Yazılı ve Sözlü Sunuş Teknikleri Yrd. Doç. Dr. Mustafa Erbakan 11/10/2016

Ana Metin (Ana Örü) Giriş Bu bölüm okuyucuyu yazılı sunumun konusuna hazırlamayı ve ısındırmayı amaçlayan bir bölümdür. İçerik olarak Öz ile benzerlik gösterir. Yapılan çalışmanın amacı, kapsamı ve kullanılan yöntemler daha ayrıntılı olarak anlatılır. Giriş kısmından Öz’de olduğu gibi sözcük sınırlaması yoktur. Sunumun türüne ve bilimsel çalışmanın kapsamına göre uzunluğu değişebilir. Konuyla ilgili önceki çalışmalara atıfta bulunulabilir ve alıntı yapılabilir Sonuçlara ve çıkarımlara yer verilmez.

Ana Metin (Ana Örü) Önceki Çalışmalar Bilimsel çalışmanın konusuyla ilgili daha önce yapılmış ve yayınlanmış olan önemli çalışmaların bir sentezidir. Okuyucuya bu çalışmaların ne zaman, kimler tarafından, hangi amaçla yapıldığı; kullanılan yöntemler ve elde edilen bulgular aktarılır. Önceki Çalışmalar bölümü, sunumu hazırlayan kişinin konusunda başlıca literatüre ne kadar hakim olduğu ve yapılan çalışmanın bu alandaki bilgi birikimine katkısını göstermesi bakımından önemlidir. Önceki çalışmalar bölümü kitap ve bilimsel makalede ayrı bir bölüm olarak yeralmazken tez ve araştırma raporu gibi türlerde yaygın olarak yer alır.

Ana Metin (Ana Örü) Çalışmanın en ayrıntılı olarak anlatıldığı bölüm Ana Metin (Ana Örü)’dür. Çalışmanın türüne ve içeriğine bağlı olarak az ya da çok sayıda ana ve alt başlık içerir. Yazım planında belirtildiği üzere “Blok” veya “Merdiven” sistemi kullanılabilir. Ana Başlıklar: Genelde büyük ve koyu harflerle yazılır. 1. GİRİŞ 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR 3. MATERYAL VE METOD 4. SONUÇLAR

Ana Metin (Ana Örü) Alt Başlıklar: Çalışmanın içeriğine ve ayrıntısına bağlı olarak farklı dereceden alt başlıklar olabilir Birinci derece alt başlıklar 1.1., 2.3., 4.2. vb şeklinde numaralandırılır. Başlıktaki her sözcüğün ilk harfi büyük, diğerleri küçük olarak yazılır İkinci derece alt başlıklar 1.1.1., 2.3.3., 4.2.1 vb şeklinde numaralandırılır. Sadece ilk harf büyük harfle, diğer bütün harfler küçük harfle yazılır Üçüncü derece alt başlıklar 1.1.1.a., 2.3.3.c., 4.2.1.c. vb şeklinde numaralandırılır. Üçüncü derece başlıklar italik yazılır.

Ana Metin (Ana Örü) Değinme ve Alıntılar (Citation and Quotation) Bir bilimsel çalışmada faydalanılan yayınlanmış veya yayınlanmamış önceki çalışmalar, konunun uzmanlarıyla yapılan görüşmeler (yazılı veya sözlü) ana metin içerisinde “değinme” (atıf) ya da “alıntılar” şeklinde belirtilmelidir. Aksi halde intihal suçu işlenmiş olur. Başka kaynaklardan edindiğimiz bilgileri kendi cümlelerimizle ifade ediyorsak, ifadenin sonuna, parantez içinde, kaynağın yazarının soyadını ve yayın yılını yazarak “değinme” yaparız. Eğer başka kaynaklarda yer alan bir cümleyi orijinal haliyle aktarıyorsak cümleyi tırnak içerisinde ve italik olarak yazdıktan sonra yine yazarının soyadını, yayın yılını ve alıntının yapıldığı sayfa numarasını yazarak “alıntı” yaparız

Ana Metin (Ana Örü) Değinme yapılan çalışma İki yazarlı ise ilk yazarın soyadından sonra “ve” (İngilizce “and”) ifadesi eklenerek ikinci yazarın soyadı yazılır (Watson ve Crick, 1953) Üç veya daha çok yazarlı ise ilk yazarın soyadından sonra “ve diğerleri” anlamında “vd” yazılır (İngilizce için et al.) Aynı anda birden fazla kaynağa değinme yapılıyorsa kaynaklar noktalı virgülle ayrılır (Agre, 1999; Erbakan et al., 2014; Coşkun ve Arıtürk, 2007) Asıl kaynağa ulaşamayıp ikincil bir kaynak aracılığıyla içerisinde yer alan bilgilerden faydalanmışsak çapraz referans (Cross-referans) yaparak orijinal çalışmaya atıfta bulunulduktan sonra ikincil çalışmaya da atıfta bulunarak sonuna “den/dan” takısı ekleriz. (Demirci vd., 1993; Erbakan vd., 2014 dan) (Simon and Pühler, 1983; in Michel et al., 1985)

