SAĞLIĞIN SOSYAL BELİRLEYİCİLERİ DOÇ.DR. GONCA POLAT
İnsanların yaşadıkları, eğitim aldıkları, çalıştıkları, sosyalleştikleri alanlarda var olan koşullar, kişinin karşı karşıya kaldığı sağlık risklerini ve sağlık sonuçlarını olumsuz şekilde etkilemektedir. Bu koşullar, sağlığın sosyal belirleyicileri olarak tanımlanmaktadır. (DSÖ)
Sağlık üzerinde etkili faktörler Genetik Fiziksel Psikolojik Kültürel Sosyo-Ekonomik
Hastalıkların toplumsal ve kültürel nedenleri Sanayileşme Kentleşme Göç Toplumsal-coğrafi hareketlilik
Kalp hastalıkları Tansiyon Kanser Sanayileşme Kentleşme Yer değiştirme, kırdan kente göç
Göç İşsizlik Boşanma Cinsiyet Fiziksel ve ruhsal hastalıklarda artış Kalp hastalıklarında artış Yaşam standardında düşüş Toplumsal ilişkilerde zayıflama Boşanma Ölüm oranlarında artış Toplumsal izolasyon Cinsiyet Hastalık oranı (kadınlarda daha yüksek) Ölüm oranı (erkeklerde daha yüksek)
Çocuk Felci- Yoksulluk ilişkisi Sosyal Sınıf Eğitim, kültür ölçütlerine göre toplumdaki yerini belirler Hiyerarşi oluşturur Yoksulluk- kötü sağlık Çocuk Felci- Yoksulluk ilişkisi Aşılama-bağışıklama
Toplumsal Koşullar-Sağlık İlişkisi Stres Modeli Çevresel-davranışsal model
Kaynak Cirhinlioğlu, Z. Sağlık Sosyolojisi. Nobel Yayınevi, 2012.