ADR GENEL BİLİNÇLENDİRME EĞİTİMİ YAĞIZ ÖZBİR / 2016 İZMİR

EĞİTİM PROGRAMI Tehlikeli Madde Nedir? Tehlikeli Maddeler için geçerli olan uluslararası taşımacılık anlaşmaları ADR Tehlikeli Madde Sınıfları Tablo A Ambalajlama Kuralları Etiketlendirme ve Levhalandırma

TEHLİKELİ MADDE NEDİR? Tehlike, sözlük anlamıyla ele alındığında; büyük zarara ve yok olmaya yol açabilecek durum olarak özetlenebilir. Tehlikeli maddeler ise; radyoaktif, boğucu, yanıcı, patlayıcı, aşındırıcı, oksidant ve alerjen özellikleri bilimsel olarak ispat edilen, bulundukları çevre ve organizma üzerinde kayıp ve/veya hasarlara yol açabilen; katı, sıvı ve gaz halindeki maddeler olarak tanımlanırlar. Tehlikeli madde taşımacılığında, sürece dolaylı veya doğrudan müdahil olan insan faktörü, tehlikenin boyutlarında belirleyici olmaktadır. Olası bir kazanın önlenmesi emniyet tedbirleri; kaza sonucu meydana gelebilecek hasarın en aza indirgenebilmesi ise, güvenlik planı ile kontrol altına alınabilir.

ULUSLARARASI ANLAŞMALAR Tehlikeli Madde Taşımacılığında, uluslararası anlaşmalar şöyledir; ADR (Kurum: United Nations / Konsey : The United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) / Taşıma Evrakı: CMR) – Karayolu IMDG (Kurum: IMO / Taşıma Evrakı: B/L ve Çok Modlu Tehlikeli Madde Taşıma Formu – Denizyolu IATA DGR (Kurum: IATA / Taşıma Evrakı: AWB) – Havayolu RID (Kurum: COTIF / Taşıma Evrakı: CIM) – Demiryolu

ADR The European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR) United Nations Economic Commission for Europe 30 Eylül 1957 – Cenevre 22 Mart 2010, Türkiye taraf olmuştur. 2 ciltten oluşur

TEHLİKELİ MADDE SINIFLANDIRMASI 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler 2 Gazlar 2.1 Alevlenir gazlar 2.2 Alevlenmeyen ve Zehirsiz gazlar 2.3 Zehirli Gazlar 3 Alevlenir Sıvılar 4.1 Alevlenir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler 5.1 Yükseltgen(oksitleyici) maddeler 5.2 Organik peroksitler 6.1 Zehirli maddeler 6.2 Bulaşıcı maddeler 7 Radyoaktif maddeler 8 Aşındırıcı maddeler 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler Sınıf 1 – Bombalar, askeri mühimmatlar, havai fişekler (1.4, 1.5), Air Bag Açan Mekanizmalar, Roketler, TNT Sınıf 2 – LPG (2.1), Aerosol(deodorant), Helyum, Soğutucu gazlar Sınıf 3 – Gaz yağı, alkol, parfümler, benzin Sınıf 4 – Alkali metaller, karbon, sülfür, çakmak Sınıf 5 – Kimyasal oksijen türevleri, Sodyum nitrat, klor, potasyum nitrat Sınıf 6 – Böcek ilaçları, medikal atıklar, selenyum Sınıf 7 – Radyoaktif maddeler Sınıf 8 – Aküler, boyalar, asitler Sınıf 9 – Kuru buzlar, lityum ion bataryalar, ilk yardım kitleri, makineler içinde yer alan tehlikeli maddeler ADR uyarınca, Tablo A’da belirtilen tehlikeli madde listesinde, her tehlikeli maddeye bir UN numarası atanmaktadır.

SINIF 1 Patlayıcı Maddeler ve Nesneler Mühimmat, fişek, havai fişek, maytap, dinamit, fitil, ateşleme kablosu, hava yastığı şişiricisi, ateşleyici, roket, TNT patlayıcı ve diğer paylayıcılar

SINIF 2 Gazlar 2.1 Alevlenir gazlar 2.2 Alevlenmeyen ve Zehirsiz gazlar 2.3 Zehirli Gazlar Spreyler, basınçlı hava, taşınabilir yangın söndürücüler, amonyka gübre çözeltisi, böcek ilacı, soğutucu gazlar, petrol gazları, propan, metan gazı, çakmaklar, karbondioksit, hidrojen, oksijen, helium gazları, basınçlı gazlar

SINIF 3 Alevlenir Sıvılar Alkol, boya, tiner, vernik, petrol kaynaklı sıvı yakıtlar, yapışkanlar, kaya petrolü, ethanol, eter, parfüm

SINIF 4 Alevlenir Katılar 4.1 Alevlenir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenir gazlar açığa çıkartan maddeler Alkali metaller, kibrit, kalsiyum karbid, yağlı tohum, çakmak taşı, karbon, kurutulmuş hindistan cevizi içi, selüloid(foto film şeridi), demir pası (demir oksit)

SINIF 5 Organik Peroksitler 5.1 Yükseltgen(oksitleyici) maddeler 5.2 Organik peroksitler Oksijenli su, kalsiyum hipoklorit(havuz kimyasalı), kimyasal oksijen üreticileri, magnezyum peroksit, Sodyum nitrat, klor, potasyum nitrat, saç boyası

SINIF 6 Organik Peroksitler 6.1 Zehirli maddeler 6.2 Bulaşıcı maddeler Böcek ilaçları, medikal atıklar, selenyum, siyanür, antimuan trioksit (Beyaz boya maddesi, alev geciktirici), nikotin

