BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ VEZİRKÖPRÜ MYO ÇOCUK GELİŞİMİ PROGRAMI BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Öğr. Gör. Metin KADİM SAMSUN, 2017

BİLİM VE BİLGİ Bilgi ve Bilginin Kaynakları Bilmek, bilgi ve bilim aynı kökenlidir. İnsan yaşamının bilgi ile anlam ve zenginlik kazandığı da açık bir gerçektir. Bilmek sadece insana has bir olgudur.

BİLİM VE BİLGİ Bilgi ve Bilginin Kaynakları Bilim evrensel yasaları elde etme çabasıdır. Bilim, gözlem ve akıl yoluyla olguları ve bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Bilim gerçeği anlama teknikleridir. Bilim evreni anlama ve açıklama gayretlerinin tümüdür.

BİLİM VE BİLGİ Bilginin Kaynakları Duyular (havanın sıcak olduğunu hissetmek) Deneyimler (geçmiş bilgiler, yaşantılar) Akıl-mantık (akıl yürütmek) Otorite (uzman görüşü) Diğer insanlar Bilim

Bilim, Evreni anlama ve açıklama gayretlerinin tümüdür. Bilimsel yöntemle elde edilmiş bilgilerin tümüdür. Gerçeği anlama etkinlikleridir.

Bilimin Özellikleri Olgusaldır. Mantıksaldır. Nesneldir.(Objektif) Genelleyicidir.

Bilimin Amacı Bilimin amacı evreni anlamak, açıklamaktır.

Bilimin İşlevleri Bilim gerçekleri tasvir eder ve anlatır. Gerçeğin açıklanması ve anlaşılır halde ifade edilmesi de bilimin görevleri arasındadır. İlişkilerin ve değişmelerin tahmin edilmesi de önemlidir. Olayların ve olguların kontrol edilmesi de insanların yararınadır. Bilim yukarıda sıralanan işlevleri yerine getirirken işe soru sormakla ve gözlem yapmakla başlar.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar Araştırma yöntemlerinin belirli bir mantıksal düzen ve kalıp içerisinde yürütülmesi doğaldır. Gerçeği aramada ve evreni araştırmada izlenen yollar hızla daha güvenilir hale gelmiştir.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar GÖZLEM: Genel olarak bilgi toplamak ile eş anlamlı olarak kullanılmaktadır. Ancak duyularımız yardımıyla bilgi elde ederiz ve böylece gözlem yapmış oluruz. OLGU: Gözlem konusu olan olay ve oluşumlardır.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar HİPOTEZ: Gözlemlere ilişkin var olan gerçeklerin ifade edilmesidir, ispatlanması gereken yargı cümleleridir. Toplanan verilere dayalı olarak oluşan kanı ve yargılara hipotez adı verilir. Hipotez araştırmalarla test edilir. «Bilgisayarın erken çocukluk döneminde bilgisayar kullanımının zararları» TEORİ: Olaylar ve olgulara dayanan sistematik bilimsel açıklamadır. Ortaya konulan teori gözlemlerimizi organize eder.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar YASA: Teoriler kesin olarak ispat edilirse bilimsel yasa haline gelmiş olurlar. Suyun deniz seviyesinde 100° C de kaynaması veya yerçekimi kanunu. TÜMDENGELİM: Matematik ve mantık tümdengelim yöntemini kullanırlar. Önceden doğruluğu kabul edilen bilgilerden veya eşitliklerden yola çıkarak yeni bilgiler üretir veya sorulara cevap verir.

Bilimsel Açıklama ve Bilimsel Yaklaşımlar TÜMEVARIM: Mantıksal düşünce yollarından birisidir. Bu yöntemde, hareket noktası bir teori ya da hipotez değildir. Gözlemlerden veya olaylardan işe başlar. Gözlem ve deneylerden genellemeler yapılarak teoriye ulaşmaya çalışırlar.

BİLİM DALLARININ SINIFLANDIRILMASI Maddi Bilimler/Manevi Bilimler: Biyoloji, Ahlak Bilgisi vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler: Kimya, Sosyoloji vs. Deneysel Bilimler/Teorik Bilimler Fizik,Felsefe vs. Temel Bilimler/Uygulamalı Bilimler Matematik, Mühendislik vs. Fen Bilimleri/Sosyal Bilimler/Sanat ve Estetik Kimya,Ekonomi,Sanat vs.

BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN AMAÇLARI VE ÇEŞİTLERİ ARAŞTIRMA Bir amaca yönelik, belirli aşamalar içerisinde ve bir yöntem dahilinde yapılan çalışmalara araştırma adı verilir. Düzenli, dikkatli ve belirli esaslar dahilinde yapılan çalışmalar araştırmaya tipik örnek teşkil eder. Sistematik olarak yapılan bütün araştırmalar bilimsel değildir. Eğer sistematik araştırmalar, deneysel ve rasyonel esaslara dayanmakta ise, o zaman bilimsel olurlar.

Araştırmalarda Gözetilen Amaçlar Bir sorunu çözmek, Yeni bir ürün ortaya koymak, Yeni bir yöntem veya teknoloji ortaya koymak, Yeni bir bilgi ortaya koymak, Ekonomik yarar sağlamak, vb.

Araştırmaların Türleri Kütüphane araştırmaları Laboratuar araştırmaları(deneyler) Gözleme dayalı araştırmalar Anket araştırmaları Beşeri araştırmalar Analitik araştırmalar Descriptif (tasviri) araştırmalar AR-GE araştırmaları

ARAŞTIRMALARIN PLANLANMASI Bilimsel bir araştırmada izlenecek yol Bir sorunun tanımı yapılır ve çerçevesi çizilir. Sorunun çözümüne ilişkin hipotez geliştirilir. Bu hipotezin ışığında hangi gözlem ve verilerin beklendiğine ilişkin bir varsayım yapılır. Belirli bir plan ve yöntem içerisinde gerekli gözlem yapılır veya veriler elde edilir. Gözlem değerleri ile varsayımlar arasındaki uyuma bakılarak hipotez kabul veya red edilir.

Bilimsel Aşamaların Planlanması Fikir üretme aşaması Sorunun tanımlanması aşaması Yöntemi belirleme aşaması Verileri elde etme aşaması Verilerin analiz edilmesi Yorumlama aşaması İletişim aşaması

Bilimsel İletişim Yöntemleri Konferans Makale Panel Sempozyum Açıkoturum Genel Kurul Telefon Konuşması Teleks ve Telefaks Mektup Bilgisayarlı İletişim Teknik Gezi Kongre Seminer

Kısaca Tanımı veya Amacı Adı Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Konferans Önceden belirlenmiş konuda yapılan konuşma Bir kişi Çok sayıda Salon Çevre Konferansı Kongre Çok sayıda konuşmacının, birden fazla konuyu, bildiriler şeklinde sunabileceği toplantı Bir çok 15. Kooperatifçilik Kongresi Panel / Açıkoturum Birkaç konuşmacı kişinin, bir başkanın yönetiminde kısa konuşmalarla, dinleyicilerinde soru sorabildiği tartışmalı toplantı Kazaları Önleme Paneli Sempozyum Genel olarak konuşmacıların ve dinleyicilerin belirli bir düzeyde uzman olduğu bilimsel konuların tartışıldığı toplantı Kalp-Damar Cerrahisi Sempozyumu Seminer Eğitim amacına yönelik toplantı. Her konuda düzenlenebilinir. Tarımda Destekleme Sorunları Semineri Ders Açıklamalı konuşma Bir Dershane veya Anfi Genel Fizik Dersleri Şura Konusu önceden belirlenmiş, katılımcıları belirlenmiş toplantı XI. Milli Eğitim Şurası Genel Kurul Dernek, Vakıf veya şirketlerin yasal olarak belirli aralıklarla düzenledikleri toplantı Türk-İş Genel Kurulu

Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Adı Kısaca Tanımı veya Amacı Konuşmacı Dinleyici Sayısı Yer/ Ortam Örnek Teknik Gezi Belirli konularda yerinde inceleme ve gözlem yapmak üzere düzenlenen ekip veya grup gezisi Konuşmacı şart değildir,rehber olabilir. Katılımcı ve Gözlemci Alan, İş yeri, fabrika vb. Gap Bölgesi Teknik Gezi Telefon Konuşması İki kişi arasında olur. Maliyeti yüksektir. En seri iletişim şeklidir. İki - Mektuplaşma Sınırlı iletişim sağlar, pahalıdır ve yavaştır. Disket veya bant teatisi Yavaş ve zaman alıcıdır. Maliyeti yüksektir. Karşılıklı dialog yoktur. Teleks veya Faks Her zaman mümkün olmaz. Dialog yoktur. Telgraf Tek taraflı iletişimdir, iletilen bilgi sınırlıdır. Bilgisayarlı İletişim (İnternet) Terminal veya link bağlantı sistemiyle veya ekran üzerinden yapılan iletişimdir. Maliyeti yüksektir. Çok sayıda katılım Bilgisayar ortamı Telekonferans, e-mail, internet Gazete Makale Gazetede yayınlanan kısa yazılardır. Gazete Dergi Makale Dergide yayınlanan kısa makale Dergi Kitap ve broşürler Çeşitli yönetmeliklerle ve değişik ebatlarda yayınlanan kitap ve broşürler Kitap

Araştırma Önerisi Araştırma Konusu :………………….. Amacı ve Önemi :………………….. Araştırma Yöntemi :………………….. Hazırlayan :………………….. Danışman :………………….. İşbirliği Yapılacak veya Bilgi Alınacak kişi, kurum :………………….

İyi bir araştırma önerisi BİR ARAŞTIRMA ÖNERMEK İyi bir araştırma önerisi 1. Araştırma kavramının gerektiği kalite düzeyine sahip bulunmalıdır. 2. Araştırılacak konuyu anlaşılır şekilde yazıya dökmüş olmalıdır.

BİR ARAŞTIRMA ÖNERMEK Araştırma önerisi bölümleri: Konu Araştırmanın Amacı Önceki Araştırmaların İncelenmesi (Literatür) Araştırma Probleminin Ortaya Konulması Araştırma Yönteminin Belirlenmesi Kaynakça %30

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Araştırma Yöntemleri NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Ne kadar? Ne miktarda? Niçin? Nasıl? Ne şekilde?” Ne kadar sık? Ne kadar yaygın? Deneysel model Fenomenoloji Betimsel model Etnografi Bağıntısal model Gömülü teori Nedensel-Karşılaştırma modeli Örnek olay Saha Taraması (Niteliksel ya da niceliksel olabilir) Tarihsel Yöntem

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Deneysel Model İki ya da daha fazla grup üzerinde yapılan uygulamaların, belli değişkenler açısından etkilerinin farklılaşma boyutu incelenir. İstatistiksel teknikler yardımıyla gruplar arası karşılaştırmalar yaparak sonuca ulaşılır. Örnek: Ezberleyerek ders çalışma yönteminin üniversite öğrencilerinin gelişim dersindeki başarısına etkisinin belirlenmesi.

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Betimsel Model Bir konudaki mevcut durumu araştırmak ve belirlemektir. Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersine karşı tutumlarının belirlenmesi.

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Bağıntısal Model İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığını incelemek amacıyla kullanılır. Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersi başarılarıyla kaynaştırma dersi başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi.

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Nedensel-Karşılaştırma Modeli Belli bir değişken açısından farklılaşan grupları birbiriyle karşılaştırmak amaçlanır. Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersi vize notlarının cinsiyete göre incelenmesi

NİCEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Tarihsel Yöntem Geçmişteki bir olayın durumu ve bu olayın mevcut durum üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Örnek: Gelişim dersi hoca değişikliğinin öğrencilerin o derse ilişkin başarılarına etkilerinin incelenmesi

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Fenomenoloji Fenomenler; olaylar, durumlar, deneyimler veya kavramlar olabilir. Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersine karşı olumsuz tutumlarının sebeplerinin belirlenmesi.

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Etnografi Bir halkın, bir kültür grubunun gelenekleri, inançları, birbiriyle bağlantıları vs. betimlenmesi Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersine katılım düzeylerinin belirlenmesi.

