KATILIMCI YÖNETİM

YÖNETİM NEDİR? Belirli birtakım amaçlara ulaşmak için başta insan olmak üzere, parasal kaynakları, araç-gereçleri, hammaddeleri ve zaman faktörünü birbiriyle uyumlu ve etkin kullanmaya olanak verecek kararlar alma ve bunları uygulatma süreçlerinin toplamıdır. Bir başka deyişle Yönetim; bir örgütte, önceden belirlenmiş işleri yapmak üzere bir araya getirilen insanları örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme sürecidir diye de tanımlanmaktadır.

YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ Amaç Özelliği Basamaksal Özellik Demokratik Özellik Grup Özelliği İş Bölümü Yaratıcılık İletişim Özelliği

YÖNETİMİN FONKSİYONLARI 1. Planlama 2. Örgütleme 3. Yöneltme 4. Koordinasyon 5. Denetleme ( Kontrol)

KATILIMCI YÖNETİM NEDİR? Katılımcı yönetim, her seviyedeki çalışanların önerilerini rahatça sunma  imkanının olması ve şirket içinde verilecek kararlarda söz söyleme hakkının bulunmasıdır.

KATILIMCI YÖNETİM Yönetime katılma, sınırları özel mülkiyetle çizilmiş bir alanda ortak sorunları çözerek emek verimliliğinin artırılması amacıyla; çalışanlarla yöneticilerin işbirliği yapmalarını sağlayan mekanizmanın adıdır.

KATILIMCI YÖNETİM Sistem geliştirmekten yöneticiler sorumludur, ama sistemleri fiilen geliştirenler yöneticiler değildir. Toplam kalite insanları yönetmek değil, insanlarla yönetmektir.

KATILIMCI YÖNETİM

Douglas McGregor, 1960 yılında kuruluşun insan boyutu adlı kitabında x ve y teorilerinde kuruluşta maksimum performansa ulaşmanın yetki devri, ödüllendirme, cezalandırma ve motivasyon unsurlarından oluştuğu varsayımını ileri sürmüştür. Chris Argyris”in düşüncesini açıkladığı  “Olgunluk Teorisi”nde insanlara işlerinde yükselme ve serbest yetki kullanım imkanı verilerek güdülemenin örgüt amacına ulaşabilmek için önemli bir rol oynadığı ispat edilmiştir. Argyris’e göre kişinin sorumluluğu arttıkça kendisi de olgunlaşacaktır.

Kurt Lewin ise güç alanı analizi modelinde sürükleyici ve kısıtlayıcı olarak yönetimde iki farklı güç tanımlamıştır. Sürükleyici güçler daha çok motive edici verimliliği artırıcı araçlar yarışmalar rekabet ortamı ve ödüllendirmelerdir. Kısıtlayıcı güç ise ilgisiz davranma kuruma karşı düşmanlık besleme gibi moral bozucu başarıyı etkileyici araçlardır. Her iki gücün toplamının birbirine eşit olduğu noktada dengeye ulaşıldığını göstermektedir.

Katılımcı yönetimi sağlamak için planlar tüm çalışanlarla paylaşılır. KATILIMCI YÖNETİM Katılımcı yönetimi sağlamak için planlar tüm çalışanlarla paylaşılır. Hangi alternatif faaliyetler seçilecektir? Gerekli olan yatırım miktarı nedir? Umulan sonuçlar nelerdir? Sonuçlar nasıl ölçülecektir? Sorumluluk nasıl paylaştırılacaktır? Sonuçlar nasıl incelenecektir? Ödüller/riskler nelerdir? Başarılar nasıl kutlanacaktır?

ÇALIŞANLARIN KATILIMCILIĞININ SAĞLANMASI İÇİN Çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve işin insancıllaştırılması İşten çıkartılma korkusunun yok edilmesi Saygınlık gereksiniminin karşılanması Çalışanların düşüncelerini özgürce ifade edebileceği ortamın hazırlanması Tüm örgütte kontrol yerine, kalite / verimlilik kültürünün egemen olması Tüm yönetici ve çalışanların sorumluluk duygularının geliştirilmesi Amaç birliğinin olması.

