DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Son yıldır Çocuk Psikiyatrisi kliniklerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı popülaritesini korumaktadır.
Advertisements

ATATÜK İLKÖĞRETİM OKULU
ADAPAZARI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
AYŞE ATIL İLKOKULU REHBERLİK SERVİSİ
FAD İ ME AKAGÜNDÜZ SEVG İ SUBA Ş I Aralık OTİSTİK BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ SINIFLANDIRMA TANI DEĞERLENDİRME ARAÇLARI OTİZMİN NEDENLERİ EĞİTİM.
EYVAH DÜZ DUVARA TIRMANIYOR!!!! Son yıldır Çocuk Psikiyatrisi kliniklerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı popülaritesini.
ÇOCUK GELİŞİMİNE GİRİŞ
BUILDING STRONG SCHOOL-FAMILY-COMMUNITY RELATIONSHIPS LLP No: RO1-GRU AİLE İÇİ DİSİPLİN VE OKUL AİLE İŞBİRLİĞİNİN ÖNEMİ.
AKRAN DESTEKLİ ÖĞRENME
Okul Kademelerine Göre Gelişim Özellikleri YRD.DOÇ.DR. MUSTAFA TOPRAK.
SPORLA İLGİLİ HAREKETLER DÖNEMİ (7-12 yaş)
EMRAH YILMAZ MUŞ BİLİM VE SANAT MERKEZİ.  EYVAH… DÜZ DUVARA TIRMANIYOR DEHB.
E R G E N L İ K ERGENLİK DÖNEMİ FİZİKSEL GELİŞİM
Zihinsel engellilerin sınıflandırılması
Arş.Gör.İrfan DOĞAN.  Bugün otizm tedavisinde en önemli yaklaşım, özel eğitim ve davranış tedavileridir.  Tedavi planı kişiden kişiye değişmektedir,
DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu nedir ? 2. Ne sıklıkla görülür ? 3. Tanısı nasıl konulur ? 4.
EĞİTSEL OYUNLAR DOÇ. DR. GÜLTEN HERGÜNER BÖLÜM: 2
AİLELERLE İŞBİRLİĞİ.
SOSYAL GELİŞİM Öğr. Gör. İdris KARA.
BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM JEROME BRUNER.
ŞEKER(DİABETES MELLİTUS DM) HASTALARININ YAŞAM KALİTESİNİ ARTIRMAK İÇİN YAPILMASI GEREKENLER Şeker ya da diyabet denilen hastalık genellikle kalıtsal ve.
Fen tutum. Fen eğitimi ve fene karşı tutum ile ilgili araştırmalar incelendiğinde öğrencilerin, öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin fene karşı tutumları,
TEMEL İŞLEVLERİNE GÖRE REHBERLİK
ERGENLİK DÖNEMİNDE GÖRÜLEN PSİKOLOJİK PROBLEMLER.
Sözsüz İletişimin Özellikleri
FRAJEL-X
GELİŞİMSEL DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
ÜSTÜN ZEKALI VE ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLAR
BDÖde Kullanılan Yaygın Formatlar
Çocuklarda Davranış Ve Uyum Sorunları
MESLEKLERİ TANIYALIM DÖRT YILLIK LİSANS PROGRAMLARI ‘ü’
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK
Dışa Atım Bozuklukları
PROGRAMLI ÖĞRETİM Tanımı:
Kişisel-Sosyal Rehberlik
ERGEN AİLE İLİŞKİLERİ.
Öğretimin Uyarlanması
Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü
Davranım Bozuklukları ile Etkili Biçimde Başa Çıkma
KOCASİNAN REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YARATICILIK VE SANAT EĞİTİMİ
II.BÖLÜM GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
YAŞLILIKTA DEMANS (BUNAMA)
KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ.
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR Sağlık Bilimleri Fakültesi
GÖRÜŞME İLKE VE TEKNİKLERİ Sağlık Bilimleri Fakültesi
2-6 YAŞ ÇOCUK ELBİSE KALIBI
Eğitsel Rehberlik.
EĞİTİME GİRİŞ Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
Akademik Bilişim '08 İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN
EĞİTSEL VE DAVRANIŞSAL DEĞERLENDİRME- ASSESSMENT Ders 2: Yasal Düzenlemeler Prof. Dr. Tevhide Kargın.
BÖLÜM 2 BİLİŞSEL GELİŞİM.
ÇOCUKLARIMIZIN MUTLU VE BAŞARILI OLMASI İÇİN…
ÖĞRENME STİLLERİ.
EĞİTİME GİRİŞ Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
ERGENLİK DÖNEMİ GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Oyun İçine Gömülü Öğretim
Gelişim ve Temel Kavramlar
EĞİTİME GİRİŞ Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
Ölçme Sonuçları Üzerinde Test ve Madde İstatistiklerini Hesaplama
KİŞİSEL REHBERLİK.
Ölçmede Hata Kavramı ve Hata Türleri
ÖZEL DURUMLARDA( HASTALIK-KAZA) PSİKOLOJİK DESTEK
ÇOCUKLARDA ÖĞRENME ve DAVRANIŞ SORUNLARI
Ergenlikte Psikososyal Sorunlar
ALAN TERCİHLERİ VE MESLEK SEÇİMİ
Sunum transkripti:

