecek tehlikelerin belirlenerek, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayacaktır. 32 32

İSG KANUNU -Tanımlar RİSK DEĞERLENDİRMESİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ: İşyerinde var olan/dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmalar. 33 33

İSG KANUNU -İŞVEREN RİSK DEĞERLENDİRMESİ Dikkate alınacak unsurlar: Belirli risklerden etkilenecek çalışanların durumu Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal maddelerin seçimi İşyerinin tertip ve düzeni Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu. 34 34

İSG KANUNU -İŞVEREN RİSK DEĞERLENDİRMESİ İşveren, İSG yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlar. KONTROL ÖLÇÜM İNCELEME ARAŞTIRMA 35 35

İSG KANUNU -İŞVEREN RİSK DEĞERLENDİRMESİ Çok tehlikeli sınıfta yer alan; Maden, Metal, Yapı işleri ile Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya Büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, Risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda İŞ DURDURULUR! 36 36

İSG RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖN. -29.12.2012 Risk Değerlendirmesi Ekibi: a) İşveren veya işveren vekili. b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar. (2) İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir. 37 37

İSG KANUNU ACİL DURUM PLANLARI, YANGINLA MÜCADELE, İLKYARDIM İŞVEREN -ACİL DURUMLAR İşveren; Çalışma ortamı, Kullanılan maddeler, İş ekipmanı ile Çevre şartlarını dikkate alarak, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi muhtemel acil durumları belirler ve tedbirleri alır. Acil durum planlarını hazırlar. Önleme, tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım vb. konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır. 38 38

İSG KANUNU TAHLİYE İŞVEREN -TAHLİYE İşveren; Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi halinde, a) Çalışanların derhal güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden düzenlemeleri yapar ve çalışanlara talimatları verir. b) Durumun devamı halinde, özel görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez. İşveren, çalışanların ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale etmelerine imkân sağlar. Böyle durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça, yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz. 39 39

İSG KANUNU ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA İŞVEREN –ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, İSİG Kurulu’nun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurabilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. Kurul / işverenin, çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların, çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. 40 40

İSG KANUNU ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA İŞVEREN –ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI Ciddi ve yakın tehlikenin ÖNLENEMEZ olduğu durumlarda, Kurul/İşverene başvurmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek, belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. Çalışanlar, taleplerine rağmen tedbirlerin alınmadığı bu durumlarda, iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen çalışmış sayılır. 41 41

İSG KANUNU İŞ KAZASI/MESLEK HASTALIĞI KAYIT-BİLDİRİMLER İŞVEREN –İŞ KAZASI/MESLEK HASTALIK BİLDİRİMLERİ İşveren; tüm iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydını tutar.* SGK Bildirimleri: İş kazalarını, kazadan sonraki 3 (üç) iş günü içinde! İşyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen Meslek Hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren 3 (üç) iş günü içinde! *: İşyerinde meydana gelen, ancak yaralanma/ölüme neden olmayıp, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratan veya çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olan olaylarla ilgili raporları düzenler. 42 42

İSG KANUNU İŞ KAZASI/MESLEK HASTALIĞI KAYIT-BİLDİRİMLER İŞVEREN –İŞ KAZASI/MESLEK HASTALIK BİLDİRİMLERİ İşyeri Hekimleri; meslek hastalığı ön tanısı koydukları vakaları, SGK tarafından yetkilendirilen hastanelere sevk eder. Sağlık hizmeti sunucuları kendilerine intikal eden iş kazalarını, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucuları ise meslek hastalığı tanısı koydukları vakaları, en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir. 43 43

İSG KANUNU -İŞVEREN ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ -1 İşverenin Çalışanları Bilgilendireceği Konular: İşyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri, koruyucu ve önleyici tedbirler. Kendileri ile ilgili yasal hak ve sorumluluklar. İlkyardım, afetler ve yangınla mücadele ve tahliye işleri konusunda görevlendirilen kişiler. 44 44

