Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatlarının Davamlılıq İndeksi - 2011

Vətəndaş Cəmiyyəti Təşkilatları Davamlılıq İndeksi nədir? Davamlılıq İndeksi üzrə hesabat vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı məsələlərini əhatə edir İndeks son 15 il ərzində 29 ölkədə hesablanır və Avropa və Avrasiyanın bəzi öıkələrini əhatə edir Qiymətləndirmə 7 ballıq şakala üzrə “davamlılıq yüksəlib” və “tənəzzül edib” amplitudasında aşağıdakı göstəriciləri təhlil edir Hüquqi Mühit - İctimai məlumatlandırma Təşkilati bacarıqlar - İnfrastruktur Maliyyə İmkanları - Xidmətlərin təchizatı İctimai imic

VCT Dİ – 2011 Ekspertlərin qiymətləndirilməsi Şəki-Zaqatala regionu və Bakıda QHT, media, donor təşkilatı nümayəndələrindən ibarət ekspertlərin qiymətləndirməsi.

7 kateqoriya üzrə qiymətləndirmə Hüquqi mühit Qeydiyyat, Fəaliyyətin hüquqi çərçivələri Adminstrativ maneələr və dövlətin müdaxiləsi Yerli hüquqi bacarıq Vergi güzəştləri Gəlirlərin əldə olunması

QHT-ÜMUMİ DAVAMLILIQ Son 5 ildə iqtisadi yüksəliş, ÜDM-in artımından QHT-lər yararlanmayıb Ölkədə qeydə alınan 2725 QHT yalnız 1350-si rəsmi fəaliyyət göstərir 1000 QHT qeydiyyatsız fəaliyyət göstərir QHT-lər 24 müxtəlif sahə üzrə fəaliyyət göstərirlər QHT-lərin fəaliyyətindən 1,9 milyon nəfər faydalanıb və QHT-lər öz işlərinə 250 min könüllü cəlb ediblər – mənbə, QHT Dəstək Şurası

HÜQUQI MÜHIT -Qeydiyyat 2009-cu ildə 162, 2010-cu ildə 124, 2011-ci ildə 103 QHT qeydiyyatdan keçib Qeyri-kommersiya gurumu olan QHT-lərin qeydiyyatı 140 iş gününə başa gəlir (bəzi QHT-lərin hesablamalarına görə) 2011-ci ildə Ədliyyə Nazirliyi əlavə sənədlər - məsələn, siyasi mənsubiyyətlə bağlı məlumatlar, icra hakimiyyəti orqanlarında və ya QHT Dəstək Şurasından zəmanət məktubunun təqdim edilməsini istəyib 2010-cu ildə iki beynəlxalq QHT fəaliyyətini dayandırıb: - ABŞ-ın Milli Demokratiya İnsitutun (MDİ) - Norveç İnsan Haqları Evi Müsbət hadisə - QHT-lərin məcburi audit keçməli olan tşkilatların siyahısından çıxarılması

HÜQUQİ MÜHİT Dövlət Müdaxiləsi Qanunvericilikdə rəsmi şəxslərin QHT-lərin işinə müdaxilə etməsi ilə bağlı məhdudiyyətlər əks olunmayıb Regional QHT-lər tədbir keçirtmək üçün bir çox hallarda icra orqanlarından icazə almalıdır QHT-lər yerli icra orqanlarından asılı olduğları üçün daha çox sosial, təhsil, gənclərlə iş, ekologiya və s. sahələrdə fəaliyyət göstrərirlər, amma siyasi və insan haqları sahələrindən uzaq olmağa çalışır Vergi QHT-lər qrant və xeyriyyəçilik fəaliyyət üçün vergi ödəmirlər Mal və xidmətlərin satışından gelir vergisi ödənilir Sosial sərmayələr vergidən azad edilməyib

