KAYNAŞTIRMAYA HAZIRLIK Prof. Dr. Neriman ARAL Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Bu Derste Hedeflenen Kazanımlar Özel gereksinimli olan çocukların kaynaştırma eğitimine nasıl hazırlanacağını açıklar. Normal gelişim gösteren çocukların kaynaştırma eğitimine nasıl hazırlanacağını açıklar. Ailelerin kaynaştırma eğitimine nasıl hazırlanacağını açıklar. Okul ortamının ve diğer personelin kaynaştırma eğitimine nasıl hazırlanacağını açıklar. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Kaynaştırmanın doğru bir şekilde uygulanabilmesi için pek çok unsurun bir araya gelmesi gerekmektedir. Bu unsurların tamamı görevlerini tam olarak yerine getirirse, etkili bir kaynaştırmadan söz etmek mümkün olabilir. Kaynaştırmanın başarı ile uygulanmasında hazırlık etkinlikleri önemli bir yer tutar. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri; öğretmenlerin, normal gelişim gösteren çocukların, özel gereksinimli çocukların, okul personelinin ve anne babaların hazırlanması etkinliklerini kapsar. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Öğretmenin Hazırlanması Öğretmenin özel gereksinimli çocukları kabul eden bir tutum içinde olması, sınıftaki normal gelişim gösteren çocukların akranlarına karşı tutumlarını da etkiler. Eğer öğretmen özel gereksinimli çocuğa karşı olumlu bir tutum içinde değilse, normal gelişim gösteren çocuklar da özel gereksinimli çocukları aralarına kabul etmezler. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Öğretmenin Hazırlanması Yapılan çalışmalarda öğretmenlerin genellikle kaynaştırma eğitimine karşı olumsuz tutum içinde oldukları görülmektedir. Öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik tutumlarında çocuğun engel türünün, engel derecesinin ve öğretmenin aldığı destek hizmetlerin etkili olduğu vurgulanmaktadır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Öğretmenin Hazırlanması Yapılan çalışmalarda öğretmenlerin kaynaştırmayı başarıyla uygulayabilmeleri için danışmanlık hizmetlerine, hizmet içi eğitime gereksinim duyduklarını saptamıştır. Öğretmenlerin gereksinimlerinin karşılandığı çalışmalarda ise kaynaştırma konusunda bilgilendirilmenin, kaynaştırma ile ilgili ders almanın öğretmen tutumlarını olumlu yönde etkilediği bulunmuştur. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Öğretmenin Hazırlanması Çalışmalarda da görüldüğü gibi, öğretmenlerin en büyük kaygılarının bilgi eksikliğinden kaynaklandığı ifade edilmektedir. Bu kaygıları ortadan kaldırmak için kaynaştırma öncesinde ve kaynaştırma sırasında öğretmenlere bilgi vermek ve onlara yalnız olmadıklarını hissettirmek, öğretmenlerin kendilerine güvenini artırabilir, özel gereksinimli çocukları daha kolay anlamalarını ve kabullenmelerini sağlayabilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Öğretmenin Hazırlanması Düzenli olarak gerçekleştirilen toplantılar da, kaynaştırmanın başarıyla uygulanabilmesi için öğretmenlere ihtiyaç olduğu ve diğer öğretmenlerin de kaynaştırma öğretmenlerinin sorunlarına benzer sorunlar yaşadığı anlatılmalıdır. Sorun yaşayan öğretmenlere, rehber öğretmenlerin ya da özel eğitim öğretmenlerinin yardım edebileceği söylenmeli ve öğretmenlerin deneyimlerini birbirleriyle paylaşmaları sağlanmalıdır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Normal Gelişim Gösteren Çocukların Hazırlanması Çocukların öğrenmelerinde öğretmen kadar akranların da etkili olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle normal gelişim gösteren çocukların da dikkatli bir şekilde kaynaştırmaya hazırlanması gerekir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Normal Gelişim Gösteren Çocukların Hazırlanması Çocuklar genellikle kendilerine benzer özellikteki akranları ile arkadaşlık etmekten hoşlanırlar. Farklı özellikte olan akranları ile daha az sosyal etkileşime girerler. Bu durumu önlemek için eğitim programlarında bireysel farklılıklara yer vermek gerekir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Normal Gelişim Gösteren Çocukların Hazırlanması Bireysel farklılıkların öğretilmesi, çocukların farklı olarak algıladıkları akranları hakkındaki düşüncelerini değiştirir ve çocukların kabul aşamasını kolaylaştırır. Öğretmen, kaynaştırma öncesinde normal gelişim gösteren çocuklarla toplantılar düzenleyerek sınıflarına özel gereksinimli çocuğun geleceği konusunda bilgilendirmelidir. Böylece özel gereksinimli çocuğu, normal gelişim gösteren çocukların anlamaları ve kabul etmeleri kolaylaşabilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Normal Gelişim Gösteren Çocukların Hazırlanması Ayrıca öğretmenin çocuklara, engelli çocukların yerine kendilerini koyma gibi çalışmalar yaptırması da yararlı olabilir. Örneğin çocukların ellerine çorap giyerek resim yapmalarını, tek gözlerini kapayarak yürümelerini isteme gibi etkinlikler normal gelişim gösteren çocukların engelli çocukları anlamaları açısından etkili olur. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Normal Gelişim Gösteren Çocukların Hazırlanması Kaynaştırma eğitimin başarısında normal gelişim gösteren çocukların rolü çok büyüktür. Eğer çocuklar özel gereksinimli akranları ile olumlu etkileşime girerse, hem onlar için olumlu bir model olurlar, hem de zaman zaman onların öğrenmelerine yardım ederler. Böylece akranlar kaynaştırmada aktif rol üstlenirler. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Genel eğitim ortamı ve özel eğitim ortamları, öğretim düzeni, öğretim yöntemleri, davranışsal beklentiler ve fiziksel ortam bakımından birbirlerinden farklılıklar gösterir. Bu nedenle özel eğitim ortamından genel eğitim ortamına geçişin başarılı olması için kaynaştırma programına dahil edilen çocuğun, normal sınıfın davranışsal ve akademik gereklerine uygun bir şekilde hazırlanması gerekir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Özel gereksinimli çocuklar özellikle sınıf kurallarına ve sınıf yapısına uymada (oturma düzeni, sınıfa nasıl girilip çıkılacağı, suyun nasıl isteneceği, tuvalete gitmek için nasıl izin alınacağı vb) çok önemli sorunlar yaşarlar. Bu nedenle engelli çocuğa yönelik hazırlanan eğitim ortamı çocuğun ortama uyumunu kolaylaştırmak için genel eğitim ortamına mümkün olduğu kadar yakın özelliklerde olmalıdır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Özel gereksinimli çocuğun sınıf kuralları açısından kaynaştırmaya hazırlanmasında şunlar yapılmalıdır: Sınıf kuralları çocuklara somut örneklerle açıklanmalıdır. Öğretmen sınıfta kuralları açıklamış olmasına rağmen, çocuklar bu kuralları doğru bir şekilde anlamamış olabilir. Bu nedenle, öğretmen çocuklarla kuralları tartışmalı ve kural açık değilse, çocuğun soru sorması teşvik edilmelidir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Öğretmen çocukların yaşlarına uygun sınıf kurallarını içeren bir kontrol listesi hazırlayarak çocuklara vermelidir. Öğretmen önceki yılın çocukları tarafından hazırlanmış olan sınıf kurallarını içeren bir filmi, yeni gelen çocuklara göstererek, okuldaki her bir kural tartışılmalıdır. Öğretmen her oturumda sadece bir kural üzerinde durmalıdır. Bütün kuralların bir oturumda gösterilmesi çocuklara karışık gelebilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Kaynaştırmaya dahil edilen çocuğun kabul görmesinde sosyalleşme ile ilgili etkinlikler de önemlidir. Bu nedenle kaynaştırmanın başladığı ilk günlerde özel gereksinimli çocuk ile normal gelişim gösteren çocuğa birlikte bazı görevlerin verilmesi, çocukların uyumuna olumlu katkı sağlayabilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Özel Gereksinimli Çocukların Hazırlanması Özel gereksinimli çocuk kaynaştırmaya bireysel ya da grup şeklinde hazırlanabilir. Grup şeklinde kaynaştırmaya hazırlanan özel gereksinimli çocuk kendini yalnız hissetmez, diğer çocukların da kendisi gibi duygulara sahip olduğunu fark eder. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Okul Personelinin Hazırlanması Okul personelinin kaynaştırmanın gereğine ve önemine inanması, kaynaştırma içinde yer alan her bir bireyin işini kolaylaştırır. Okul yöneticileri, okulda görevli tüm personeli kaynaştırma konusunda bilgilendirmek için gerekli tüm olanakları sağlamalıdır. Bunun için okul yönetimi konuyla ilgili değerlendirme, müfredat, uyum metotları ve teknolojide meydana gelen güncel gelişmeleri izlemede personelin eğitimli olması konusunda titiz davranmalı ve işbirliğine dayanan ekip toplantıları düzenlemelidirler. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Okul Personelinin Hazırlanması Okul yönetiminin kaynaştırmanın gereğine inanması, öğretmenlerin bilgilendirilmesi için yapılacak çalışmalarda, sınıflara verilecek çocukların sayısında, fiziksel ortamın hazırlanmasında, gerekli araç gerecin sağlanmasında, özel eğitim öğretmeninin görevlendirilmesinde kolaylık sağlar. Bunların sağlanması işbirlikçi davranışların ortaya çıkmasında ve paylaşımcı bir ortamın oluşturulmasında etkili olmaktadır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Anne-Babaların Hazırlanması Anne babalarla düzenli toplantılar yapmak, uygulamanın içeriği hakkında bilgiler vermek, onların görüşlerini almak ve gerekiyorsa uygulamanın başarılı olduğu yönleri sergileyebilecek somut örnekler sunmak anne babaların kabulünün sağlanmasında yararlı olmaktadır. Yapılan toplantılarda ailelere yalnız olmadıkları, kendilerinin durumlarına benzer ailelerin olduğu, çocuğun sosyalleşmesinde anahtar kişiler oldukları anlatılmalıdır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Anne-Babaların Hazırlanması Ayrıca aileye okul ile işbirliğinin çocuk açısından çok önemli olduğu da açıklanmalıdır. Kaynaştırmadan başarılı sonuçlar alınabilmesi için, anne babaların istekli olması son derece önemlidir. Böylece öğretmenin anne babayı gerek okulda gerekse evde öğrenilenleri pekiştirme konusunda yardımcı olarak kullanması kolaylaşır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Anne-Babaların Hazırlanması Öğretmenlerin nitelik ve nicelik olarak sınırlılığı, öğretmenlere destek vermesi gereken özel eğitimcilerin bulunmaması, anne baba desteğinin önemini artırmaktadır. Kaynaştırmanın başarısını etkileyen önemli özelliklerden biri de normal gelişim gösteren çocukların anne babalarının da bu eğitimi kabul etmiş olmalarıdır. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikler Anne-Babaların Hazırlanması Normal gelişim gösteren çocukların ailelerinin okulda ve sınıfta engelli çocukları kabul etmesi, normal gelişim gösteren çocukların engelli arkadaşlarına karşı olumlu tutumlarının oluşmasında da son derece etkili olabilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması Özel gereksinimli çocuğun sosyal kabulünde çocuğun akranları ile aynı sınıfta olması her zaman yeterli olmayabilir. Özel gereksinimli çocuklar genellikle akranları tarafından kabul edilmediği zaman yalnız kalabilirler. Bu durum çocukların öğrenmesini olumsuz yönde etkiler. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması Bunlardan dolayı özel gereksinimli çocuğun sosyal kabulünde öğretmene büyük görevler düşer. Öğretmenin, özel gereksinimli çocuğa yönelik olumsuz tutum ve davranışlar göstermesi, öğretmeni model alan diğer çocukların da olumsuz tutumlar geliştirmelerine neden olur. Normal gelişim gösteren çocuklar genellikle özel gereksinimli akranlarına öğretmenleri gibi davranırlar. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması Sosyal kabulde özel gereksinimli çocuğun sınıfın aktif üyesi olabilmesi, sınıfla akademik ve sosyal anlamda bütünleşebilmesi de çok önemlidir. Bu nedenle çocuğun akademik ve sosyal beceriler açısından desteklenmesi, yeterli olduğu becerilerin öne çıkarılması, gereksinimi olan sosyal becerilerin öğretilmesi ve problem davranışlara neden olan etmenlerin ortadan kaldırılması gerekir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması Çocukların içinde yaşadıkları sınıf, okul ve okul dışı topluma uyum sağlamaları için en temel beceriler arasında yer alan sosyal becerilerin pek çok davranış problemini engellediği ve okulda başarı için en kritik beceriler olduğu vurgulanmaktadır. Sosyal beceriler, bireyin yaşam kalitesini artıran, hedeflerine ulaştıran ve yaşam boyu yararlanabileceği bir hizmet olarak kabul edilir. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması İçin Yapılabilecekler Öğretmenin sınıftaki bütün çocukların öğretmeni olduğunu göstermesi Özel gereksinimli çocuğa sınıfta olduğu için mutlu olduğunu hissettirme. Sınıftaki bütün çocuklara sınıfın önemli bir parçası olduklarını hissettirme. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması İçin Yapılabilecekler Çocukların bireysel farklılıklar ve özel gereksinimli çocuğun özellikleri hakkında bilgi verilmesi Bireysel farklılıklara dikkat çekilmesi. Özel gereksinimli çocuğun yeterlilikleri ve yetersizlikleri hakkında bilgi verme. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Sınıfta Sosyal Kabülün Artırılması İçin Yapılabilecekler Olumlu/İstendik Becerilerin Öğretilmesi Sınıftaki tüm öğrencilere gereksinimleri olan sosyal becerileri öğretme. Bunun için farklı yöntemler kullanma. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları

Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları KAYNAKLAR Aral, N. (2011). Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma, İstanbul: Morpa Yayınları. Sucuoğlu, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks. Ataman, A. (2009). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş. Ankara: Gündüz Yayınları. Prof. Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları