BİLGİ TOPLUMU NEDİR? NE DEĞİLDİR? Mustafa Akgül akgul@bilkent.edu.tr

ÖZET Bilgi toplumu: Tanım ve İndexler Internet nasıl algılanmalı? Ne durumdayız ? Yöntem Ulusal boyutta örgütlenme Mekanizmalar Eylem planı modeli Kültürü yayma

ÖZET Aşamalar Rekabete açma İnsan gücü Demokrasi

BİLGİ TOPLUMU - 1 Sanayi ötesi toplum Tanımlamak mümkün mü? ‘Bilgi’ üretim faktörü Bilim/Teknoloji/AR-GE/Innovasyon Entellektüel emek, entellektüel sermaye Ağ toplumu

BİLGİ TOPLUMU - 2 Enformasyon, bilgi, veri, ‘tacit bilgi’, know-how... Information society Knowledge society Knowledge driven society, economy Knowledge based economy Bilişim toplumu / Bilgi toplumu

TANIM/INDEX DENEMELERİ Masuda’nın bilgi toplum insanı 80’lerin bilgi toplumu: Nüfusun %25’i üniversite mezunu Telefonlaşma, bilgisayarlaşma indexi World Times / IDC indexi Avrupa Birliği indexi

IDC DEĞİŞKENLERİ Bilgisayar Altyapısı PC dağılımı: Kişi, ev, okul, sektörler, kamu Öğrenci / öğrenmen başına PC Ev dışındaki ağa bağlı PC Yazılım ve donanım harcamaları Enformasyon Altyapısı kişi başına kabloTV Kişi başına GSM Telefonun maliyeti Kişi başına faks Kişi başına radyo Telefondaki hata oranı Ev başına telefon hattı Kişi başına TV

IDC DEĞİŞKENLER - 2 İnternet Altyapısı Toplumsal Altyapı Tarım dışı çalışan başına İnternet kullanıcısı Ev başına evdeki İnternet kullanıcısı Öğrenci ve öğretici başına eğitimdeki İnternet kullanıcısı İnternet kullanıcısı başına e-tıcaret miktarı Toplumsal Altyapı Sivil özgürlükler Kişibaşına gazete Basın özgürlüğü Ortaokul okuma oranı Lise okuma oranı

E-Evrupa İndexleri Sabit telefonlu hane yüzdesi İnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesi Bir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısı K12’lerde internete bağlı öğrenci oranı Uzaktan çalışan işgücü yüzdesi E-ticaret yapan şirket yüzdesi BT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısı E-devlet hizmet yüzdesi İnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesi

ÖNCELİKLER (-1) BIT ve STK'ların örgütlenmesi (0) Toplumun gündemine girme (1) Ulusal boyutta örgütlenme (2) Mekanizmalar (3) Eylem planı (?) Mega proje (?) Seferberlik

İNTERNET'İ NASIL ALGILAMALI? Sohbet, e-ticaret ? Devrimsel bir gelişme Stratejik, Generik e-Türkiye = Yeniden yapılanma e-devlet = Yeniden yapılanma Dünya ile bütünleşme de vazgeçilmez araç Internet yaşamdır !

NE DURUMDAYIZ ? Türkiye İnternet'i 10. yılında Siyasal sahip, örgütlenme, mekanizma, eylem planı e-Avrupa+ kriterleri e-Türkiye çalışmaları İnternet-bilim-demokrasi “iyidir”

YÖNTEM Nasıl? Nerede hata yaptık? Göstergeler? 1 milyon bilgisayar, Mernis, erken emeklilik ( Süreçler yanlış ! ) İnternet bildirgesi, Bilişim Şurası kararları Süreklilik, kararlılık

ULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENME Müsteşarlık+ (Kaliteli işgücü, özerk, katılımcı) Politika belirleme Çekirdek teknik ekip KamuNET, Danışmanlık Proje izleme - koordinasyon - standarlar Yasa + Düzenleme Mekanizmalara sekreterya Kamuoyu görüşleri; Araştırma yaptıracak/yapacak

MEKANİZMALAR Ciddi bir sekreterya ve çekirdek kadro Katılımcı, saydam Stratejik - ulusal mekanizma – Eylem planı; “Ulusal bilgi konseyi” Yılda 2-3 kere toplanmak, BTYK bağlantılı Yasa / Yönetmelik çalışma grupları e-Devlet konseyi Teşvik mekanizmaları

MEKANİZMALAR IK++, e-Türkiye++ KamuNET konferansı, teknik Vatandaşa yönelik geri besleme konferansı, anket Yasaları gözden geçirme “konferansı / forumu” Yasa yapma süreci

EYLEM PLANI e-Avrupa / e-Avrupa+ Esnek, 6 ayda bir gözden geçirilmeli Çok genel Daha somut olmalı Esnek, 6 ayda bir gözden geçirilmeli Küçük, uyumlu parçalardan oluşan projeler Pilot proje, geri besleme bol olmalı Tüm süreç katılımcı ve saydam olmalı

AŞAMALAR e-Türkiye ve e-Devlet birer yeniden yapılanma süreçleridir Eşit olmayan gelişme Tanışma / Genel kültür aşaması Otomasyon süreçleri tanımlama “Web”leşme Geri besleme / değerlendirme mekanizmaları

KÜLTÜRÜ YAYMA Hedef: Her yurtaş bilgi, bilişim, İnternet okur yazarı olması Emekliler, engelliler, köylüler dahil BT çalışanlarının İnternet kültürü eksik Öğrenmeyi öğrenmek Öğretmen, hukukcu, kamu çalışanı / yöneticisi, sağlık, kobi, tarım..... özel projeler

KÜLTÜRÜ YAYMA Okullar Sayısal uçurum Evrensel hizmet İnternet evleri Halk kütüphaneleri Halk evleri Kamu kioskları

REKABETE AÇMA 2003'te çok çalışmak gerekir BIT'de rekabet konferansı ? Ses dışında VoIP dahil 2003'te rekabete açmak KabloNET'i yeniden düzenlemek xDSL, wireless, uydu RTUK mevzuatını gözden geçirmek Tüketici hakları

İNSAN GÜCÜ Kamu'da BT personel politikaları Sertifikasyon (kamu / ülke) Universite yapısını gözden geçirmek BT önem kazanmalı Hocaları yeniden eğitmek Bölümler kapanabilmeli “Devşirme bilişimci” Üniversiteye giremeyenlere BT Lise / Meslek okulları

DEMOKRASİ Bilim / demokrasi / İnternet Öncelikli / Katalizör Kamu yönetiminde saydamlık Somut öneriler Servet beyannameleri (6 ay / yıl), Özgeçmişler Atamalar / İşten çıkartmalar, İhaleler, şartname taslakları Yasa yapma süreci Her yerde STK ! Yönetime katılım