MÜNAZARA ve CEDEL Prof. Dr. Şadi Eren
-Münazara, karşılıklı görüş beyan etme -Tartışma kurallarından bahseden ilim -Adab ilmi ve bahis ilmi de denir
-Münazara, bir müşaveredir -Gayesi, işin doğrusunu öğrenmek olup övünmek ve «kendi doğrularını» pazarlamak değildir
Münazarada, konu dışına çıkılmamalıdır
Münazarada itnab ve îcaz yapılmamalıdır
Münazarada ses yükseltmek delil sayılmaz!
Münazarada muhatap küçük görülmemelidir (Sen git, abilerin gelsin!) Ebubekir Sifil Yaşar Nuri Öztürk
Münazarada muhatabın sözü kesilmemelidir
Münazarada gaye, yeni ufuklara ve gerçeklere açılmak ve ulaşmak olmalıdır
Tahakküm: Delilsiz iddia
«Bütün, parçadan büyüktür» «Bir, ikinin yarısıdır» gibi bedihiyatta delil istenmez.
Mükabere: Delil göstermeden bir iddiayı reddetmek veya çürütmek gayreti
Hz. İbrahim ve Nemrut
Delil getirenin karşı tarafı susturmasına ilzam, Cevap verenin delil getirmesine ifham denir (إفحام و إفهام)
Cedel (diyalektik) -Meşhurat ve müsellemattan oluşan kıyas -Felsefede ise: Bir düşüncedeki çelişkileri tartışarak gösterme sanatı
Sokrata göre cedel: Tez ve anti tezden yola çıkarak gerçeğe ulaşmak, kavramları açığa kavuşturmak ve tarif etmek
Aristoya göre: Zannî öncüllerden sonuç çıkaran kıyas (Bu tarifte cedelin burhandan ayrılan yönüne vurgu yapılmıştır. Çünkü burhanla varılan sonuçlar tartışma konusu olmamalıdır.)
Cedelin faydaları Cedel, doğru ve yanlış birbirinden ayırır Cedel, zekayı keskinleştirir Bilgileri pekiştirir Hatadan kurtarır Taklidden tahkike, ezberden tefekküre ulaştırır
Kötü cedel Enaniyeti kamçılar Zaman israfıdır Düşmanlığı körükler
Cedelin adabı Taraflar, işe ehil olmalı Gaye, gerçeği bulmak olmalı Haklı çıksa sevinmemeli Ses yükseltilmemeli Seviyesiz kimselerle tartışmamalı Öfkeye kapılmamalı Muhatabı dikkatle dinlemeli