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE

Son 25-30 yıldır Çocuk Psikiyatrisi kliniklerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tanısı popülaritesini korumaktadır.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) temel özelliği, kalıcı ve sürekli olan dikkat süresinin kısalığı, engellemeye yönelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ya da bilişte ortaya çıkan ataklık ve huzursuzluktur

DEHB çocuklu çağının en önemli psikiyatrik sorunlarının başında gelir DEHB çocuklu çağının en önemli psikiyatrik sorunlarının başında gelir. Aileyi, okulu ve toplumu ilgilendiren yönleriyle ve geniş anlamıyla bir eğitim ve öğretim sorunudur. Sorunun erken teşhisinde tedaviden elde edilen sonuçların yüz güldürücü olması hiperaktivitenin sağlık ve eğitim alanında çalışanlar tarafından mutlak bilinmesi gerekli konular arasında yer alması gerçeğini göstermektedir.

gelişimsel olarak aşağıdaki 3 temel sorun ortaya çıkmaktadır: 1.      Kısa dikkat süresi 2.Yetersiz dürtü kontrolü 3.Aşırı hareketlilik

“onu bir yerde zaptetmek imkansız”, “”ele avuca sığmaz”, “düz duvara tırmanır” , “onu bir yerde zaptetmek imkansız”, “”ele avuca sığmaz”, “beş dakikadan fazla yerinde oturmaz”, “oyun oynarken daldan dala konar”

 AŞIRI HAREKETLİLİK (HİPERAKTİVİTE)

Ancak DEHB’da ise çocuğun hareketliği aşırıdır ve yaşıtlarıyla kıyaslandığında farklılık hemen anlaşılır. Genellikle bu çocuklar bir motor tarafından sürülüyormuş gibi sürekli hareket halindedirler.

DİKKAT EKSİKLİĞİ

Çocukta dikkat kusuru özellikle eğitim hayatının başlamasıyla belirgin hale gelir. Okul öncesi dönemde de her şeyden çabuk sıkılan ve bıkan bu çocuklar, oyuncaklardan dahi sıkılıp kısa bir süre sonra onları parçalamayı tercih ederler. Okulun başlamasıyla birlikte öğrenmeye karşı ilgisizdirler.

Dikkat eksikliği okul öncesi dönemde pek fark edilmeyebilir Dikkat eksikliği okul öncesi dönemde pek fark edilmeyebilir. Ancak bu çocukların bir kısmı ders dışı işlerde de çabuk sıkılma belirtileri gösterirler. Zeka düzeyi iyi olan ve ek olarak özel öğrenme güçlüğü olmayan çocuklar ilkokulun 3.ve 4.sınıflarına kadar derslerde sorun yaşamayabilirler. Çalışmadıkları ve dersi iyi takip etmedikleri halde notları kötü olmayabilir. Derslerin ağırlaşmasıyla birlikte başarıda ciddi düşüşler yaşanmaya başlanır.

İMPULSİVİTE (DÜRTÜSELLİK)

Sabırsızlıkları, sırasını beklemekte güçlük çekmeleri ve yönergeleri dinlemeleri tipik özellikleridir. Sonuçta kendisi ve çevresindekiler için zararlı olabilecek fevri (bir şeyi birdenbire, düşünmeden yapan kişi) hareketleri ve sınır tanımadaki zorlukları davranış sorunlarının ilk habercileri gibidir.

GÖRÜLME YAŞI, CİNSLER ARASI FARK VE GÖRÜLME SIKLIĞI

Belirtilerin 7 yaşından önce başlaması gerekir. Genellikle 4-5 yaşlarında belirtiler belirgin hale gelir. Ancak bir kısmı bebekliklerinden itibaren huysuzlukları az uyumaları ve az yemeleri ile dikkat çekerler.

Okul döneminin başlamasıyla dikkat eksikliğine bağlı öğrenme sorunlarının gündeme gelmesi ve arkadaşlarla olan sorunları aileyi tedirgin etmeye başlar.

Ergenlik döneminde ise okul başarısızlığı yanında davranış sorunları ve aileye karşı gelişen tutumlar gözlenir. Ergenlikte aşırı hareketsizlik azalır ve yerine çabuk sıkılma ve dikkat kusuru belirgin olur.