İSG KANUNU -İŞVEREN ÇALIŞANLARIN BİLGİLENDİRİLMESİ -2 «Ciddi ve Yakın Tehlike» ye maruz kalan/kalma riski olan bütün çalışanları, tehlikeler ile tedbirler hakkında derhal bilgilendirir. Çalışanların sağlık-güvenliğini etkilemesi muhtemel konular hakkında; İSG sözleşmesi yaptığı kişi/kurumları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelenleri ve bu çalışanların işverenlerini bilgilendirir. Risk değerlendirmesi, İSG koruyucu ve önleyici tedbirleri, ölçüm vb. bilgilerine, Destek Elemanları ile Çalışan Temsilcilerinin ulaşmasını sağlar. 45 45

İSG KANUNU -İŞVEREN ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ -1 ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. İşe başlamadan önce, Çalışma yeri veya iş değişikliğinde, İş ekipmanının değişmesi halinde veya yeni teknoloji uygulanması halinde. Çalışan temsilcileri; özel olarak eğitilir. Tehlikeli ve Çok Tehlikeli sınıfta; Mesleki Eğitim aldığını belgelemek zorunlu! * *: Yapılacak işlerle ilgili İSG eğitimi belgesi olmaksızın, başka işyerlerinden gelen çalışanlar da işe başlatılamaz. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren de, İSG risklerine karşı çalışana gerekli eğitimin verilmesini sağlar. 46 46

İSG KANUNU -İŞVEREN ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ -2 ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ İş kazası / meslek hastalığına yakalanan çalışana, işe başlamadan önce, sözkonusu kaza veya meslek hastalığı ile ilgili ilave eğitim! Her sebeple altı aydan fazla süreyle işten uzak kalanlara, tekrar işe başlatılmadan önce bilgi yenileme eğitimi! Eğitimin maliyeti, çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre, çalışma süresinden sayılır. (Fazla mesai) *: Mesleki Eğitim alması gerektiği halde, almadan çalışan her çalışan başına 1.000 TL idari para cezası! 47 47

İSG KANUNU -İŞVEREN ÇALIŞANLARIN KATILIMI ÇALIŞANLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI-KATILIMLARI Destek Elemanı/Çalışan Temsilcisi görüş alınacak konular: İH, İGU ve DSP ile ilkyardım, yangınla mücadele ve tahliye işleri için kişilerin görevlendirilmesi. Risk değerlendirmesi yapılarak, alınması gereken koruyucu ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın tespiti. Sağlık ve güvenlik risklerinin önlenmesi ve koruyucu hizmetlerin yürütülmesi. Çalışanların bilgilendirilmesi. Çalışanlara verilecek eğitimin planlanması. *: Çalışanların veya çalışan temsilcilerinin, işyerinde İSG önlemlerinin yetersiz olduğu durumlarda vb. yetkili makama başvurmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz. 48 48

İSG KANUNU -ÇALIŞAN YÜKÜMLÜLÜKLER ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşyerindeki makine, araç-gereç vb. kurallara uygun kullanmak, güvenlik donanımlarını doğru kullanmak, keyfi çıkarmamak/değiştirmemek. Verilen KKD doğru kullanmak ve korumak. İşyerinde, İSG yönünden Ciddi ve Yakın tehlike için tedbirlerde eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. Teftişle tespit edilen noksanlıkların giderilmesi için, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapmak. Kendi görev alanında, İSG sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapmak. *: Çalışanlar, İSG eğitim ve talimatları doğrultusunda, diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini düşürmemekle yükümlü! 49 49

YÖNETMELİKLER –ÇALIŞANLAR ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1) İH/İGU/İşverence, İSG mevzuatına uygun talimatlarına uyar. 2) İSG görevlilerinin çalışmalarında işbirliği yapar. 3) İSG çalışmalarına, sağlık muayenelerine, eğitimlere katılır. 4) Makine, tesisat ve KKD’ı; verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır. 5) Teftişle tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi için, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar. 6) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden «Ciddi ve Yakın» bir tehlike ile karşılaştıklarında ve «koruma tedbirlerinde eksiklik» gördüklerinde, işverene/çalışan temsilcisine derhal haber verir 50 50

İSG KANUNU –ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ Çalışan Sayısı Çalışan Temsilcisi Sys 2-50 1 51-100 2 101-500 3 501-1000 4 1001-2000 5 > 2001 6 Dengeli dağılım! Seçimle, seçimle belirlenemezse Atama ile! 51 51