Katılımcı Yönetim Araçları Toplantılar Kaizen Çalışmaları Öneri Sistemi Kalite Çemberleri Eş Zamanlı Mühendislik

KATILIMCI YÖNETİMDE KİŞİSEL VE ÖRGÜTSEL YARARLAR Kişisel Yararlar Kişisel yeteneklerin gelişimi İş tatmini Değişim isteği Örgütsel Yararlar Artan örgütsel sadakat Çatışmaların azalması Daha düşük işgücü devri Daha az devamsızlık Daha az kaza oranı Daha az hata seviyesi Stratejik karar vermede pozitif katkı -YAPILAN GÖREVLERLE İLGİLİ SONUÇLAR- İş performansının geliştirilmesi Uygun problem çözme ortamı

KATILIMCI YÖNETİMİN RİSKLERİ Astın kendi yaptığı işle ilgili olarak sorumluluğu ve karar yetkisini kendisinde toplaması cezalandırmanın olmadığı bazı durumlarda yanlış kararlar alınmasına neden olacaktır. Astların yönetimde en üst düzeydeki yöneticilerle bir hiyerarşi gözetilmeksizin arkadaş havasında yapılan konuşmaları idarenin ağırlığını ortadan kaldıracaktır. Grup halinde alınan kararlarda birden çok görüşün olması ortak karar alma sürecini uzatarak alınan karara uyulmasında da sıkıntı yaratacaktır. Görev paylaşımının yapılmadığı, çalışanların tamamının görevi üstlenmesinin beklendiği durumlarda işlerin sadece birkaç kişi tarafından yapıldığı veya  aksadığı durumlarda söz konusu olabilir.

KATILIMCILIĞIN GÜÇLENDİRİLMESİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER Haberleşme ve Bilgi Akışını Engelleyici Faktörler Eğitim ve Yetenek Geliştirmeyi Engelleyici Faktörler Karar Alma Gücünün Paylaşılmasını Engelleyen Faktörler

KATILIMCI YÖNETİM VE TKY Katılım, özellikle kalite geliştirme süreci açısından özel bir öneme sahiptir. Çünkü toplam kalite yönetimi açısından, çalışanlar kalite geliştirme sürecinde iki yönlü bir öneme sahiptirler.

İlk olarak, çalışanlar, kendi normal işlerini yaparken kalite problemlerine de eğilmektedirler. İkinci ve daha önemlisi, toplam kalite sürecine tüm işçilerin aktif katılımıdır. Bu yönüyle toplam kalite, kalite kontrolü veya kalite denetimi gibi geleneksel kalite yöntemlerinden farklılaşmaktadır. Böylece, mal ve hizmetlerin tüketici beklentilerini tam olarak karşılaması sağlanmaktadır. Bu ilke çerçevesinde ayrıca, "sıfır hata, tüketici odaklı politikalar, tüketici beklentilerinin karşılanması" gibi temel prensiplerin çalışanlara benimsetilmesi gerekmektedir.

KATILIMCI YÖNETİM VE TKY Toplam kalite felsefesi, çalışanların yönetime çeşitli mekanizmalar ile katılmaları halinde ; Daha çok motive edileceklerini, İşlerinden daha fazla tatmin duyacaklarını ve Verimlilik ve etkinliğin artacağını ileri sürmektedir.

KATILIMCI YÖNETİM VE TKY Bu nedenle, toplam kalite yönetimi işletmedeki tüm bireylerin katılımını, kapsanmasını ve yetkilendirilmesini istemektedir. Bu katılım, organizasyonu geliştirmek için çalışanların otorite, sorumluluk ve yetkiler ile donatılmasını gündeme getirmektedir.

KATILIM PROGRAMLARININ BAŞARI ŞARTLARI Bu konudaki farklı yaklaşımlar dört temel koşulla özetlenebilir. Yönetim ve çalışanlar arasında geçerli işbirliği mekanizmalarının oluşturulması ve sürdürülmesi konusunda görüş birliği zorunlu gözükmektedir. Bu konuda bilhassa her iki tarafın da kabul edebileceği mekanizmaların oluşturulması başarı açısından önemlidir. Katılmalı yönetimin sonuçları hem çalışanları hem de yönetimi memnun edecek şekilde olmalıdır. İki taraftan birinin tatminsizliği, kurulan sistemin başarılı bir şekilde sürdürülmesine olanak tanımayabilir.

KATILIM PROGRAMLARININ BAŞARI ŞARTLARI Taraflar başarılı bir katılım programının gerektirdiği çaba ve zamanı göstermede özverili olmalıdırlar. Bu, yönetimin ve çalışanların aktif olarak ve içtenlikle yenilikleri desteklemeleri ve zamanla bu değişmeleri güçlendirecek ve sürdürecek gerekli stratejik kararları almada tereddüt göstermemeleri sonucunu doğuracaktır. Son olarak da, etkin bir işbirliği ve dayanışmanın varlığı diğer bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Karşılıklı saygı ve güven, tarafların bu işbirliğini sürdürebilmelerinin bir ön şartıdır.

SONUÇ Sonuç olarak, toplam kalite yönetimi açısından katılım, organizasyonu ilgilendiren sorunların çözümünde tüm çalışanların yaratıcılıklarından ve enerjilerinden azami düzeyde yararlanmayı amaçlayan bir süreci ifade eder.