Ana Metin (Ana Örü) Değinme ve Alıntılar Devam Aynı yazarın değişik yıllarda yayınlamış eserlerine aynı anda değinme yapılıyorsa yayın yılları eskiden yeniye sıralanarak aralarına noktalı virgül konur. (Erbakan et al., 2014; 2015) Eğer eserler aynı yıl yayınlanmışsa yıldan sonra a,b,c harfleri eklenir (Kasapoglu, 2001a;2001b) Soyadları aynı olan yazarların aynı yıl içerisinde yayınladıkları eserlere değinme yapıldığında soyadlarından önce adlarının ilk harfi ve adlarının ilk harfi de aynıysa ilk adlarının tamamı yazılmalıdır. (E. Kasapoglu, 2003; M. Kasapoglu, 2003) (Mustafa Erbakan, 2014; Mehmet Erbakan, 2014)

Ana Metin (Ana Örü) Değinme ve Alıntılar Devam Üzerinde yazar adı bulunmayan ve bir kurum tarafından yayınlanan kaynaklara atıf yaparken kurumun adı ya da bilinen kısaltması kullanılır (SHELL, 1998), (TÜBİTAK, 2005) Yazılı veya sözlü görüşmelere değinme yapılacaksa görüşme yapılan kişinin adının baş harfi ve soyadından sonra görüşme yılıyla “yazılı görüşme (written communication)” veya “sözlü görüşme (oral communication” yazdıktan sonra tarih yazılmalıdır (P. Agre, 2013, oral communication) (S. İde, 2015, yazılı görüşme) Yazılı ve sözlü görüşmeler hariç atıf yapılan bütün kaynaklar ana metinin sonundaki “KAYNAKLAR” kısmında yeralmalıdır.

Ana Metin (Ana Örü) Değinme ve Alıntılar Devam Ana metin içerisinde aynı sayfada veya daha sonraki sayfalarda yer alan şekil ve çizelgelere atıf yapılırken parantez içerisinde şekil veya çizelgenin numarası yazılır. Aquaporin 9 (AQP9) aktivitesi SFLS yöntemiyle belirlendi (Çizelge 4) Bir şekil, çizelge veya bölüme değinmenin yapıldığı sayfadan önceki sayfalarda değinilmişsse, şekil, çizelge veya bölüm numarasından önce “bkz (see)” kısaltması yazılır. Saflaştırılan AQP9 ‘un aktif olduğu belirlendi (bkz Çizelge 4) AQP9 saflaştırması ile ayrılı bilgi başka yerde verilmiştir (bkz Bölüm 3)

ATIF PROGRAMLARI EndNote Mendeley Zotero BibTex JabRef ReadCube EasyBib  Qiqqa Docear

Ana Metin (Ana Örü) Dipnot (Footnote) Ana metin içerisine yazılması halinde konuyu dağıtması ve okumada sürekliliği engellemesi muhtemel olan açıklamalar için dipnot kullanılır. Dipnot olarak açıklanacak kavramın üzerine üst simge olarak rakam “1”, harf “a” veya yıldız “*” konulduktan sonra ana metinin son satırından itibaren iki satır boşluk bırakılarak sayfanın solundan ortasına kadar çizgi çizilir ve dipnot işareti buraya konularak yapılacak açıklama 10 punto ile tek satır aralığı kullanılarak yazılır.

Ana Metin (Ana Örü) Resimlemeler (Illustrations) Tablo, fotoğraf, grafik, harita, histogram vb.. Çizelge (table) dışındaki bütün resimlemeler Şekil (figure) olarak adlandırılır. Anlatımda kolaylık sağlanması için tercih edilirler. Şekil ve çizelgeler tam sayılarla ve birbirinden bağımsız olarak numaralandırılırlar. Resimlemelerin açıklamaları çizelgelerde üste, şekillerde alt kısma 10 punto olarak tek satır aralığıyla yazılmalıdır. Boyutları yayınlanacak eserin basılacağı kağıdın boyutlarına göre ayarlanmalıdır. Bütün resimlemelere ana metin içerisinde atıf yapılmalıdır.

Ana Metin (Ana Örü) Resimlemeler Devam Resimlemeler, mümkünse ana metin içerisinde değinme yapıldıktan hemen sonra değilse bir sonraki sayfada yer almalıdır. Açıklamaları da dahil ana metinle resimlemeler arasında iki ya da üç satır aralık bırakılmalıdır. Birbiriyle alakalı birden fazla şekil tek şekil olarak sunuluyorsa şekillere a,b,c... harfleri verilmeli ve herbiri şeklin açıklama kısmında ayrı ayrı açıklanmalıdır. Yarım sayfa ve daha küçük resimlemeler ana metin içerisinde, yarım sayfadan büyük resimlemeler bir sonraki sayfada, iki sayfaya sığabilenler ise ana metnin sonunda “Ekler” kısmında verilmelidir.

Ana Metin (Ana Örü) Sonuçlar (Results) Tartışmalar (Discussion) Bilimsel çalışmadan elde edilen deney ve gözlem sonuçları ana metinde yer alan herbir bölümün sonunda veya metnin sonunda genel bir “SONUÇLAR” başlığı altında verilir Tartışmalar (Discussion) Elde edilen sonuçların değerlendirilmesi ve literatürle kıyaslanması bu bölümde yapılır. Hem ayrı bir bölüm olarak hem de sonuçlarla birleştirilerek “SONUÇLAR ve TARTIŞMA” şeklinde ifade edilebilir.

Ana Metin (Ana Örü) Çıkarımlar (Conclusions) Yazarın sonuçlar ve tartışma bölümünde yağtığı değerlendirmelerden sonra çalışmanın hangi bilgileri bilim kamuoyuna sunduğunu belirttiği bölümdür. Bazen araştırma konusunun daha iyi anlaşılması için gelecekte yapılması önerilen çalışmalara değinilebilir. Tez ve makale gibi yazılı sunum türlerinde sıklıkla yer alır.