Qanunvericilik təşəbbüsü 2011-QHT Dəstək Şurası “Sosial xidmət” -sosial layihələrin həyata keçirilməsi (30 dekabr, 2011-ci ildə qəbul olunub) “İctimai iştirakçılıq” –milli proqramların həyata keçirilməsi və onlara ictimai nəzarət işində QHT-lərin iştirakına əsas verəcək “Peşə Birlikləri” –peşə birliklərinin fəaliyyət tənzimlənməsi “Korporativ Sosial Məsuliyyət”-KSM-in nə olduğunu izah edir və biznes gurumlarına QHT-lərlə əməkdaşlıq ələməyi tövsiyə edir

TƏŞKİLATI BACARIQLAR Hökümət icma və dəstək qruplarına mane olur Bəzi QHT-lər sosial mediadan istifadə etməyə başlayıblar QHT-lər idarəetmə ve strateji planlaşdırma işində çatışmazlıklar malikdilər QHT-lərin çoxu praktikada vəzifə bölgüsünü yerinə getirmirlər Daimi əsaslarla işləyən işçilər azlıq təşkil edir 2010-cu ildə 3979 nəfər daimi, 3031 nəfər müveqqəti çalışıb İri şəhərlərdə QHT-lər ofis, texniki avadanliqlar və İnternetə malikdirlər, amma regionlarda QHT-lərin çoxunun ofisi yoxdur və ya tam yararlı deyil

MALİYYƏ İMKANLARI -Büdcə (2009-2011) 2011-ci ildə 29 mln manat (təqribən 37 mln dollar) 2,05 mln manatı Dövlət Dəstək Şurası yerdə qalan isə xarici donor təșkilatlarının ayırmalarıdır 2010-cu ildə 30 mln manat (təqribən 38 mln dollar) 2,1 mln manatını QHT Dəstək Şurası verib 2009-cu ildə 20 mln manat (təqribən 25,5 mln dollar) 2,06 manat QHT Dəstək Şurası verib QHT-lər daha çox donor təșkilatlarının qrantlarından və xeyriyyə fondlarının əvəzsiz yardımlarından faydalanır Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Soros Fondu Açıq Cəmiyyət İnstitutu – Soros Fondu qrant proqramlarını dayandırıb 2010-cu ildə fond layihələrə 2,8 mln dollar ayırıb 2011-ci ildə fond 600 min dollar məbləğ ayırıb 2012-ci ildə yalnız şəffaflıq üzrə bir proqram fəaliyyət göstərir

Maliyyə imkanları Ümumi büdcə QHT Dəstək Şurası

MALİYYƏ İMKANLARI Maliyyə mənbələri Qrantlar QHT-lərin büdcəsinin əhəmiyyətli hissəsini təșkil edir Biznes qurumları QHT-lərlə əməkdaşlığa can atmır Azərbaycanda imzalanan neft müqavilələrinə əsasən, neft şirkətləri gəlirlərin 4-5 faizini sosial sərmayəyə ayırmalıdırlar Üzvlük haqları və ianələr ya yox dərəcəssində, ya da cüzi həcmdədi Hökumətin QHT-lərə ayırdığı vəsaitlər məhduddur, amma“Sosial xidmət haqqında” qanun QHT-lərin hökumət layihələrində iştirak imkanını artırmalıdır Maliyyə hesabatları 2011-ci ildə 1350 QHT hesabatı verib 2010-cu ildə QHT-lərin cəmi 1/3-i bu hesabatı vermişdi QHT-lərdə daimi əsaslarla ișləyən mühasibatlar yoxdur Regiondakı QHT-lər hesabatlarını göndərməkdə çətinlik çəkirlər, bəzən hesabatı 4-5 dəfə göndərməli olduqlarını qeyd edirlər.

