TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI ASLIHAN ÖZTÜRK ELİF DEMİRCİ

Teknoloji bağımlılığı nedir? İnternet ve teknoloji bağımlılığı kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında yoksunluk yaşadığı bir durum olarak tanımlanmaktadır.

Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gittikçe hızlandığı ve teknolojinin aynı hızla günlük yaşamımıza girdiği düşünüldüğünde cep telefonları, bilgisayarlar ve internet teknolojilerinin yaşamımızdaki vazgeçilmez yeri ve önemi bir kez daha açıkça görülmektedir. Bununla birlikte teknolojinin sorunlu kullanımının eğitim ve meslek hayatını, özel hayatı olumsuz etkilediğini gözlemliyor, sizlerin de dikkatini buraya çekmek istiyoruz.

TELEVİZYON Yapılan araştırmalar gençlerin günde ortalama 5 saat tv seyrettiklerini ortaya koymaktadır. Eve gelir gelmez ilk işiniz televizyonu açmak oluyorsa, Televizyon seyrederken araya giren birilerine sinirleniyorsanız, Yemeklerinizi yerken televizyon seyrediyorsanız, Televizyon programını kaçırmamak için arkadaşlarınızla buluşmayı veya ailecek yapılacak işleri erteliyorsanız, Pek çok programın kanalını ve başlama saatini ezbere biliyorsanız televizyona bağlılık hatta bağımlılığınızın olabileceğini düşünmeye başlayabilirsiniz.

CEP TELEFONU Her geçen gün cep telefonu kullanımı gençler arasında sağlıksız bir şekilde yaygınlaşıyor. Cep telefonu bağımlıları günde 6-7 saat cep telefonu kullanıyorlar. Cep telefonu bağımlılığı kaygı, uyku bozuklukları ve hatta sindirim sistemi sorunlarına kadar çok sayıda fiziksel rahatsızlığı beraberinde getiriyor.

BİLGİSAYAR Başkent Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre 15 yaşından küçükler günde 1-5 saat, 16-19 yaş grubu 1-7 saat bilgisayar kullanıyorlar.

Bir taraftan, sıcak evinizden çıkmadan birçok işinizi yapan bir uşak, diğer yandan ise evinizin bir köşesinde canavarları barındıran tehlikeli bir silah” internet…

BİLGİSAYAR OYUNLARI Bilgisayar oyunları bir diğer uzun süreli bilgisayar kullanım nedenidir. Bilgisayar oyunları da bağımlılık oluşturmada risk faktörüdür.

İnternette yer alan GTA, MAX Payne, Counter gibi şiddet içeren oyunlarda polis öldürmek, otomobil çalmak, tanker yakmak gibi bazı eylemler, çocuklara kazandırdıkları yüksek puanlarla ödül gibi sunularak, küçük bedenleri saldırgan, saygısız, hantal hale getirilmektedir.

Birçok çocuk, ailesi ile birlikte olmak veya arkadaşları ile oyun oynamak yerine bilgisayarı ile uzun süre baş başa kalmayı tercih etmektedir. Bu kişiler, bilgisayarı bir öğrenme ve araştırma aracı olmaktan çok saatlerce oyun oynama aracı olarak kullanmayı tercih etmektedir. Çocukların bilgisayar başında geçirdiği saatler artarken, hayatın diğer alanlarına ayırdıkları zaman azalıyor. Hatta bazen dış dünyayla ilişki kurmaktansa bilgisayar ekranına kilitlenmeyi tercih edebiliyorlar. Çocuğunuz, sorumluluklarını ihmal edip , tüm programını bilgisayara göre yapıyor , hiçbir şeyi bilgisayar kadar önemsemiyorsa, ortada bir sorun var demektir.

Çocuğunuz bilgisayar başına oturmak için can atıyorsa dikkat… Doğru yönlendirme ve uygun sınırlandırmalarla kullanıldığında, bilgisayarın pek çok olumlu etkisi var. Ancak aşağıda sayılan durumlar yaşanıyorsa, bilgisayarla kurulan ilişkinin pek sağlıklı olmadığı söylenebilir: Kendini kontrol edememek, çok kısa bir zaman için bilgisayar başına oturup saatlerce kalkamamak Bilgisayardan uzun süre uzak kalmaya dayanamamak, boşluk hissetmek, huzursuz olmak Bilgisayar için yemekten, derslerden ya da arkadaşlardan vazgeçmek Sürekli bilgisayara kavuşma isteği hissetmek Bilgisayar başında bu kadar zaman geçirmekten dolayı suçluluk ve keyif arasında çelişik duygular yaşamak Her seferinde saatlerce ekran başında kalmaktan kaynaklanan çeşitli bedensel sorunlar

İNTERNET İnternete bağlanmak en yaygın bilgisayar kullanım nedenidir. Ancak internet kullanımı hem bağımlılık riski hem de zararlı içerikli siteler nedeniyle ciddi tehlike arz ediyor.