SINIF 7 Radyoaktif Maddeler Radyoaktif cevherler, medikal izotoplar, radyo izotoplar, uranyum altıflorür,

SINIF 8 Aşındırıcı Maddeler Akü, asit, mürekkep, ynagın tüpü basınç göstergesi (sülfrik asit), kostik(sodyum hidroksit), çamaşır suyu, zemin sertleştirici reçine

SINIF 9 Diğer Tehlikeli Maddeler Kuru buz, strafor, lithium ion piller, manyetik malzemeler, buzdolabı ve klimalar (UN 2857, Class 2.2 & UN 3358 , Class 2.1), notebook (lithium ion battery), e-cigarattes (nicotine), içeriğinde tehlikeli madde olan makineler, ilk yardım kitleri, kemer gerdirme kiti

TABLO A

AMBALAJLAMA KURALLARI AMBALAJ : İçerdiği maddenin bütünlüğünü ve güvenliğini sağlayan, tamamlanmış üründür. Ambalaj Tipleri; 1- Küçük Ambalaj 2- Büyük Ambalaj 3- Orta Boy Hacimli Konteyner(IBC) 4- Basınçlı Kaplar 5- Portatif Tanklar 6- Sabit Tanklar 7- Çok Elemanlı Gaz Konteyneri KÜÇÜK AMBALAJ : 400 kg/450 lt net ağırlıktan küçük ambalajlardır. BÜYÜK AMBALAJ : 400 kg/450 lt net ağırlıktan büyük, 3 metreküpten küçük ambalajlardır. ORTA BOY HACİMLİ(IBC) : Sıvı taşımak için tasarlanmış, orta boy hacimli konteyner olarak adlandırılırlar. BASINÇLI KAPLAR (TANK) : Gaz ve sıvı taşımak için tasarlanmış ambalajlardır. PORTATİF TANKLAR : Yapıları itibarıyla, taşınabilir basınçlı kaplardır. SABİT TANKLAR : Yapıları itibarıyla, sabitlenen ve hareket kabiliyetine sahip olmayan basınçlı kaplardır. ÇOK ELEMANLI GAZ KONTEYNERİ : Birden çok gaz konteynerini bir arada bulundurma kabiliyetine sahip ambalajlardır.

AMBALAJLAMA KURALLARI DIŞ AMBALAJ (OVERPACK) İÇ (İÇTEKİ) AMBALAJ HARİCİ AMBALAJ DIŞTAKİ AMBALAJ Kombine Ambalaj : Birden çok ambalaj türünün kombinasyonundan oluşan ambalaj türüdür. Hurda Ambalajı : Hasar görmüş, sızıntı oluşan veya atık maddelerin bertaraf edilmesi maksadıyla kullanılan ambalajların taşınmasında kullanılır. Ambalaj Kodları; 1- Varil A- Çelik 2- Fıçı B- Alüminyum 3- Bidon C- Ahşap 4- Kutu D- Kontrplak 5- Torba F- Yeniden Yapılandırılmış Ahşap 6- Kompozit Ambalaj G- Fiber H- Plastik L- Kumaş M- Kağıt P- Cam, Porselen, Çömlek Hazneli ARA AMBALAJ

ETİKETLEME VE LEVHALANDIRMA YÜKSEK SICAKLIĞA SAHİP MADDE TURUNCU LEVHA ÇEVREYE ZARARLI MADDE İŞARETİ GÜNEŞTEN KORUNACAK MADDE SINIRLI MİKTAR MUAFİYETİ Her tehlikeli madde, Tablo A’da 5. satırda yer alan Etiketler sütunundaki rakamlar uyarınca, uygun etiketlendirme yapılarak, ambalajlanır. Taşıma ünitesinde yer alan tehlikeli mallar için ise, bulundukları ünitede talimatlar gereği uygun görülen yerlere levhalandırma işlemi yapılır. Ayrıca, üretici firmanın düzenlediği MSDS Formu’nda yer alan, tehlikeli maddeye ilişkin çevre etkileri ve taşıma şartlarına istinaden ek etiketler dikkate alınır. TURUNCU LEVHA : ADR hükümlerine uygun şekilde, tehlikeli madde taşıyan araç ve taşıma ünitelerine yerleştirilen levhalardır. Üst bölümde, tehlikeli maddeye air Tehlike Tanımlama Numarası (Sınıfı – Ek Tehlike Sınıfı), alt bölümde ise tehlikeli maddeye ait UN numarası bulunur. ÇEVREYE ZARARLI MADDE İŞARETİ : Çevre ve doğa için tehlikeli olduğu bilimsel olarak ispatlanan maddelerin ambalajları üzerine etiketlendirilir. SINIRLI MİKTAR MUAFİYETİ :  Sınırlı miktarlarda paketlenmiş belirli sınıflara ait tehlikeli maddelere ilişkin uygulanacak hükümler yer almaktadır. Tablo A’da sütun 7a altında yer alan ağırlık birimleri,  söz konusu tehlikeli maddenin iç ambalajı içinde taşınabileceği en fazla ağırlığı temsil eder.  İSTİSNAİ MİKTAR MUAFİYETİ : Tablo A’da sütun 7b altında yer alan alfanümerik kodlar, istisnai miktarlarda taşınabilen tehlikeli maddeler için iç ve dıştaki ambalaj için izin verilen ağırlık birimlerini belirlemektedir. BOĞUCU GAZ UYARISI İSTİSNAİ MİKTAR MUAFİYETİ YÖN DÜZENİ OKLARI DONDURUCU SIVI