İCTİMAİ MƏLUMATLANDIRMA Hökumət QHT-lərlə əməkdașlığa ehtiyatla yanașır QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Șurasının 8/11 üzvündən QHT nümayəndələridir QHT təmsilçiləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında KİV-in İnkișafına Dövlət Dəstəyi Fondunun Müșahidə Șurası Azərbaycan Respublikasının Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkișaf Fondunun Müșahidə Șurası Dövlət Komissiyası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında yaradılmıș YUNESKO üzrə Azərbaycanın Milli Komissiyası Əfv Məsələləri Komissiyası Təhsil üzrə Komissiya Sahibkarlar Șurası Heraldika Șurasının ișində də iștirak edirlər. Qanun layihələri: “İnformasiya əldə etmək haqqında” “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” “Damazlıq heyvandarlıq haqqında” “Arıçılıq haqqında” “Atçılıq haqqında” hazırlanmıșdır.

XİDMƏTLƏRİN TƏCHİZATI QHT-lər öz fəaliyyətlərində donor təșkilatlarının prioritetlərinə üstünlük verirlər. İqtisadi fəaliyyətdən gəlirlər azdı Az sayda ödənișli xidmətlər təklif edə bilirlər: mühasibatlıq, kompüter təlimləri və ya xarici dillər kursları “Sosial xidmət haqqında” qanun əlil, yetim, insan alveri qurbanları, yașlılar və sairə sosial xidmətlər göstərməyə imkan verəcək.

İNFRASTRUKTUR Resurs mərkəzləri Bir sıra iri regional mərkəzlərdə resurs mərkəzləri fəaliyyət göstərir, onlar yerli QHT-lərə ofis və avadanlıqlarını təklif edirlər, onlara hüquqi yardın göstərirlər Bəzi yerli QHT-lər resurs mərkəzlərini iș keyfiyyətindən șikayət edirlər -Treninqlər Fandreyzinq, menecment, mühasibatlıq, qeydiyyat məsələləri üzrə treniqlər keçirilir QHT-lərin bilik və bacarıqlarının artılması sahəsində təlimçilərin sayı azdı -Koalisiyalar 17 koalisiya və şəbəkədə 1262 QHT birləşib Ən fəal koalisiyalar Mədən Sənayesində Șəffafflıq Təșəbbüsü, QHT Milli Forumu, QHT Əməkdașlıq Alyansı və İnsan Alverinə qarșı QHT Koalisiyalar Region QHT-ləri çox nadir hallarda koalisiyalarda birləșirlər -Əməkdașlıq Yerli biznes QHT-lərlə ișləməyə həvəs göstərmirlər Korporativ Sosial Məsuliyyət strategiyasına malik olan bir sıra banklar, mobil operator və neft șirkətləri QHT-lərlə əməkdașlıq edirlər QHT-hökumət əməkdașlığı dövlət qurumlarınının mövqeyinə görə dəyişir

İCTİMAİ İMİC Çap mediası, İnternet televiziya kanalları QHT-lərin ișini fəal șəkildə ișıqlandırır. Dövlət qurumları və biznes sektorunun QHT-ləri qavrama səviyyəsi așağı olaraq qalır. Yerli icra orqanları QHT-lərin xaricdən maliyyələșməsinə diqqət çəkirlər onların işinə məhdudiyyət qoyulur 2011-ci ilin fevralında Sahibkarlığın və Bazar İqtisadiyyatına yardım Fondu QHT Dəstək Şurasının sifarişi ilə hazırladığı “QHT-lərin məsuliyyət xartiyası”nı təqdim etdi Xartiyanın imzalanmasında məqsəd: iș prinsiplərini inkişaf etmək onların tətbiqi siyasəti və praktikasını müəyyənləșdirmək və konkretləșdirmək, daxili və xarici hesabatı hazırlamaq maraqlı tərəflərlə qarșılıqlı münasibətləri möhkəmləndirmək beynəlxalq təcrübəsini nəzərə almaq və təșkilatların məhsuldarlığını artırmaqdır.

Hesabatla www.cesd.az saytında tanış ola bilərsiniz Təşəkkür edirik !