SPOR YONETİMİNDE ALTERNATİF YAKLAŞIMLAR

YÖNETİM NEDİR? Yönetim: Belli amaç veya amaçları kaynakları en iyi şekilde kullanmak suretiyle gerçekleştirme, bilim ve sanattır.

YÖNETİM ANLAYIŞLARI Klasik: Örgütü rasyonel, ussal bir sistem olarak sunmuştur Neoklasik: Klasik kuramın ihmal ettiği insan öğesini açıklamakla yetinmiştir Modern: Çalışanların karmaşık olduğunu ve çeşitli faktörler tarafından motive edildiğini öne sürmektedir. Örgütler dinamik ve açık sistemler olarak ele alındığı için değişim ve karmaşıklık bu kuramın üzerinde durduğu temel noktalar olarak görülmektedir

SİSTEM YAKLAŞIMI Bir örgüt, sistem olarak birbirine bağımlı, birbirini ve tüm sistemi etkileyen alt sistemlerden oluşur Sistemin temel parçaları; birey, biçimsel örgüt, doğal örgüt, rol ve statü kavramları ile sistemin yer aldığı fiziksel çevreden oluşmaktadır. Bu parçalar sürekli birbirleriyle ilişkide ve birbirine bağımlı durumdadır Bu parçalar arasındaki ilişkiyi sağlayan süreçler ise iletişim, karar verme, parçalar arası ve içi denge ile parçaların çevreyle olan dış dengesinin sürdürülmesidir

Sistem yaklaşımına damga vuran kuramlar Gerçekliğin süreci Eşgüdüleme İşbirliğine dayalı dinamik bir sistemin kontrolü Örgütlerde çok yönlü dinamik bir etkileşim olasılıklarının dikkate alınması, örgütlerde alt birimlerin ve bu alt birimlerin oluşturduğu bütünün önemi

Olumsallık Kuramı Bir örgütün yapısı ve yönetimi, başka bir örgüte uyabilir de uymayabilirde Önceden hazırlanmış yapı ve yönetim örneklerinin bir örgüte uyarlanabilirliğini söylemek olanaksızdır. Her örgütün kendi doğasına uygun özgün bir yönetim yapısı ve yönetimi olmalıdır En iyi örgüt yapısı ve yönetimi, örgütün amaçlarına, büyüklüğüne, çevresine ve işgörenlerinin niteliğine uygun olanıdır

Stratejik Yönetim Özel sektör, kamu sektörü ve üçüncü sektörde (kar amacı gütmeyen gönüllü sektörde) faaliyet gösteren tüm organizasyonlarda geleceğe yönelik amaç ve hedeflerin belirlenmesine ve bu hedeflere ulaşılabilmesi için yapılması gerekli işlemlerin tespit edilmesine imkan sağlayan bir yönetim tekniğidir Bir örgütün ne yaptığını, varlık nedenini ve gelecekte ulaşmak istediği hedefleri ortaya koyan bir yönetim tekniğidir

Stratejik yönetimin en önemli özelliği!!! Örgütün hem kendisinin hem de örgüt çevresinin durumunu analizine olanak tanımasıdır. Örgütün iç ve dış çevresinin analizi yapıldıktan sonra örgütün eylem planları oluşturulmalıdır.

Stratejik yönetim altı aşamadan oluşmaktadır: Amaç koyma-geliştirme Çevresel analiz Strateji geliştirme Strateji değerlendirme Strateji uygulama Stratejik kontrol

Stratejik Planlama “Bir örgütün ne olduğu, ne için var olduğu, ne yaptığı ve yerine getirmekle yükümlü olduğu görevleri nasıl yerine getirdiği gibi bir örgütü şekillendiren ve ona rehberlik eden en temel karar ve etkinliklerinin belirlenmesini sağlayacak disipline edilmiş etkinlik” olarak tanımlanmaktadır

Stratejik Planlama Sonucu; Uzun vadede gerçekleşecek olaylara yön verilebilir Mevcut/Güncel eğilimlerden yola çıkılarak geleceği kestirmek mümkün olabilir Gelecekte karşılaşılabilecek güçlükler önlenebilir ve olumsuzluklar giderilerek istenen bir gelecek yaratılabilir

DÜZEN Mİ DÜZENSİZLİK Mİ (KAOS)? ‘Karmaşıklık, düzensizlik, belirsizlik’ hata ‘Anarşi’ Düzensizliğin içinde düzen Kanram ile ilgili en doğru tanımı veren teorik fizikçi Jensen, Kaos’u ‘kompleks, doğrusal olmayan dinamik sistemlerin düzensiz ve öngörülemez davranışı’ şeklinde ifade eder. Gleick’e göre, fizikteki belirsizlik ilkesi, diğer tüm alanlarda olduğu gibi sosyal alanlarda da etkisini göstermiştir. Kaos kuramı, fizik bilimindeki belirsizlik ilkesinin sosyal bilimlerdeki şeklidir.

KAOS Başlangıç koşullarındaki küçük değişimlerin sonuçta büyük farklılıklara neden olabileceği düşüncesi kaosun temel ilgi alanı olup Kelebek Etkisi ile anlatılmaktadır.

Kelebek Etkisi Küçük bir durumun beklenmeyen (hesaplanmayan, önceden bilinmeyen, ön görülmeyen) ve kaos boyutlarına ulaşabilen hatta etkinin sürekli artması durumuna verilen addır. Bu kavrama “Kelebek Etkisi” denilmesinin sebebi ise tamamen Edward Norton Lorenz tarafından ortaya atılan “Kaos Teorisi” nin bir çıkarımıdır. Edward Norton Lorenz, kaos teorisinde şu ifadeyi kullanır: “Amazon Ormanları’ nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD’de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, dünyanın yarısını dolaşabilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir.”