Erkek çocuklarda kızlara oranla daha sık rastlanır Erkek çocuklarda kızlara oranla daha sık rastlanır. Erkek çocuklarda genellikle hiperaktivite ve impulsivite belirtileri ön planda iken, kız çocuklarında daha çok dikkat eksikliği belirgindir.

DEHB her kültür ve toplumda görülen bir bozukluktur DEHB her kültür ve toplumda görülen bir bozukluktur. Toplumda görülme sıklığı farklı araştırmalarda farklı sonuçlar elde edilmesine karşın yaklaşık %5-6 gibidir. Tüm toplumlarda ortalama %3-5 sıklıkta görülmektedir. Yani ortalama olarak her 30-50 çocuktan birinin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olduğu düşünülmektedir.

NEDENLERİ Son 15-20 yılda yapılan araştırmalar DEHB’nun organik kökenli olduğu görüşünü hakim kılmıştır. Yeni araştırmalar beyin glikoz metabolizmasındaki bozukluklar üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu çocukların özgeçmişlerinde hamilelikte ilaca maruz kalma ve intra uterin infeksiyonlar, zor doğum, düşük doğum ağırlığı,geçirilmiş M.S.S infeksiyonları dikkat çekmiştir. Bozukluğun genetik geçişi üzerinde durulmuş ve bu çocukların 1.dereceden akrabalarında DEHB oranı daha yüksek bulunmuştur. Kaotik (karmaşık ,darmadağın ) aile yapısında yetişen ve ağır ihmal ve tacize maruz kalan çocuklarda da DEHB belirtileri gözlenebilmektedir.

Belirtileri: -Aşırı Hareketlilik ve Dürtüsellik Belirtileri: 1.      Çoğu zaman elleri,ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur. 2.      Çoğu zaman oturması beklenen durumlarda oturduğu yerden kalkar. 3.      Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır. 4.      Çoğu zaman sakin bir biçimde,boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır.

1.      Çoğu zaman hareket halindedir ya da motor tarafından sürülüyormuş gibi davranı. 2.      Çoğu zaman çok konuşur. 3.      Çoğu zaman sorulan soruların soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır. 4.      Çoğu zaman sırasını beklememe güçlüğü vardır. 5.      Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer. 6.      Aşırı hareketlilik veya kıvranma 7.      Yerinde oturmada güçlük

1.      Dikkatin kolay dağılması 2.      Sıklıkla bir şeyler kaybetme 3.      Kuralları takip etmede güçlük 4.      Sessizce oynamada güçlük 5.      Oyunlarda sırasını beklemekte güçlük 6.      Bir aktiviteden diğer aktiviteye kayma Sıklıkla tehlikeli aktivitelerle uğraşm

TEDAVİ

Tedavinin ilk şartı, aile okul ve hekim arasında sıkı işbirliğidir Tedavinin ilk şartı, aile okul ve hekim arasında sıkı işbirliğidir. Çünkü DEHB evde olduğu kadar okulda da sorun yaşanmasına neden olur. Öğrenmeyle ilgili sorunlar yanında arkadaş ilişkilerinde yaşanan sorunlar ve kurallara uyma güçlüğü aile ve okulun ortak ve sağlıklı yaklaşımlarıyla aşılabilir.

Öncelikle ailenin hiperaktivite hakkında bilgi sahibi olması gerekir Öncelikle ailenin hiperaktivite hakkında bilgi sahibi olması gerekir. Çünkü çocukta var olan sorunların nedenlerini başka yerlerde aramak, çözüm üretmeyi engellediği gibi, telafisi mümkün olmayan yanlış yaklaşımlar sergilenmesine neden olacaktır. Çocukla olan ilişkimizi düzenleyebilmek için DEHB belirtilerini yanlış yorumlamamak gerekir.

Çocuğun davranışlarını ya da derslerle ilgili zorluğunu yaramazlık ya da tembellik olarak yorumlayan anne-babalar çocukla ilişkilerinin bozacak derecede sürekli ceza verme eğilimindedirler. Oysa bu çocukların cezalardan pek anlamadıkları kısa süre içinde görülecektir. Tedavide çocukla yeniden sağlıklı ilişki kurabilmenin yolları aranır. Ailenin çocuğa yönelik tutumları gözden geçirilerek yanlışlar ayıklanmaya çalışılır.

Öğrenme güçlüğü çeken çocuklarda özel eğitim programlarının uygulanması gerekebilir. Kalabalık sınıflarda dikkatlerinin dağılması nedeniyle öğrenemeyen çocuklara bireysel eğitim öğrenemeyen çocuklara bireysel eğitim desteği verilmelidir. Olumsuz davranışların düzeltilmesi ve yerine olumlu davranışların konulması için çeşitli destekleyici ve davranışçı tedavi teknikleri uygulanabilir.