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Gömülü Teori Araştırmacı veri toplarken veya yorumlarken verilerin içine gömülü olan teoriyi ortaya çıkartır ve araştırma boyunca yeni kavram ve teorilere ulaşabilir. Örnek: Öğrencilerin gelişim sınavına çalışırken kullandıkları ders çalışma yöntemlerinin incelenerek ders çalışmada kullanılabilecek bir yöntemin belirlenmesi

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Örnek Olay Özel bir durumun derinlemesine incelenmesi Örnek: Gelişim dersinin işlenmesi sürecinde yaşanan sorunların belirlenmesi

NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Saha Taraması (Niteliksel ya da niceliksel olabilir) Saha taraması tekniği nicel ve nitel araştırmalarda kullanılabilen bir tekniktir. Araştırmanın konusu olan örneklemin fikirlerini yoklamak amacıyla kullanılır. Örnek: Üniversite öğrencilerinin gelişim dersinin önemine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi.

Kaynakça Listesini Düzenleme Kaynak bildirme şekillerinin başında, makalenin veya kitabın sonunda yer alan kaynakça listesi gelmektedir. Bu listede faydalanılan kaynakların tümüne ait bilgiler eksiksiz olarak yer almaktadır. Kaynakça listesi, yararlanılan eserlere ilişkin derli toplu bir arada bilgilendirmeyi sağlar. Bu liste soyada göre alfabetik bir sıra izler. Soyadları aynı olan yazarlar için adlarına göre sıralama yapılır. Soyadındaki harflerin (A)’dan (Z)’ye kadar sıralanışı kaynakça listesini belirler. Aynı yazarın; eserleri eskiden yeniye doğru sıralanır, aynı yıldaki yayınları a,b,c harfleri eklenerek ayırt edilir.

Eserin Özelliği Kaynakçada Yer Alışı 1. Tek yazarlı kitap Kadim, Metin (1998). Çocuk Gelişimi. Ankara: Yargı Yayınları. 2. İki veya daha çok yazarlı kitap Kadim, Metin ve Odabaşı, Yavuz (1993). Çocuk ve Oyun Ders Kitabı. Eskişehir: Mutlu Yayınevi. 3. Editörlü kitap Kadim, Metin (1986). 0-3 Yaşta Gelişim. Aydoğan, Yasemin (Ed.), Erken Çocuklukta Gelişim (ss.19-35) içinde. İstanbul: Utku Kitabevi. 4. Yazarı kurum olan kitap Milli Eğitim Bakanlığı (1993). Çocukta Oyun Gelişimi (2.Baskı). Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü yayını. 5. Tercüme edilmiş kitap Piaget, Jean (1978). Çocuğun Bilişsel Yapısı (Çevr. Mesut Karaşahan). İstanbul: Pınar Yayınları. 6. Komisyon raporu olan kitap TBMM Araştırma Komisyonu (1991). 10/15 nolu Çeviri Komisyonu Raporu. Ankara. 7. Dergide tek yazarlı makale Kadim, Metin (2017). ʺDüşünme Stilleri Açısından Meslek Yüksekokulu Öğrencileri.ʺ Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl:10, cilt:50, sayı:6, s.238-249.

Eserin Özelliği Kaynakçada Yer Alışı 8. Dergide çok yazarlı makale Kadim, Metin; Şişman, Yusuf Alperen ve Gülsunar, Mete (2014). ʺUzaktan Eğitim Derslerinde Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Verimli Ders Çalışma Stratejilerine Sahip Olma Düzeylerinin İncelenmesi.ʺ Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, yıl:7, cilt:32, sayı:6, s.238-249. 9. Kongre Tebliğleri Ünal, Işıl (1993). “Eğitimin Ekonomik Rolü ve Türkiye ile ilgili Bulgular.” 3. İktisat Kongresi: 4-7 Haziran, İzmir. 10. Yayınlanmamış Tez Kadim, Metin (2012). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Oyun Öğretimine İlişkin Öz-yeterliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. 11. Gazete Makalesi Kadim, Metin (2017). “Çocuğun Kişiliği.“ 25 Temmuz tarihli Milliyet Gazetesi, Ankara. 12. İnternet Kadim, Metin (2015). Oyun. (https://www.google.com.tr/search?q=oyun%C4%B1+nicelikel+veya.html, 31.10/2017 tarihinde erişildi.)

ŞİMDİLİK BUKADAR  TEŞEKKÜRLER…