Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü Dersin Adı: Yoksulluk ve Sosyal Hizmet Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Emine ÖZMETE Konu:Yoksullukla mücadele stratejileri

Yoksullukla Mücadele Dünya’da ve Türkiye’de yoksullukla mücadelede en acil çözümlerden biri olarak görülen “sosyal yardımlar” önemli bir kaynak olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle yoksullukla mücadelede bir kaynak olarak sosyal yardımların çözüm üretme kapasitesinin tartışılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Ekonomik açıdan gelişmeyen bir ülke gerçekte ekonomik bakımdan zayıf bir ülkedir ve sosyal refah düzeyini asla geliştiremez. Deneyimler yoksullukla mücadele için en iyi aracın, sanayi ve tarım sektöründe yatırımlarla iş fırsatı oluşturmak, dinamik üretim üniteleri kurmak ve küresel ticarette aktif bir şekilde yer almak olduğunu gösteriyor.

Kuşkusuz bu süreçte sosyal adaleti sağlamak, serveti adil bir şekilde dağıtmak da toplumun çeşitli kesimleri arasında ayrımcılığı ve eşitsizliği engelleyen önemli etkenlerdir. Aslında gelişmekte olan ülkelerde birçok siyasi ve sosyal huzursuzluğun başlıca kaynağı, batılı gelişmiş yayılmacı devletlerin sömürücü politikalarıdır. Bu yüzden bu devletlerin yoksullukla mücadelede yükümlülüğü daha fazladır.

Türkiye’de genel olarak hanehalkı büyüdükçe yoksulluk artmaktadır Türkiye’de genel olarak hanehalkı büyüdükçe yoksulluk artmaktadır. Sadece kentlerde 1–2 kişiden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının 3–4 kişiden oluşan hanehalklarından daha yüksek olması, Türkiye geneli için 1–2 kişiden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranın 3–4 kişilik hanehalklarından daha yüksek olmasına neden olmaktadır. 2007 yılında Türkiye’de hanehalkı büyüklüğü 3–4 kişi olan hanelerin yoksulluk oranı % 9,28, büyüklüğü 5–6 kişi olan hanelerin % 21,42 iken, 7 ve daha fazla kişiden oluşan hanelerin yoksulluk oranı % 42,07 olarak hesaplanmıştır. 7 ve daha fazla kişiden oluşan hanelerden kentsel yerlerde oturanlar için yoksulluk riski % 33,14 iken, kırsal yerlerde bu oran % 50,26’dır.

Kır için hanehalkı büyüklüğüne göre hesaplanan yoksulluk oranlarının tamamı kentler için hesaplanan oranlardan çok daha yüksektir. Bu durum, yoksullukla mücadelede kırsal kesime öncelik verilmesi gerektiğine işaret etmektedir.

Gelir eşitsizliği büyüdükçe yoksullukla mücadelede sonuç almak da zorlaşmaktadır. Yoksullukla mücadelede kamu yöneticileri, gelir dağılımı dengesizliğinin sonucu olarak, zengin-yoksul arasındaki uçurumun derinleşmesi gerçeği karşısında, yoksulluğu bertaraf edecek çabalar almak yerine, yoksulların sorunlarıyla ilgilenmeye odaklanmışlardır.

Yoksullukla mücadele yöntemlerine ilişkin yaklaşımlar üç ana eksende gruplandırılabilir: Dolaylı Yaklaşım Bu yaklaşım, kaynakların büyümeyi hızlandırmak için kullanılmasını ve büyüme yoluyla yoksulların gelirlerinde ve yaşam standartlarında iyileştirme sağlamayı amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, ayrıca büyümenin yoksulluk üzerindeki etkileri üzerinde odaklanmakta ve büyüme sürecinde gelir dağılımında ortaya çıkan değişiklikleri de bu tartışmada ön plana çıkarmaktadır.

Dolaysız (Doğrudan) Yaklaşım Başta beslenme, sağlık, eğitim ve konut gibi temel ihtiyaçlar olmak üzere yoksulların yaşam standartlarını ilgilendiren konulara yönelik olarak devletin uygulamaya koyduğu somut programları, politikaları ve bunlar aracılığıyla yoksul kesimlere sağladığı transferleri kapsamaktadır.

Radikal Reform Radikal reform üretim araçlarının mülkiyetinin ve üretim ilişkilerinin köklü bir biçimde yeniden yapılandırılması ve bunlara eşitlikçi bir kimlik kazandırılması olarak tanımlanmakta ve uygulamada değişik ülkelerde değişik biçimler almaktadır.