TANI KOYMA VE ZORLUĞU

DEHB tanısı, Çocuk Psikiyatrisi,Psikolog,PDR ve Özel Eğitim Uzmanı tarafından konulmalıdır.

belirgin olarak yaşıtlarından daha fazla görülmesi DSM-IV de DEHB tanısı konulabilmesi için 3 temel koşulun var olması gerekmektedir . 1. Aşırı hareketlilik,dürtü kontrolsüzlüğü ve dikkat eksikliği belirtileri 2. Belirtilerin 7 yaşından önce başlaması,bu belirtilerin çocuğun yaşıtları ile karşılaştırıldığında belirgin olarak yaşıtlarından daha fazla görülmesi 3. Belirtilerin hem evde hem de okulda çocuğun gelişim düzeyine uygun düşecek görev ve beklentileri yerine getirmeye engelleyecek şiddette olması.

çocuk bunları yapmakta zorlanır. Erken çocuklukta tanı koymada güçlükler vardır. Çocuklarda normal gelişim döneminde aşırı hareketlilik ve dikkat azlığı belirtileri görülebilir. Ancak bu çocukların bu özelliklerinin geçici olduğu istediklerinde dikkatlerini verip kendi başlarına oturup dikkat gereken faaliyetleri yaptıkları görülmektedir. Oysa DEHB olan çocuk bunları yapmakta zorlanır.

Kız çocuklarına tanı koyma oldukça güçtür. Kızlar sıklıkla okul başarısızlığı,okula gitmek istememe,okulu sevmeme,anksiyete gibi belirtiler gösterir. Kızlarda hiperaktivite daha azdır ve daha az sayıda davranış bozukluğu gösterirler.

Öğrenme güçlüğü nedeniyle DEHB tanısı konulan çocuklarımız vardır. Öğrenme güçlüğü olan bu çocukların güçlükleri akademik alandadır. Sorun birkaç alanda sınırlıdır. Oysa DEHB olan çocuklarda dikkat,konsantrasyon bozukluğu,kendini düzenleme,soyutlama becerileri yeterince gelişmemiş olduğundan her alanda güçlük vardır.

DEĞERLENDİRME NASIL YAPILIR?

1. ÖYKÜ ALMA Aileyle görüşme Hamilelik Doğum Öncesi ve Sonrası Çocuğun Gelişimi Anne-Baba Tutum ve Aile İlişkileri Çocukla Görüşme ve Gözlem Çocukla Kolay Anlayacağı Bir Dille Konuşulup Hangi Belirtilerin Ne Şiddette Bulunduğunun Saptanması

İnsan Resmi Çizme Testi Cümle Tamamlama Testi 2.KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ İnsan Resmi Çizme Testi Cümle Tamamlama Testi CBCL (Çocuk Davranış Sorunları) Conners Öğretmen Derecelendirme Ölçeği

3. BENDER GESTALT MOTOR ALGILAMA TESTİ

4. GELİŞİM YA DA ZİHİNSEL YÖNDEN DEĞERLENDİRME AGTE (Ankara Gelişim Tarama Envanteri) Peabody BS (L-M) (Stanford Binet) WISC-R (Wechsler Çocuklar İçin Zeka Testi) CDI (Çocuk Depresyon Ölçeği) DKÖ-SKÖ (Durumluluk-Sürekli Kaygı Ölçeği)

5. ÖRENME GÜÇLÜĞÜ TESTLERİ 6. ÇOCUK NÖROLOJİSİ KONSÜLTASYONU (gerekirse EEG ve ileri tetkik) 7. ULUSLAR ARASI SINIFLANDIRMA SİSTEMİ DSM-IV’e DAYALI TARAMA ve DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ KULLANILMALIDIR.

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun Olumlu Yanları:

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olanların iyi bir yönlendirme ile yararlanılabilecekleri veya ortaya çıkarabilecekleri olumlu yanları da vardır. Tarihte yer edinmiş olan ; Thomas Edison, Benjamin Franklin, Albert Einstein, Ernest Hemingway , Dustin Hoffman ‘ın Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu oldukları konusunda uzmanlar arasında görüş birliği vardır.

·       Enerjik olma ·       Yaratıcılık ·       Sıcak kanlılık,cana yakın olma ·       Hoşgörülü olma (bazen gerekenden fazla,zarar verici oranda) ·       Esneklik ·       İyi bir espri yeteneğine sahip olma ·       Risk alabilme (bazen gerekenden fazla,zarar verici oranda) ·       İnsanlara kolaylıkla güvenebilme (bazen ğerekenden fazla,zarar verici oranda)

Diğer yandan önemli bir konu tedavi sonucunda bu olumlu özelliklerin istenmeyen özelliklerle beraber ortadan kalkıp kalmadığıdır.