Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları tanelerden meydana gelir.
Katı çözelti bir elementin atomları diğer bir elementin kafes yapısı içerisinde uygun bir yer bulup yerleşerek tamamen çözülmesi ile meydana gelen katıya katı çözelti adı verilir. Uygun yerler arayer veya yeralan (ikame) olabilir. Hume-rothery kuralı gerçekleşmişse tam ve sınırsız bir çözünme (karışma) sağlanabilir.
Suyun 3 hali; gaz, sıvı, ve katı. Herbiri bir fazdır. Su ve alkol; tam çözünme. Tuz ve su; sınırlı çözünme. Su ve yağ; Hiç çözünmeme.
Sıvı Cu ve Ni, tam çözünür. Katı Cu ve Ni kristal yapıda rastgele yerlere yerleşmek suretiyle tam katı çözelti oluşturur. Katı Çözelti Cu ve Zn alaşımları sınırlı çözünmeden dolayı % 30 dan fazla Zn çözemez, ikinci faz bölgeleri oluşturur. 2.Faz
Mikroyapıda fazlar
Mikroyapıda Fazlar niçin oluşur? Neden atomlar her noktada homojen karışım oluşturamazlar?
Bir elemente diğer bir element karıştırılacak olursa, daima toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir.
Sistemde enerji Fazlar: İç enerjinin min olmasını sağlayacak şekilde oluşurlar. Bir sistemde enerji durumu: sıcaklık, kimyasal bileşim, basınç gibi değişkenler ile belirlenir. Eğer basınç sabit ise (atmosferik basınç) sistemin enerjisi kimyasal bileşim ve sıcaklık tarafından belirlenir.
Faz diyagramları Kimyasal bileşim ve sıcaklığa bağlı olarak belirli şartlarda hangi fazların stabil olduğu faz diyagramları ile belirlenir.
Likidüs çizgisi T1 Sıvı TB Sıvı T S + T2 S + TA T, Sıcaklık Solidüs çizgisi T3 (katı) (katı) Xs X X1 X1 kompozisyonuna sahip alaşım: T1 de: S T2 de: S+ T3 de: fazlarına sahiptir. Kimyasal bileşim: Kompozisyon
Çözünme durumuna göre Tam çözünme: Bir elementin diğeri içerisinde sınırsız çözünebilmesi. Hiç çözünmeme: Bir elementin diğeri içinde hiç çözünememesi. Sınırlı çözünme: Bir elementin diğeri içerisinde kısıtlı çözünebilmesi. a) b) c)