Gıda Üretim Sürecinde Antibiyotik Dirençli Mikroorganizmaların Varlığı: Klasik Peynir Üretiminde GSBL üreten E.coli Varlığının Araştırılması Seda Özdikmenli Tepeli1, Nükhet N Zorba2 1Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Yenice Meslek Yüksekokulu, Gıda işleme Bölümü 2Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü Giriş Süt ve süt ürünleri üretiminde önem taşıyan patojenlerden birisi Enterobacteriaceae ailesinde yer alan Escherichia coli suşlarıdır. Süt ve süt ürünleri üretim sürecinde çiftlikten başlayarak, ürünlerin farklı üretim aşamalarında farklı bulaşma kaynakları vasıtasıyla bu patojenlerin son ürüne bulaştıkları önceki çalışmalarda araştırmacılar tarafından tespit edilmiştir. Bununla birlikte E.coli süt sığırcılığı yetiştiriciliğinde ciddi ekonomik ve verim kayıplarına sebep olan mastitis etmeni mikroorganizmalardan biridir. Mastitis tedavisinde süt sığırlarında penisilinler, eritromisin, aminoglikozidler, sefolosporinler ve tetrasiklin antibiyotikler kullanılmaktadır. Antibiyotik uygulaması sonrası 3-5 gün süresince sağılan süt üretime antibiyotik kalıntısı geçme olasılığı nedeniyle verilmemektedir. Kullanılan bu antibiyotikler zamanla bakterilerde antimikrobiyal direnç oluşturmakta, oluşan direnç farklı yollar ile yayılarak görülme sıklığı artmaktadır. Antibiyotiklere karşı gelişen önemli dirençlerden biride genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) üretimidir. 2. Yöntem Bu çalışmamızda mandıra tipi klasik peynir üretim aşamaları çiftlikten son ürüne kadar incelenmiştir. Her bir üretim aşamasından farklı yollar ve nedenlerden dolayı bulaşmış olan E.coli suşları sefotaksim (2mg/L) ilaveli EMB agar kullanılarak izole edilmiştir. İzole edilen GSBL E.coli şüpheli izolatların biyokimyasal tanımlaması yapılmıştır. E.coli olarak kanıtlanmış izolatlarda GSBL aktivitesi Ulusal Mikrobiyoloji Standartları antimikrobiyal duyarlılık prosedürü ve CLSI değerlerine göre araştırılmıştır. Tablo 1. CLSI EUCAST Antibiyotikler Disk İçeriği Zon Çapı (mm) Sefpodoksim 10 µg ≤17 <21 Seftazidim 30 µg ≤22 <22 Aztreonam ≤27 - Sefotaksim 5 µg Seftriakson ≤25 <23 3. Sonuç Tablo 2. Örnekleme Alanları Örnek alınan Müstahsil Sayısı Süt Miktarı Yenice Merkez 25 2605 lt Seyvan Köyü 31 2479 lt Bekten Köyü 29 2192 lt İşletme 8 tank 10 üretim noktası 12.378 lt Tablo 4. İzolatların Dağılımı 207 adet E.coli şüpheli izolat 55 adet CT-SMAC sorbitol - izolat Toplam 207 izolatın 98 adeti laktoz + izolat 98 adet izolatın 63 adeti indol + 63 adet izolatın 44 adet İndol +, Hareketlilik +, Sitrat kul. - 44 adet izolatın 1 adet doğrulanmış GSBL + (%2.27) Tablo 3. Örneklerin Toplandığı Noktalar 1 İşletmeye süt sağlayan müstahsillerin süt güğümlerinden 2 İşletmeye gelen süt toplama tanklarından, 3 İşletme girişindeki toplama tankından, 4 Pastörizasyon öncesi kazandaki sütten, 5 Pastörizasyon sonrası kazandaki sütten (65°C’de 30 dakika) 6 30°C soğutularak peynir teknelerine gönderilen sütten, 7 Teknelere dökülerek bekletilen ve karıştırılan sütlerden, 8 Mayalama öncesi teknedeki süt karışımından, 9 Mayalama sonrası, 10 Pıhtı kesildikten sonra, 11 Baskıdan çıkan peynirden, 12 Bir gece salamurada bekletilen peynirden Tablo 5. E.coli Dağılımı İzolasyon Yeri İzolat sayısı Baskı sonrası pıhtı 2 Tanklar (Çiğ Süt) 11 Bekten köyü (Çiğ Süt) 22 Seyvan Köyü (Çiğ Süt) 9 Kaynaklar: CLSI. 2011. “Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing; Seventeenth Informational Supplement”, Clinical and Laboratory Standards Institute, document M100-S21.Ulusal Mikrobiyoloji Standartları (UMS). Escherichia coli ve Klebsiella pneumoniae’nin Tanımlanması ve AMD Testleri (GSBL saptama ve Karbapenemaz testleri). AMD- MT-04. 2015c. Şekil 1. Tanımlama ve AMD Analiz Görselleri