KENDİNİZ VE ÇOCUKLARINIZ İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

TEKNOLOJİYİ ALIRKEN KILIFINI HAZIRLAYIN İnterneti alır almaz bilgisayarınıza zararlı sitelerden koruma programlarını yükleyin. Bu tür programlar Türkçe olarak birçok siteden ücretsiz ya da cüzi ücretlerle indirilebiliyor. Bunun yanında arama motorlarında problem yaşamamanız için belli arama motorlarını kullanın ve onların ayarlarını güvenli arama olarak düzenleyin.

TEKNOLOJİ EVİNİZİN BAŞ KÖŞESİNDE OLSUN Teknolojik aletlerin evin/okulun ortak kullanım alanlarında olmasına dikkat edin. Çocukların odasında televizyon, bilgisayar ya da en azından internet olması sizin kontrolünüzü zorlaştıracak belki imkânsız kılacaktır.

OKUMADAN OLMAZ Sosyal medya sebebiyle çocukların arasının kitaplarla açık olduğu günümüzde farklı düşünmeyi, çevreye saygıyı, insan haklarını öğreten bir taraftan da eğlendiren kahkaha dolu kitapların seçilmesi işimizi kolaylaştıracaktır.

TEKNOLOJİYİ PAYLAŞIN İnternete zaman zaman beraber girin ya da o girdiğinde gidip yanına oturarak onunla internet ilgisini paylaşın. Bilmediğiniz program, site ya da yenilikleri sorun ve öğrenin. Teknoloji sohbetleri yapın.

ZAMAN SINIRLAMASI ŞART 2 yaşından küçük çocukların internet, tv ya da bilgisayarla karşılaşması uygun değildir.

Uzun süreli internet ve bilgisayar kullanımı bilinçsiz kullanım halinde bedensel (baş, göz, boyun, omuzlar, dirsekler, kollar, bilek, ön kol, el ve parmaklar, aşağı sırt ve bel, yukarı sırt, kalça, bacak, diz, ayak ve ayak bileklerinde görülen sorunlar gibi) ve / veya psikolojik (stres, sinirlilik, acelecilik gibi) boyutlu sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Dolayısıyla çocuğunuza bu problemleri yaşamayacağı şekilde bir kullanım ortamı sağlamalı ve kullanım ile ilgili bazı egzersizleri öğretmelisiniz. Bedensel sorunların çözümüyle ilgili ergonomiye uygun sandalye seçilmeli, kol ve bacaklar yatay ve dikeyde 90 olmalı, göz monitöre en az 68-71 cm. uzaklıkta olmalı, monitör yeterince büyük, ışığı ve parlaklığı ayarlanmış ve radyasyon düzeyi düşük olmalı, klavye ve fare yeterli büyüklükte olmalı, çalışma mekanı her açıdan uygun (yeterli genişlik, ışık gibi) olmalı, belirli aralarla mola vermeli ve bedensel egzersiz yapılmalıdır. Psikolojik olarak yıpranma hissedildiğinde çalışmaya ara verilmelidir.

ORTAK VAKİTLERİ ÇOĞALTIN Aile olarak geçirdiğiniz ortak vakitlerin olmasına ve bu vakitlerde herkesin birlikte olmasına özen gösterin. Özellikle kahvaltı ve akşam yemeklerin beraberce yemeğe dikkat edin.

DİĞER BAĞIMLILIKLARINIZI KONTROL EDİN

GÜVENLİ TEKNOLOJİ KULLANIMINI ÖĞRENİN &ÖĞRETİN

SEBEPLERE DİKKAT EDİN Teknoloji bağımlılığına sebep olan diğer psikolojik problemlerin farkında olmak ve tedavisine gitmek teknoloji bağımlılığını önleme adına çok ciddi önem arz etmektedir. Nitekim konuyla alakalı yapılan çalışmalarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşayan bir çocuğun tedavisinin ihmal edilmesi sonucu internet bağımlılığının geliştiğinin yer alması dikkate değer bir örnektir.

ALTERNATİF OLUŞTURUN Çocukların internette çok vakit geçirmemesi için evde/okulda ya da ev/okul dışında severek yapabileceği alternatifler bulun. Bu bir spor ya da hobi çalışmasına katılmak da olabilir, okulda sınıfça ya da evde ailece oyunlar oynamak ya da sohbet etmek de olabilir. Dikkat etmeniz gereken nokta yaptığınız faaliyetten çocukların da zevk alması ya da onun sevdiği faaliyetleri yapmanızdır.

SİZİN ALTERNATİFLERİNİZ NELER? Çocuklarımıza teknolojiye karşı alternatif faaliyetler tavsiye ederken kendimiz için de mutlaka alternatif faaliyetler oluşturmamız gereklidir. Çünkü özellikle çocuklar için davranış sözün önündedir ve davranışın etkisi sözden fazladır. Bu nedenle siz çocuğunuza alternatif faaliyetler konusunda örnek olmazsanız söylediğiniz veya uyguladığınız hiçbir şeyin kalıcı etkisi olmayacaktır. Çünkü çocukları zararlı teknoloji kullanımından korumanın en önemli adımı iyi bir model olmaktır.