İSG KANUNU –ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ > 1 Çalışan Temsilcisi seçimle «Baş Temsilci» Çalışan temsilcileri; Tehlike-Riskin azaltılması için işverene öneride bulunur, gerekli tedbirlerin alınmasını ister. İşyerinde yetkili sendika varsa; işyeri sendika temsilcileri, çalışan temsilcisi olarak da görev yapar. 52 52

İSG KANUNU -İŞVEREN İSİG KURULU 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu 6 aydan fazla süren işlerin yapıldığı tüm işyerlerinde, İş Sağlığı Ve Güvenliği Kurulu! *: İşveren, İSG Mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. 53 53

İSİG KURULU İSTANBULUZMAN 54 54

İSG KANUNU –KOORDİNASYON Aynı çalışma alanında birden fazla işveren olması durumunda işverenler; İSG çalışmalarını koordinasyon içinde yapar, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini riskler hakkında bilgilendirir. Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgesi vb. yerlerde, İSG koord. yönetimce sağlanır. Yönetim, tedbirleri almaları için işverenleri uyarır. Uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir. 55 55

İSG KANUNU –İŞİN DURDURULMASI İŞİN DURDURULDUĞU DURUMLAR Çalışanlar için hayati tehlike oluşursa; tehlike giderilinceye kadar, işyerinin bir bölümünde veya tamamında. RD yapılmayan bazı işyerleri * İSG yetkili 3 iş müfettişinden oluşan heyetin, tespit tarihinden itibaren 2 gün içerisinde. (Tespit edilen husus, acil müdahaleyi gerektiriyorsa; tespiti yapan iş müfettişi, heyet kararı alınıncaya kadar işi durdurur.) *: Çok tehlikeli sınıftaki; Maden, Metal, Yapı işleri ile Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya Büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde Risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda İŞ DURDURULUR! 56 56

İSG KANUNU –İŞİN DURDURULMASI İŞİN DURDURULMASI BİLDİRİM-İTİRAZLAR İşin durdurulması kararı; Mülkî idare amirine ve Çalışma ve İş Kurumu İl Md.’ne 1 gün içinde gönderilir. Mülkî idare amirince, 24 saat içinde iş durdurulur. İşveren, 6 iş günü içinde mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme, itirazı 6 iş günü içinde karara bağlar. İşverenin, işin durdurulmasını gerektiren hususların giderildiğini Bakanlığa yazılı olarak bildirince, en geç 7 gün içinde işyerinde inceleme yapılır. İşveren, iş durdurulması sürecinde çalışanlara ücretlerini öder veya aynı ücretle başka bir iş verir. 57 57

İSG KANUNU –TEFTİŞ VE CEZALAR İSG Kanunu teftişi Bakanlık iş müfettişlerince İSGK idari para cezaları Çalışma ve İş Kurumu İl Md. (İdari para cezaları, tebliği sonrası 30 gün içinde ödenir.) 58 58

İSG KANUNU –UİSGK ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ (22+2) Bakanlık Müsteşarının başkanlığında; a) Çalışma Bakanlığı’ndan; İSGGMüdürü, Çalışma Genel Müdürü, İş Teftiş Kurulu Başkanı ve SGK’dan bir Genel Müdür. b) Bilim Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Şehircilik, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Kalkınma, Millî Eğitim ile Sağlık Bakanlıklarından birer Genel Md. c) YÖK’ten bir yürütme kurulu üyesi, Devlet Personel Başkanlığı’ndan bir başkan yrd. d) İşveren, işçi ve kamu görevlileri sendikaları üst kuruluşlarının en fazla üyeye sahip ilk üçünden, TOBB, TESK, TTB, TMMOB ve Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nden birer Yön. Kur. Üyesi. e) İhtiyaç olursa, İSGGM teklifi+Konsey kararıyla belirlenen, İSG faaliyeti yapan kuruluşlardan en fazla iki temsilci * *: 2 yıl için seçilir ve üst üste iki olağan toplantıya katılmazsa; ilgili kuruluşun üyeliği sona erer. 59 59

İSG KANUNU –UİSGK ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ Ülke genelinde İSG politika ve stratejilerinin belirlenmesi için tavsiyelerde bulunmak üzere. Konsey yılda 2 defa olağan toplanır. Başkanın veya üyelerin 1/3’inin teklifi ile olağanüstü olarak da toplanabilir. Konseyin sekretaryası: İSGGM 60 60