Sismik Yorumlama Ders (4.Hafta) Doç.Dr. Hüseyin TUR.

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
ÇİFT YARIKTA GİRİŞİM YOUNG DENEYİ.
Advertisements

SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-3
(Radio Detection and Ranging)
PARÇACIK KİNEMATİĞİ-I
İleri Sayısal Haberleşme
1-BASAMAK PATLATMA TASARIMINDA GÖZ ÖNÜNE ALINMASI GEREKEN ETKENLER.
SİSMİK YORUMLAMA DERS-4 DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR.
SİSMİK- ELEKTRİK YÖNTEMLER DERS-1
Harita Genel Komutanlığı, Jeodezi Dairesi Ankara,
Mİkroşerİt HAT VE TEMEL ÖZELLİKLERİ
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-2
ENDÜKTANS ÖLÇME.
MÜZİK ALETLERİNDEN ÇIKAN SESLER
SES NEDİR? 4/A SINIFI.
FEN ve TEKNOLOJİ / SES SESİN YÜKSEKLİĞİ.
SES ve SESİN ÖZELLİKLERİ
BT GÖRÜNTÜ KALİTESİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
RADAR TEORİSİ BÖLÜM 1: RADARA GİRİŞ BÖLÜM 2: RADARIN TEMELLERİ
DALGALAR Ses ve Depram Dalgaları.
SİSMİK YORUMLAMA DERS-3
SİSMİK YORUMLAMA DERS 9 DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR.
JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİNDE KULLANILAN ARAMA YÖNTEMLERİ
SONLU ELEMANLAR YÖNTEMİ
4.ÜNİTE: SES Ses titreşim sonucu meydana gelen bir enerji olup, maddesel ortamda dalgalar halinde yayılır. Bir ses dalgasında taneciklerin sık olduğu.
Jeofizik veriDeğerlendirmeYorum
SİSMİK- ELEKTRİK YÖNTEMLER DERS-5
BASİT EĞİLME TESİRİNDEKİ TRAPEZ KESİTLER Betonarme Çalışma Grubu
Eşdeğer Sürekli Ses Düzeyi (Leq)
SİSMİK -ELEKTRİK YÖNTEMLER DERSİ- SİSMİK BÖLÜMÜ
SİSMİK -ELEKTRİK YÖNTEMLER DERSİ- SİSMİK BÖLÜMÜ
Basit Eğilme Tesirindeki Prof. Yük. Müh. Adil ALTUNDAL
Işık, hem dalga hem de tanecik özelliği gösterir
2 MMM216 X- ışınları 6. Ders Kütle azaltma katsayısı her maddenin ayırt edici bir özelli ğ idir, ve belli.
Korelasyon, Kuyu Logları
SİSMİK ROSPEKSİYON DERS 10
GEOMETRİK OPTİK.
SİSMİK YORUMLAMA DERS-1
BÖLÜM 15 SÜRÜŞ KARAKTERİSTİKLERİ. BÖLÜM 15 SÜRÜŞ KARAKTERİSTİKLERİ.
Suya atılan küçük bir taşın su yüzeyinde oluşturduğu hareketler dalga hareketine örnek olarak verilebilir. Su yüzeyinde oluşan dalgalar suyun alt tabakalarını.
SİSMİK YORUMLAMA (DERS – 3)
Euapps4Us Elazig Ataturk Anatolian High School Physics.
Sismik Yorumlama Ders (4.Hafta) Doç.Dr. Hüseyin TUR.
SİSMİK ELEKTRİK YÖNTEMLER
SİSMİK ROSPEKSİYON DERS 10
SİSMİK YORUMLAMA DERS-1
KOLORİMETRE- SPEKTROFOTOMETRE
Sismik Kırılma (Refraction) Yöntemi Ders 5
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS - 2
SİSMİK YORUMLAMA DERS 11 PROF.DR. HÜSEYİN TUR.
Doç. Dr. Ömer Faruk Özdemir
BASİT EĞİLME TESİRİNDEKİ TRAPEZ KESİTLER
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-3
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-4 DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR.
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS 6
DOĞRULTU ATIMLI FAYLAR
NORMAL KAYMA ZAMANI DÜZELTMESİ (NORMAL MOVEOUT CORRECTION-NMO)
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-4 DOÇ.DR. HÜSEYİN TUR.
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-8
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME 8. SINIF
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-5
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-5 PROF.DR. HÜSEYİN TUR.
Mustafa Akgün, DEÜ Müh. Fak. Jeofizik Müh. Böl Özkan Cevdet Özdağ ; DEÜ Rektörlüğü Ahmet Turan Arslan ; DEÜ Meslek Yüksek Okulu D İ NAM İ K ETK İ LER ALTINDA.
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS- 10
SİSMİK PROSPEKSİYON DERS-4 PROF.DR. HÜSEYİN TUR.
MİKRODALGALAR Hudayguli TAGANOV Hudayguli TAGANOV
DEĞİŞKEN (ÜNİFORM OLMAYAN) AKIM
HİDROLİK SUNUM 12 ÖZGÜL ENERJİ.
İLKER ALPÇETİN FL 11-A 68.  Alt ve üst tabanları daire olan dik silindire dik dairesel silindir denir.  Silindirin altında ve üstünde oluşan kesitlere.
MEKATRONİKTE PNÖMATİK VE HİDROLİK SİSTEMLER
Düşey Elektrik Sondaj Kesitleri AB/2 = 1000 m. Mikrpgravite Profili HVSR(f) Spektrumları K Yönünde Mikogravite Değerleri Azalıyor Ve Zemin Kalınlığı ve.
Sunum transkripti:

Sismik Yorumlama Ders (4.Hafta) Doç.Dr. Hüseyin TUR

Sismik Ayrımlılık (Rezolüsyon (Resolution), Çözünürlülük, Seçilebilirlik Rezolüsyon: Bir sismik kesitte var olan özellikleri (yapılar, stratigrafik birimleri, vb.) ayırabilme kabiliyetinin bir ifadesidir. “İki nokta birbirinden ayırt edilebilecek şekilde ne kadar yakın olabilirler?” sorusunun cevabı sismik ayrımlılıktır. Dalga boyu ile kıyaslandığında yapılar arasındaki uzaklığa bağlıdır. Daha kısa dalga boylular daha yüksek çözüm gücüne sahiptirler. Uzun dalga boylular daha düşük çözüm gücüne sahiptir. Daha kısa boylu dalgaları elde etmenin yolu ise frekansı arttırmaktır. Kısa dalga boyu türetmenin ise en kolay yolu tek jeofon kullanmaktır. Fakat zaman kazanımı açısından bu pratik bir yol değildir. Bu yüzden çoklu jeofon grupları kullanılarak sismik kesitler oluşturulur.Fakat bunun da sakıncası yüzey dalgalarının oluşumuna izin vermesidir. Bu oluşumlar yatay olarak seyahat eden enerjiye karşı ayırabilme kabiliyetinin azalmasını ve daha düşük hassasiyeti beraberinde getirir.

Rezolüsyon Çeşitleri

Düşey rezolüsyon Hız, frekans ve dalga boyunun fonksiyonudur. Yanal Rezolüsyon Hız, frekans ve derinliğin fonksiyonudur. Dalgacık sıkıştırılarak düşey rezolüsyon dekonvolüsyonla ; yanal rezolüsyon migrasyon işlemiyle iyileştirilir. Sismik hız derine gidildikçe artar seçilebilirlik (rezolüsyon azalır.

Bir sismik veride frekans arttıkça dalga boyu küçüleceğinden seçilirlik artarak daha ince tabakaları görebiliriz. ʎ = V / f Örnek Vort = 2500 m/s olan bir ortamda ʎ= dalga boyu f= 10, 25, 50 ve 200 Hz ise hangi kalınlıkta V= hız tabakaları görebiliriz? f= baskın frekans

DÜŞEY REZOLÜSYON Sismik sinyalin baskın frekansı derine gittikçe azalır. ʎ/2’ den küçük olan tabaka kalınlıklarını ayırmak güçtür. ʎ/4’ den küçük tabaka kalınlıkları hiç ayırt edilemezler. Sismik kesitlerde farklı düşey atım değerlerine sahip normal fayların sismik dalga boyunun değişik değerleri ile farkedilebilmeleri. Fay köşelerindeki hiperboller (saçılmalar) yığma kesitinde görülürler

40 tan büyük oldukça daha iyi seçilir. Aşağıda şekilde verilen gömülü düşey fayın atımı 25 metredir. Sismik yöntemle bu fayın fark edilebilmesi için kullanılması gereken en küçük frekans değeri kaç Hz olmalıdır? ʎ/4 kritik bir değerdir. ʎ /4= 25 ve ʎ=100 m. ʎ = V / f ise f= V/ ʎ olur. f=4000/100 = 40 Hz olur. 40 tan büyük oldukça daha iyi seçilir.

Şekilde Sonic log, SP logu ile sismik iz(dalga) karşılaştırılmıştır Şekilde Sonic log, SP logu ile sismik iz(dalga) karşılaştırılmıştır. Sismik iz, kuyu loglarına göre çok düşük frekanslıdır ve çok ince tabakalaşma ayrıntısını üzerinde taşımaktadır.

Şekilde bir düşük frekanslı (1,5-12,5 Hz) izler grubu ile yüksek frekanslı (32-130 Hz) izler grubu arasındaki karşılaştırma yapılmaktadır. Yüksek frekanslı izlerin çözüm gücünün yüksekliği görülmektedir.

Şekilde “Akustik empedans farklılıkarı” ile “sismik izlerin” karşılaştırılması görülmektedir. Tabak sınırları çok iyi bir şekilde ayırt edilebilmektedir.

YANAL SEÇİLEBİLİRLİK FRESNEL ZONU t: çift yol zamanı r: yarıçap Sismik dalga yayınımını incelerken elastik dalgaları bir tek sismik ışın ile ifade etmek yeterli değildir. Çünkü yayınan dalgalar küresel dalga cepheleri şeklinde hareket eder. Bu da yansımaların yansıtıcı yüzey üzerinde tek bir noktadan olmaması anlamına gelir. Yani küresel dalga cephesi bir ara yüzeye çarptığında yüzey üzerinde küresel dalga cephesinin çapı ile doğru orantılı olan bir dairesel alandan yansır. Bu dairesel alan ‘fresnel zonu’ olarak bilinir. Derinlik arttıkça bu alanın çapı artacaktır. t: çift yol zamanı r: yarıçap f: baskın frekan V: hız Migrasyon olmayan bir kesitte yanal rezolüsyon fresnel zonunun bir ölçüsü olarak hesaplanabilir.

Frekans arttıça fresnel zonu küçülür Frekans arttıça fresnel zonu küçülür. Zonun küçülmesi istenen bir durumdur. Fresnel zonu küçüldüğünde ise yanal seçilebilirlik artar. Hız artarsa fresnel zonunun yarıçapı artıyor, seçilebilirlik azalıyor denilebilir. İz aralığına bağlı olarak yanal seçilebilirlik değişmektedir. İz aralığı azaldıkça yanal seçilebilirlik artmaktadır. Örneğin 20 metrede bir ve 100 metrede bir iz aralığına aynı alandaki iki farklı sismik kesitteki yanal çözünürlük birbirinden oldukça farklı olacaktır. Sıfır açılımlı kesit (zerp-offset section); her bir atışın birinci kanalı alınıp yanyana dizilerek te jeolojik kesit hakkında bilgi sahibi olunabilir. Böylelikle tek kanallı sismik kesit üretmiş oluruz. Tek kanallı kesit, çok kanallı kesitteki yanal çözünürlülüğe göre daha düşüktür. Çünkü tek kanallı da CDP katkısı yoktur.

Çeşitli derinlik ve frekanslar için Fresnel zonu yarı çapları aşağıdaki gibidir. Yandaki şekilde verilen sismik modelde aralıklı olarak çeşitli büyüklüklerde kum mercekleri görülmektedir.eğer sismik dalga ışınsal olarak yayılsaydı bu modelden alınan sismik cevap modelin kendisi gibi olacaktı. Oysa şekilde görüldüğü gibi aralıklı kum merceklerinden yansıyan refreksiyon hemen hemen süreklilik kazanmıştır. Bunun nedeni yayınan dalganın ışınsal olmayıp küresel dalga cepheleri şeklinde olmasıdır.

FRESNEL ZONU ETKİSİYLE FAYLI ALANLARDAN GEÇERKEN YANSIMA GENLİKLERİNDE GÖRÜLEN AZALMALAR Şeklin üst tarafında yer altındaki normal bir faya, fayın yükse bloğu tarafından fay doğrultusuna dik, şeklin alt tarafında ise verev olmak üzere atılan sismik kesitlerde elde edilen yansıma genliklerinde azalmalar görülmektedir. Bunun başlıca nedeni Fresnel zonunun fay sınırını geçtikten sonra enerjinin bir kısmını fayın yükselen bloğundaki yansıtıcı yüzey içinde kaybetmesidir.