YANIKLAR YANIK; ISI, YAKICI KİMYASAL MADDELER, ELEKTRİK YA DA RADYASYON ETKİSİYLE OLUŞAN DOKU HASARIDIR . TARİFTEN DE ANLAŞILACAĞI GİBİ YANIKLARI; ISI ETKİSİYLE OLUŞAN YANIKLAR KİMYASAL MADDELERLE OLUŞAN YANIKLAR ELEKTRİK ÇARPMASIYLA OLUŞAN YANIKLAR RADYASYON ETKİSİYLE OLUŞAN YANIKLAR OLARAK SINIFLANDIRABİLİRİZ. YANIĞIN CİDDİYETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER ŞUNLARDIR: YANIĞIN DERECESİ YANIĞIN GENİŞLİĞİ YANIKLININ YAŞI; ÇOCUK VE YAŞLILARDA DAHA CİDDİDİR. EL, AYAK, YÜZ, GENİTAL BÖLGE GİBİ ÖNEMLİ BÖLGELERİN YANMASI
YANIKLARI DERECELERİNE GÖRE 3 SINIFTA İNCELEYEBİLİRİZ: 1. DERECE YANIKLAR: CİLDİN EN DIŞ KISMININ YANMASIDIR. KIZARMA VE ŞİDDETLİ AĞRI VARDIR. SU DOLU KABARCIKLAR OLUŞMAZ. EN ÖNEMLİ ÖRNEĞİ GÜNEŞ YANIĞIDIR. 2. DERECE YANIKLAR: YANIK DERİNİN ALT TABAKALARINI DA İÇERİR. SU DOLU KABARCIKLAR OLUŞUR. 3. DERECE YANIKLAR: YANIK DERİNİN TÜM KATLARINI İÇERİR. HATTA KEMİĞE KADAR UZANABİLİR.
YANIĞIN GENİŞLİĞİ: BUNU TESPİT ETMEK AMACIYLA DOKUZLAR KURALI UYGULANIR. BU KURALA GÖRE BAS-BOYUN %9 , KOLLAR %9 X 2 = %18 , SIRT %18 , GÖĞÜS VE KARİN BÖLGESİ %18 , BACAKLAR %18 X 2 = %36 VE GENİTAL BÖLGE %1 OLARAK KABUL EDİLİR.
ISI İLE OLUŞAN YANIKLARDA KAZAZEDE YANMA ORTAMINDAN UZAKLAŞTIRILIR. ELBİSELER KESİLEREK ÇIKARILIR. "ABC" KONTROLÜ YAPILAR VE EĞER GEREKİRSE MÜDAHALE EDİLİR. . YANIK BÖLGEYE HİÇBİR ŞEY SÜRÜLMEZ, SADECE SOĞUK SU YETERLİDİR. SU DOLU KABARCIKLAR PATLATILMAZ. YÜZÜK, BİLEZİK, KOLYE, VS ÇIKARILMALIDIR. AĞIZDAN YİYECEK İÇECEK VERİLMEZ. ELBİSE TUTUŞMUŞSA KOŞMASI ENGELLENMELİ, YERE YATIRILARAK KENDİ ÇEVRESİN-DE YUVARLANMASI SAĞLANMALIDIR. ALEVSİZ YANIK İSE KİŞİ BATTANİYE , KİLİM VS. İLE SARILARAK SÖNDÜRÜLMEYE ÇALIŞILMALIDIR.
ELEKTRİK VE RADYASYONA BAĞLI YANIKLAR, CİLTTE GÖRÜLDÜĞÜYLE KALMAYIP İÇ ORGANLARI DA ETKİLEYEBİLİR. BU NEDENLE HEMEN SAĞLIK KURUMLARINA ULAŞTIRILMALIDIR. KİMYASAL YANIKLARDA ETKEN HIZLA VÜCUTTAN UZAKLAŞTIRILMALIDIR. BU NEDENLE KAZAZEDE BOL SUYLA 15-20 DAKİKA BOYUNCA YIKANMALIDIR. SICAK ÇARPMASI GÜNEŞ VEYA AŞIRI SICAK VE NEMLİ ORTAMLARDA KALANLARDA GÖRÜLÜR. ATEŞ YÜKSELMESİ VARDIR (40-41 DERECE). AŞIRI TERLEMEYLE VÜCUTTAN ÇOK FAZLA SU KAYBI OLUR. HALSİZLİK, YORGUNLUKTAN ŞOKA KADAR GİDEN BİR TABLO OLUŞABİLİR. KUSMA, BULANTI VE BAS AĞRISI VARDIR. KİŞİ HEMEN SERİN BİR YE'RE ALINARAK, ATEŞ DÜŞÜRÜLMEYE ÇALIŞILMALIDIR. BOYUN, KOLTUK ALTI , BACAK ARALARI ISLAK BEZLE SİLİNEBİLİR. ÜZERİNE ISLAK ÇARŞAF VS. ÖRTÜLEBİLİR. BİLİNÇ AÇIK İSE HAFİF TUZLU İÇECEKLER VERİLEBİLİR. EN KISA ZAMANDA TIBBİ YARDIM ULAŞTIRILMALIDIR.
DONMALARDA İLKYARDIM SOĞUK ETKİSİYLE OLUŞAN DOKU HASARIDIR. DONAN BÖLGELERDE DUYU KAYBI VARDIR. DOKUNMAKLA SERTTİR, MORARMA, ŞİŞLİK VE KABARCIKLAR OLABİLİR. DONMA OLAYLARINDA ; DONAN BÖLGE KARLA OVULMAMALI , MASAJ YAPILMAMALIDIR. DOĞRUDAN ISI KAYNAKLARINDAN UZAK TUTULMALIDIR. SIKI SARILMAMALIDIR. KABARCIKLAR PATLATILMAMALIDIR. SİGARA İÇİLMESİ ENGELLENMELİDİR. DONAN BÖLGEYE MERHEM VS. SÜRÜLMEMELİDİR. TEKRAR DONMA İHTİMALİ VARSA DONMUŞ OLARAK BIRAKILMALI TRAVMA ENGELLENMELİDİR. DONAN BÖLGE KALP SEVİYESİNDEN YUKARI KALDIRILARAK EN KISA SÜREDE SAĞLIK KURUMUNA ULAŞTIRILMALIDIR.