ELEMENTLER ARASINDAKİ PERİYODİK İLİŞKİLER Kaynak: Fen ve Mühendislik Bilimleri için KİMYA Raymond Chang
Elementlerin Temel Hal Elektronik Konfigurasyonu ns2np6 Elementlerin Temel Hal Elektronik Konfigurasyonu ns1 ns2np1 ns2np2 ns2np3 ns2np4 ns2np5 ns2 d10 d1 d5 4f 5f
Elementlerin Sınıflandırılması
Baş grup elementleri:1A dan 7 A ya kadar olan tüm gruplardaki elementlerdir. En yüksek ana grup kuantum sayısının s ve p orbitalleri tam dolu değildir. Soy gazlar (Asal gazlar): He (1s2) dışında ns2 np6 elektronik konfigurasyonunda olan asal gazların p alt kabukları tamamen doludur. Geçiş metalleri: 3B – 8B, 1B – 2B grup elementleri olup, tam dolu olmayan d alt kabukları ile karakterize edilirler, kolayca katyon olştururlar. Zn, Cd ve Hg ne temsilci ne de geçiş elementidir.. Lantanitler ve Aktinitler: f alt kabukları tam dolu olmayan elementlerdir.
Temsilci (Baş grup) Elementlerinin Anyon ve Katyonlarının Elektronik Konfigurasyonları Atomlar elektron kayberek “katyon” olarak adlandırılırlar e kaybettiklerinde elektronik konfigurasyonları soy gazların elektronik konfigurasyonuna benzer Na [Ne]3s1 Na+ [Ne] Ca [Ar]4s2 Ca2+ [Ar] Al [Ne]3s23p1 Al3+ [Ne] Atomlar elektron alarak “anyon” olarak adlandırılırlar e kazandıklarında elektronik konfigurasyonları soy gazların elektronik konfigurasyonuna benzer H 1s1 H- 1s2 veya [He] F 1s22s22p5 F- 1s22s22p6 veya [Ne] O 1s22s22p4 O2- 1s22s22p6 veya [Ne] N 1s22s22p3 N3- 1s22s22p6 veya [Ne]
Baş grup (temsilci) element katyon ve anyonları +1 +2 +3 -3 -2 -1
Izoelektronik: aynı sayıda elektrona sahip olan ve böylece aynı temel hal elektronik konfigurasyonuna sahip olan atomlardır. Na+: [Ne] Al3+: [Ne] F-: 1s22s22p6 yada [Ne] O2-: 1s22s22p6 or [Ne] N3-: 1s22s22p6 yada [Ne] Na+, Al3+, F-, O2-, and N3- Ne ile izoelektronik tir. H- ile izoelektronik olan nötral atom hangisidir ? H-: 1s2 He ile aynı elektronik konfigurasyondadır.
Geçiş elementlerine ait katyonların elektronik konfigurasyonları Bir geçiş metalinin katyonu oluşurken elektron önce ns daha sonra (n-1) d orbitalinden verilir. Fe: [Ar]4s23d6 Mn: [Ar]4s23d5 Fe2+: [Ar]4s03d6 or [Ar]3d6 Mn2+: [Ar]4s03d5 or [Ar]3d5 Fe3+: [Ar]4s03d5 or [Ar]3d5
Atomik Yarıçap Yanyana iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır. Kovalent yarıçap metalik yarıçap
Atomik Yarıçapı Eğilimi
Atomik Yarıçap ile İyonik Yarıçapın Kıyaslanması
Katyonlar herzaman kendilerini oluşturan atomlardan küçüktür. Anyonlar herzaman kendilerini oluşturan atomlardan büyüktür. Katyonlar herzaman kendilerini oluşturan atomlardan küçüktür.
Bazı Elementlerin İyon Çapları ( pm)
İyonizasyon Enerjisi temel halde bulunan gaz fazındaki bir atomdan bir elektron kopartılması için gereken (kj/mol) cinsinden minimum enerjidir. I1 + X (g) X+(g) + e- I1 birinci iyonizasyon enerjisi I2 + X+(g) X2+(g) + e- I2 ikinci iyonizasyon enerjisi I3 + X2+(g) X3+(g) + e- I3 üçüncü iyonizasyon enerjisi I1 < I2 < I3
Birinci İyonlaşma Enerjisinin Atom Numarası ile Değişimi dolu n=1 tabakası dolu n=2 tabakası dolu n=3 tabakası dolu n=4 tabakası dolu n=5 tabakası
Birinci İyonlaşma Enerjisinde Genel Durum Artan birinci iyonlaşma enerjisi Artan birinci iyonlaşma enerjisi
Elektron ilgisi gaz fazındaki bir atomun bir elektron alarak anyona dönüşmesi sırasında açığa çıkan enerjidir. X (g) + e- X-(g) F (g) + e- X-(g) DH = -328 kJ/mol EA = +328 kJ/mol O (g) + e- O-(g) DH = -141 kJ/mol EA = +141 kJ/mol
Atom numarası ile elektron ilgisinin değişimi (H – Ba)