NÖROLOJİK HASTAYA YAKLAŞIM

KLİNİK DEĞERLENDİRME Rehabilite edilecek hastanın değerlendirilmesinde 2 nokta dikkate alınmalıdır. 1) yapılan sorgulama ve fizik muayene ile hastalık hakkında ayrıntılı bilgi edinilmeli, gerekirse tanıya yardımcı olacak özel laboratuvar tetkikleri istenmelidir. 2) Hastalığın tanısından sonra hastanın mevcut olan ve zaman içinde ortaya çıkabilecek potansiyel fonksiyonel kapasitesi değerlendirilmelidir.

Rehabilitasyon uygulamalarında hastanın psikolojik yapısı Eğitim seviyesi Ailesi İşi Ekonomik durumu Çevresiyle bir bütün oluşturduğu unutulmamalı Rehabilitasyon multidisipliner bir yaklaşım içinde olmalıdır.

Hastanın değerlendirilmesi şu sıra ile yapılmalıdır. A) SORGULAMA: hastanın en önemli şikayeti dinlenir. Doktordan özellikle çözüm bulmasını istediği problemi söylemesi istenir. B) HASTALIK ÖYKÜSÜ: hastadan dikkatli alınacak öykü tanı koyduracak kadar önemlidir. Sorgulama sırasında; a) yakınmanın başlangıcı b) yakınmanın özellikleri ve derecesi c) Yakınmanın yeri ve yayılımı d) Zamanla olan ilişkisi e) Eşlik eden bulgular d) Yakınmayı arttıran ve azaltan faktörler e) Daha önceki tedaviler ve sonuçları

C) FONKSİYONEL ÖYKÜ Amaç, kaybolan ve kalan fonksiyonel kapasitenin değerlendirilmesidir.hastanın günlük yaşam aktiviteleri sorgulanmalı. Bunlar: İletişim Yemek yeme Kendine bakım Banyo yapması Tuvalet temizliği Giyinme Yatak aktiviteleri Transferler Ambulasyon: yürüme ile tekerlekli iskemle kullanımına kadar varan tüm aşamaları kapsar.

D) ÖZGEÇMİŞ: geçmişteki hastalıkları ve travmalar, operasyonlar sorgulanır. E) SOYGEÇMİŞ: Bazı kalıtsal hastalıkların değerlendirilmesi açısından önemlidir.

FİZİK MUAYENE A) NÖROLOJİK DEĞERLENDİRME 1) mental durum 2) motor entegrasyonun değerlendirilmesi 3) duyunun değerlendirilmesi 4) algılamanın değerlendirilmesi 5) refleksler 6) görme fonksiyonunun değerlendirilmesi 7) işitme fonksiyonunun değerlendirilmesi 8) Yutma fonksiyonunun değerlendirilmesi 9) konuşma ve dil fonksiyonun değerlendirilmesi 10) Okuma fonksiyonunun değerlendirilmesi

B) KAS GÜCÜ DEĞERLENDİRİLMESİ C) EKLEM HAREKET AÇIKLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ D) DERİ BÜTÜNLÜĞÜNÜN DEĞERLENDİRİLMES E) MESANE VE BARSAK FONKSİYONLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ F) FONKSİYONEL DEĞERLENDİRME G) PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME

A) NÖROLOJİK DEĞERLENDİRME 1) Mental durum Bilinç düzeyi Zaman, yer, kişi oryantasyonu Hafıza Dikkat Hesap yapma Davranış Verilen komutlara uyma Hüküm verme, yargılama Kavrama fonksiyonları değerlendirilir.

2) Motor entegrasyonun değerlendirilmesi Kas tonusu: artmış kas tonusu: spastisite, sustalı çakı, rijidite, dişli çark Azalmış tonus: atrofi varlığı kontrol edilir Koordinasyon: denge bozukluğu, tremor, dismetri değerlendirilir. İstemsiz hareketler : tremor, atetoid, koreik…

3) Duyunun değerlendirilmesi Yüzeyel duyu: dokunma, ısı, yüzeyel ağrı Derin duyu: titreşim, eklem pozisyonu, derin duyu Kortikal duyu: iki nokta ayrımı

Yüzeyel refleksler: kornea, öğürme, karın cildi Derin refleksler: biceps, triceps,patella, aşil refleksler Patolojik refleksler: babinski, hoffmann gibi

5) Kas gücü değerlendirilmesi Kas testi ile değerlendirilir. Dikkat edilmesi gerekenler: 1) hasta en uygun konumda olmalıdır. 2) test edilecek eklemin proksimali tespit edilmelidir. Kas gücü yerçekimine karşı koyamayacak kadar zayıfsa horizontal düzlem kullanılmalıdır. Uygulanan direnç test edilen kasın çekme kuvvatinin tam tersi yönünde olmalıdır. Uygulanan direnç yavaş yavaş arttırılmalıdır ve hastayı rahatsız etmemelidir.

Kas testinin derecelendirilmesi Kas gücü derecelendirilmesi başlıca üç ana kural dikkate alınarak yapılır. A) uygulanan direncin miktarına B) kas kontraksiyonuyla oluşan eklem hareket açıklığının tam veya kısmi olup olamdığına göre C) kas kontraksiyonunun olup olmadığına göre

6) Eklem hareket açıklığının değerlendirilmesi 7) Fonksiyonel değerlendirme Şu tanımları bilmek gerekir. Patoloji: vücuttaki bir organ yada organ sisteminde meydana gelen harabiyeti ifade eder. Bozukluk (impairment): altta yatan patolojinin direk nörofizyolojik sonucu olup bununla ilgili belirti ve bulguları içerir. Psikolojik, fizyolojik, anatomik yapı ve işlevlerde kayıptır.

Özürlülük- sakatlık (disability): herhangi bir patoloji veya özürlülüğün fonksiyonel sonucudur. Normak kabul edilen aktivitedeki kısıtlılık olarak tarif edilir. Engellilik (Handikap): patolojinin sosyal ve toplumsal sonucunu yansıtır. Kişinin toplum içinde gerekli sosyal rolü yerine getirmesini sınırlayan ve engelleyen özürlülükten kaynaklanan olumsuz durumdur. Yaşam kalitesi: hastalık sonucı ortaya çıkan yetersiz fonksiyonel yapabilirlik ile ideal olan fonksiyonel yapabilirlik arasındaki farka gösterilen kişisel tepki şeklinde tanımlanır.

Rehabilitasyon çalışmalarında hedef, hastanın fonksiyonel durumu, bununla yakın ilişkisi içinde olan yaşam kalitesini değerlendirmek ve rahabilitasyon çalışmalarını bu alanlarda yoğunlaştırmaktır. Fonksiyonel durum değerlendirmesi, sağlık durumunun fiziksel boyutunu, değerlendirmeyi amaç edinmiş olup, rehabilitasyon çalışmaları açısından romatizmal ve nörolojik hastalıkların değerlendirilmesinde önemli yere sahiptir.

TEŞEKKÜRLER