DİLATASYON DERZLERİ Binanın oturduğu zeminde yada bina bünyesinde oluşabilecek bir takım etkenlerden binalar olumsuz etkilenebilmektedir. Bu etkenin binaya en az zarar vermesini sağlamak için düşey yüzeylerde oluşturulan derzlere dilatasyon derzleri denir.
Zeminde ve Binada meydana gelebilecek olumsuzluklar Zeminin homojen bir yapıya sahip olmaması Yer altı suyunun düzensiz olması Temel tabanı yük dağılımının düzensiz olması Bina elemanlarının farklı genleşmeleri
OTURMA VE GENLEŞME DERZLERİ Binanın farklı oturmalar yapması beklenen kesimlerinde binayı ayrı çalıştırmaya yarayan elemanlardır.
Genellikle 30 m den daha geniş olan binalarda kullanılır. Her 10 m genişlik için 1 cm derz bırakılır. Yani 30 m için yapılan bir dilatasyon derzi 3 cm dir. Derzlerin olduğu kısımlar binaları birbirine bağlayacak şekilde doldurulmaz boş bırakılır. Kötü görüntüyü örtmek ve binanın zemininden binaya geçmesi ve zarar vermesi muhtemel su ve neme karşı bir takım yalıtım malzemeleri ile doldurulabilir.
Temelde Dilatasyon Derzi Zemin suyundan korunmak amacı ile iki blok arasına lastikli yapıya sahip yalıtım levhası konur. Yırtılmaması için kıvrımlı olarak kullanılması gereklidir.
Duvarlarda Dilatasyon derzi Derzlerin özel kullanım noktalarından geçmemesi gerekmektedir. Derz geçirilen noktalar genellikle dışmekan kolidorları olmalıdır. Binanın dışından görülmemesi için genellikle yağmur borusu kullanılır. Şayet buna müsait değilse alüminyum, galvanizli saçlarda tercih edilebilir.
Döşemede Dilatasyon derzleri Bu derzler ahşap veya alüminyum saçlarla kapatılır.
Çatıda Dilatasyon derzi Çatılarda kremit vb. araçlar ile çatı örtüsü yapılacağından genellikle bu noktalarda derz devam ettirilmez. Oturmanın fazla olacağı beklenen durumlarda çatı kaplaması değiştirilip derz devam ettirilmelidir.
TİTREŞİM DERZLERİ Fabrika vb. gibi yerlerde makinaların titreşimi rahatsız edici gürültünün yanı sıra binalarda da hasarlara neden olabilmektedir. Bu nedenle makine altına 3-5 cm boşluk bırakılır. Bırakılan bu boşluk titreşim derzidir.
HAREKET DERZLERİ Uzun köprüler gibi yapılarda yapının tamamının meydana gelen hareketten etkilenmemesi ve köprü ayaklarının fazla zorlanmaması için hareket derzleri bırakılır.