OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ ÇATLAK KONTROLÜ Yrd. Doç. Dr. Can ÇINAR

OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ Çatlak, şiddetli darbe, iç gerilim, dengesiz ısınma ve soğuma, dengesiz sıkma, zorlama ve yorulma gibi sebeplerle parçanın yüzeyinde veya iç kısımlarda oluşan yarılmalardır. Motor parçaları sökülüp temizlenmeden ve temizlendikten sonra çatlak kontrolü yapılmalıdır. Motor parçalarına uygulanan çatlak bulma yöntemleri gözle, basınçlı hava veya suyla, özel boyalarla ve manyetik kontrol olmak üzere dört gruba ayrılır.

OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ 1. GÖZLE KONTROL Bu yöntemde sökülen motor parçaları temizlenmeden ve temizlendikten sonra gözden geçirilir ve çatlak olup olmadığı araştırılır. Örneğin; yanma odasında oluşmuş karbon birikintileri temizlenmeden silindir kapağı gözle kontrol edildiğinde çatlak, karbon birikintileri arasında çizgi şeklinde görülür. Gözle kontrol çatlak bulmada yeterli bir yöntem değildir

2. BASINÇLI SU VEYA HAVA İLE KONTROL OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ 2. BASINÇLI SU VEYA HAVA İLE KONTROL Bu yöntemle su ceketleri ve kanalları ile bağlantısı olan ve sızdırma yapabilecek kadar genişlemiş çatlaklar bulunabilir. İçerisine basınçlı hava veya su gönderilebilen motor parçalarına uygulanır.

Basınçlı Hava İle Kontrol

Basınçlı Su İle Kontrol

3. ÖZEL BOYALARLA KONTROL OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ 3. ÖZEL BOYALARLA KONTROL Bu yöntemin farklı yolları vardır. Bunlardan en çok kullanılanlar, özel eriyikle ve zyglo yöntemi ile kontroldur. 3.1. Özel Eriyikle Kontrol Genel olarak bu metotta çatlağa kolaylıkla girebilecek eriyikler çatlak olduğundan kuşku duyulan yerlere bir fırça ile sürülür ve yaklaşık 10 saniye bekledikten sonra basınçlı hava ile yüzeyde kalan boya uzaklaştırılırsa çatlağa işlemiş olan eriyik buharlaşır ve yüzeye çıkarak çatlağın yerini belli eder.

3.2. Zyglo Yöntemi ile Kontrol OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ 3.2. Zyglo Yöntemi ile Kontrol Bu yöntem, mıknatıslanma özelliği olan veya olmayan her türlü parçaya (metal, seramik, cam vb.) uygulanabilir. Bu yöntemde; temizleyici (cleaner), nüfus edici (penetrant) ve neticelendirici (developer) olmak üzere üçlü sprey takımı kullanılır.

OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ Bu yöntemde öncelikle çatlak kontrolu yapılacak yerde kaba pislikler alınır ve temizleyici sprey püskürtülürerek yüzey temizlenir. Kontrol edilecek alana nüfus edici sprey püskürtülür ve en az 10 dakika beklenir. Bir bez parçası veya su ile yüzeydeki kırmızı renkli fazla nüfus edici sıvı temizlenir. Sonuç olarak neticelendirici sprey ince bir film tabakası olacak şekilde püskürtülür ve en az 10 dakika sonra çatlak kontrolü yapılır (Şekil 2.2). Çatlak kontrolu normal ışık altında yapılabilir. Ancak, siyah ışık altında yapılırsa daha iyi netice verir.

OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ 4. MANYETİK KONTROL Mıknatıslanabilen, demir esaslı motor parçalarına uygulanan bir çatlak kontrol metodudur. Öncelikle parça üzerinde daimi mıknatısla veya elektromıknatısla manyetik alan oluşturulur. Daha sonra çatlak olasılığı olan yerlere demir tozları veya flüoresan ışını veren özel bir solüsyon püskürtülerek kontrol yapılır.

OTOMOTİV MAKİNE İŞLEMLERİ