Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi VERGİ TEŞVİKLERİ AMACA ULAŞTIRIYOR MU? -AR-GE TEŞVİKLERİ BAKIMINDAN BİR DEĞERLENDİRME- Prof. Dr. Funda Başaran Yavaşlar Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

İNOVATİF EKONOMİLERİN ÖZELLİKLERİ 1.Araştırma ve geliştirme yoğunluğu 2.Katma değerli üretim 3.Üretkenlik 4.Yüksek teknoloji yoğunluğu 5.Yüksek eğitim etkinliği 6.Araştırmacı yoğunluğu 7.Patent faaliyeti

ÜLKE SIRALAMALARI Araştırma ve geliştirme yoğunluğu: Güney Kore, İsrail, Japonya, Finlandiya, İsviçre (Türkiye 34. sırada) Katma değerli üretim: Güney Kore, İrlanda, Almanya, Çek Cumhuriyeti, Singapur (özellikle farmatoloji, araba ve bilgisayar) (Türkiye 26. sırada) Üretkenlik: Avustralya, İsviçre, Norveç, Lüksemburg, Danimarka (Türkiye 39. sırada) Yüksek teknoloji yoğunluğu: ABD, Fransa, İsrail, Güney Kore, Almanya (Türkiye 35. sırada) Yüksek eğitim etkinliği: Singapur, Güney Kore, Rusya, Ukrayna, Finlandiya (Türkiye 32. sırada) Araştırmacı yoğunluğu: İsrail, Danimarka, Finlandiya, Güney Kore, İsveç (Türkiye 42. sırada) Patent faaliyeti - Güney Kore, ABD, Japonya, İsveç, Finlandiya (Türkiye 32. sırada).

GÜNEY KORE'DE AR-GE DESTEĞİ 1999’de OECD’nin ortalamasının biraz üzerinde bir oranla GSYİH’nın %2,07’sini AR-Ge’ye ayırıyorken, 2014 bakımından bu oran %4,29 (60,5 milyar dolar), 2017 için hedef %5 ve bunun 2018’de çok daha fazla artırılması planlanıyor. Ar-Ge’ye ayrılan paranın büyük kısmı endüstri alanına gitmekle birlikte,devletin ana yatırım alanı temel bilimler (matematik, fizik, kimya, biyoloji).

GÜNEY KORE'DE AR-GE DESTEĞİ- The Tax Incentives Limitation Law (1999) araştırma ve insan gücünün gelişimi için vergi indirimi  KOBİ’ler arasında teknoloji transferinde vergi indirimi (patent kutusu rejimi) Yenilikçi teknoloji üreten KOBİ’nin devri ya da birleşiminde vergi indirimi Teknoloji ve insan kaynakları gelişiminin yapıldığı yerlere yatırımda vergi indirimi

GÜNEY KORE'DE AR-GE DESTEĞİ Patent veya yenilikçi üretim kutusu sisteminde efektif vergi oranı, IP (entellektüel mal) satımında % 5 -11, roalty’de ise %7,5-16,5 arasında. Entellektüel mal kapsamına, geliştirilen yerli patentler, faydalı ürünler, bilimsel teknik sırlar ve teknik girmekte (endüstriyel mal, yabancı konstrüksüyonlar ve müteahhitlik faaliyetleri hariç).

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ 28.02.2008 tarih ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun 26.02.2001 tarih ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Hakkında Kanun 13.06.2006 tarih ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - 5476 SK 1. KV ve GV matrahında indirim (5746 SK md.3 I) 1.1. Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamının KV bakımından kurum kazancının, GV bakımından ise ticari kazancın tespitinde indirilmesi A) teknoloji merkezi işletmelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamaları, B) Türkiye’deki Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamaları, C) Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamaları, D) Aşağıda sayılan kurum, kuruluş ya da fonlar tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamaları, - kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan kurum veya kuruluşlar, - teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamındaki uluslararası kurumlar - kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar, - uluslararası fonlar.

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - 5476 SK 1.2. Tasarım harcamalarının tamamının KV bakımından kurum kazancının, GV bakımından ise ticari kazancın tespitinde indirilmesi A) Yukarıda sayılan kurum, kuruluş ya da fonlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde gerçekleştirilen tasarım harcamaları, B) Tasarım merkezlerinde gerçekleştirilen tasarım harcamaları. 1.3. Münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik Ar-Ge harcamalarının tamamının KV ve GV matrahının tespitinde indirilmesi Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %100’ü, bu kapsamdaki projelerin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge ve yenilik projesi olarak değerlendirilmesi şartıyla, 5520 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ve 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Ayrıca bu harcamalar, 213 sayılı Kanuna göre aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa edilir, bir iktisadi kıymet oluşmaması hâlinde ise doğrudan gider yazılır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili vergilendirme döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki vergilendirme dönemlerine devredilir. Devredilen tutar, takip eden yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - 5476 SK 2. GV istisnası 2.1. Ar-Ge ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin %95 ile %85 arasındaki kısmının GV’den istisna edilmesi A)Teknoloji merkezi işletmelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli, B)Ar-Ge işletmelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli, C)Teknogirişim sermaye desteğinden yararlanan işletmelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli, D) TÜBİTAK tarafından yürütülen ya da aşağıda sayılan kurum, kuruluş ya da fonlar tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli, - kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan kurum veya kuruluşlar, - teknoloji geliştirme projesi anlaşmaları kapsamındaki uluslararası kurumlar - kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar, - uluslararası fonlar.

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - 5476 SK 2.2. Tasarım ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin %95 ile %85 arasındaki kısmının GV’den istisna edilmesi A) Yukarıda sayılan kurum, kuruluş ya da fonlar tarafından desteklenen tasarım projelerinde çalışan tasarım ve destek personeli, B) Tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personeli. 3.Damga vergisi istisnası (5746 SK md.3 IV): 5746 SK kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerine ilişkin olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - 4691 SK 1.Teknoparklarda yazılım geliştirme ya da Ar-Ge faaliyetlerinden kaynaklanan karın tamamı için 2023’e kadar KV istisnası, 2.Tekno parklarda çalışan Ar-Ge ve destek elemanlarının maaşları bakımından GV istisnası, 3.Tekno parklardaki şirketler tarafından üretilen belli tipteki yazılımlar için %18’lik KDV istisnası

TÜRKİYE'DE AR-GE DESTEĞİ - KVK Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların, b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların, c) Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların, ç) Türkiye’de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının, % 50’si kurumlar vergisinden müstesnadır. Bu istisna, buluşa yönelik hakların ihlal edilmesi neticesinde elde edilen gelirler ile buluş nedeniyle alınan sigorta veya diğer tazminatlar için de uygulanır.

Teşekkür ederim.