KAOS Kaos teorisi içerisinde temel olan nokta geleceği bilememektir. Belirsizlik sürekli olarak göz ardı edilir. Yönetim teorileri, her ne kadar saat gibi çalışan ve makine gibi işleyen bir yönetim performansından söz etseler de, kaos ve karmaşıklık teorisi durumun hiç de böyle olmadığını iddia eder.

Sırasal Yönetim Amaca ulaşabilmek için problemlerin günü gününe çözümü ile uğraşır. Hiyararşik kontrol yoluyla veri analizi, amaç belirleme, amaçlar arasında opsiyonları değerlendirme, rasyonel olanı seçme ve uygulamayı kapsayan mantıksal bir süreci izler. Bu tür planlama merkezden kontrol edilir.

Sırasal Olmayan Yönetim Sırasal yönetimin tersine bitmeyen değişim durumuna kendisini adamıştır, rasyonalistik bir durum yoktur. Sırasal olmayan yönetimde yenilikçilik vardır. Ayrıca sırasal olmayan yönetimde biçimsel olamayan yapının varlığı söz konusudur ve biçimsel olmayan gruplar cesaretlendirilir. Fakat biçimsel olmayan bu yapıya dikkat etmek gerekir. Çünkü bu yapı çok gevşek olursa kargaşa oluşur. Ayrıca böylesi bir yapılanma içerisinde homojen bir kültürün olamayacağı da bilinmelidir. Üst yönetim bir vizyon veya uzun dönemli bir plan yapmaz, bunun yerine stratejik sorunlar açısından sistemin kendi iç dinamiğinden ortaya çıkan yenilikler için şartları teşvik eder.

SİNİZM Sinizm insanların gizli açığa vurulmamış amaçları hakkında kötümser, hayal kırıklığına dayalı olarak olayları açıklama tutumu; kendi çıkarlarını korumak veya artırmak için sırf araç olarak başkasıyla ilgilenme ve işleri idare etme eğilimidir. Ayrıca sinizm bireyin kişisel bir özelliği ve duygusu olarak tanımlanmasının yanı sıra birçok araştırmada sinizm değişen çevre faktörlerine karşı negatif tutum olarak tanımlanmaktadır.

Örgütsel Sinizm Örgütsel sinizm ilgili bir çok tanım yapılmış olmakla birlikte en yaygın kullanılan tanımlardan biri Dean vd(1998)’nin tanımıdır. Dean vd. (1998)’e göre örgütsel sinizm kavramı çalışanın onu istihdam eden örgüte karşı geliştirdiği negatif tutumlar olarak tanımlanmakta ve bu tutumlar üç boyutta ele alınmaktadır.

Bilişsel (İnanç) Boyut Örgütsel sinizmin ilk boyutu; öfke, hor görme ve kınama gibi olumsuz duygularla ortaya çıkan, örgütün dürüstlükten yoksun olduğuna dair inançtır. Bu açıdan sinizm, eylemlerin ve insan güdülerinin iyiliği ve samimiyeti ile ilgili inançsızlığa olan eğilimdir. Bu nedenle sinikler; adalet, dürüstlük ve samimiyet gibi prensiplerin eksikliği nedeniyle, örgütlerinin uygulamalarıyla kendilerine “ihanet” ettiklerine inanmaktadırlar.

Duyuşsal (Duygu) Boyut Örgütsel sinizmin ikinci boyutunu bir nesneye karşı gösterilen duygusal tepkiler oluşturmaktadır. Örgütsel sinizmin duygusal boyutu, saygısızlık, öfke, sıkıntı ve utanç duyma gibi kuvvetli duygusal tepkileri kapsamaktadır. Sinizm, düşünce ve inançların yanı sıra örgüte yönelmiş objektif bir yargı içermeyen hor görme ve öfke gibi güçlü duygusal tepkileri de içermektedir. Hatta örgütsel sinizm düzeyleri yüksek bireylerin örgütlerini düşündükleri zaman sıkıntı, tiksinti ve utanç bile hissedebilecekleri belirtilmektedir. Bu nedenle, sinizm her türlü olumsuz duyguyla ilişkilidir. Sonuç olarak bu boyutta saygısızlık, küçümseme, öfke, kızgınlık, sıkıntı duyma, utanç hissetme, nefret etme, kendini beğenmişlik, ahlaki bozulma, hayal kırıklığına uğrama ve güvensizlik duygularının yer aldığı belirtilebilir.

Davranışsal (Davranış) Boyut Bu boyutta örgütlerin de sinik davranışta bulunan çalışanlar, örgüt içinde gelecek olaylar hakkında karamsar tahminleri, alaycı mizah gibi unsurları ve örgütle ilgili hakir görmeleri ve güçlü eleştirel ifadeleri de kapsamaktadır. Çalışanlar, sinik davranışları ifade edebilmek için mizahı, özellikle alaycı mizahı kullanmaktadırlar. Böylece sinik tutuma sahip bireyler örgütlerinin amaçlarıyla alay edebilirler, görev ifadelerini yeniden yazabilirler ve alaycı yorumlarda bulunabilirler.

ÖZET… SİSTEM… OLUMSALLIK… STRATEJİ… KAOS… SİNİZM…

MERT EMRE KILIÇ