Sepsisli Hastalarda prokalsitonin, C-Reaktif Protein, Lökosit, Mean Platelet Volüm Değerlerinin, Kan Kültüründe Üreyen Mikroorganizmalarla Karşılaştırılması Arzu İrvem1, Sebahat Aksaray2 1Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Bölümü 2Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Bölümü

AMAÇ: Sepsis, bir çok sistemi etkileyen, ölümcül bir enfeksiyon hastalığıdır. Tedavideki yeni gelişmelere rağmen mortalitesi ve morbiditesi hala yüksektir. Kan dolaşım enfeksiyonlarının tanısında klinik değerlendirmenin yanısıra belirteç olarak kullanılan parametreler olan Prokalsitonin, C Reaktif Protein düzeyleri (CRP), kan lökosit düzeyi yükselmektedir. Çalışmamızda mikroorganizma türlerine göre Prokalsitonin, CRP, lökosit, MPV değerlerindeki değişimlerin incelenmesi amaçlandı.

MATERYAL-METOD: Hastanemiz çeşitli kliniklerinden gelen kan kültürlerinde üreyen koloniler Vitek MS (BioMerieux, France) identifikasyon cihazında tanımlandı. Etkenler üreme sayısı ve gram negatif, pozitif, maya olmasına göre kontaminan yada etken patojen olarak ayırt edildi. Etken olan mikroorganizmaların ürediği kan kültür şişelerinin alındığı zaman ve tarih kayıtları incelenerek eş zamanlı alınan Prokalsitonin, CRP, Lökosit, MPV değerleri kaydedildi. Aynı hastaya ait mükerrer örnekler çalışma dışı bırakıldı. Toplam 102 bakteriyemi epizodu çalışmaya dahil edildi.

  İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) programı kullanıldı. Çalışma verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metodlarınn (ortalama, standart sapma, medyan, frekans, oran, minimum, maksimum) yanı sıra nicel verilerin karşılaştırılmasında normal dağılım göstermeyen değişkenlerin gruplar arası karşılaştırmalarında Kruskal Wallis test, iki grup değerlendirmelerinde Mann Whitney U testi kullanıldı. Değişkenler arası ilişkilerin değerlendirilmesinde Spearman’s korelasyon analizi kullanıldı. Anlamlılık p<0.05 düzeylerinde değerlendirildi.

BULGULAR: Bakteriyel epizoda neden olan mikroorganizmalardan 7’si maya, 62’si gram negatif, 33’ü gram pozitif olarak tespit edildi. Gram negatif bakteriler: Klebsiella pneumoniae (n:25) Pseudomonas aeruginosa (n:17) Escherichia coli (n:10) Acinetobacter baumanii (n:4) Enterobacter aerogenes (n:3) Salmonella spp. (n:1) Brucella melitensis (n:1) Serratia marcescens (n:1)

  Gram pozitif bakteriler: Staphylococcus aureus (n : 12) Enterococcus spp. (n:11) KNS (koagülaz negatif staphylococcus) (n:8) Streptococcus pneumoniae (n:1) Streptococcus pyogenes Mayalar: Candida albicans (n:4) Candida tropicalis (n:2) Candida parapsilosis (n:1).

  Prokalsitonin ve CRP düzeyleri, mikroorganizmaların maya, gram negatif ve gram pozitif olmasına göre anlamlı farklılık göstermektedir (p<0,05). Gram pozitif grubun prokalsitonin ve CRP düzeyi, maya ve gram negatif gruptan anlamlı düzeyde düşük olarak saptanmıştır (p=0,010; p=0,031; p<0,05). Maya ile gram negatif üreyen olguların prokalsitonin ve CRP düzeyleri arasında anlamlı farklılık yoktur (p>0,05). Lökosit ve MPV düzeyleri mikroorganizmaların gruplarına göre anlamlı farklılık göstermemektedir (p>0,05). 

Mikroorganizma grubu Prokalsitonin (ng/ml) CRP (mg/dl) Lökosit (K/ul)   Mikroorganizma grubu Prokalsitonin (ng/ml) CRP (mg/dl) Lökosit (K/ul) MPV ( fL) Maya (N=7) Ortalama 22,68 21,87 12,63 9,33 SD 22,48 8,54 6,66 1,37 Median 12,57 24,10 11,90 9,50 Minimum 3,3 10,7 1,2 7,1 Maximum 55,9 32,0 22,7 Gram Negatif  Bakteri (N=62) 20,89 15,74 13,08 8,55 26,49 7,52 10,11 2,67 5,80 14,45 11,45 7,78 0,2 0,0 5,5 100,0 34,1 68,6 18,5 Gram  Pozitif Bakteri (N=33) 8,72 10,15 13,73 8,00 16,36 9,18 9,10 1,74 1,86 11,10 7,45 0,1 0,4 5,6 35,9 53,5 13,2 aP değeri 0,025* 0,001** 0,852 0,199 bMaya Gram Negatif Bakteri 0,345 0,079 0,592 0,137 bMaya-Gram Pozitif Bakteri 0,010* 0,004** 0,676 0,050 bGram Negatif- Gram Pozitif 0,031* 0,815 0,639

Procalsitonin CRP Leukocyte MPV Procalsitonin r 1,000 p - CRP r 0,327 1,000 p 0,001** Lökosit r 0,157 -0,092 1,000 p 0,131 0,377 MPV r -0,056 0,183 0,094 1,000 p 0,593 0,077 0,366 r: Spearmans Korelasyon analizi **P < 0,01  

  SONUÇ: Prokalsitonin ve CRP düzeylerindeki artış oranları daha ileri düzey çalışmalar ile ampirik tedaviye başlama esnasında kullanılan antibiyotiği belirleme açısından faydalı olabilir sonucuna varılmıştır.