PAMUK LİFİ 616080992 Hilal BAHAR 2016-2017

Amaç : Bu modül ile öğrencilerin tekstil lifleri içerisinde çok önemli bir yere sahip olan pamuk liflerinin, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, kullanım alanlarını, aynı zamanda pamuk liflerini tanıma testlerini öğrenebilmeleri amaçlanmaktadır. Gerekçe : Öğrenciler edindiği bilgileri tekstil sektörünün her alanında kullanma fırsatı bulacaktır. Bu bilgiler onlara gerek öğrenim hayatı için gerek iş hayatı için hem temel olacak hem de yenileri için yol gösterici olacaktır.

Pamuğun Tarihçesi Pamuk tarımının, Türkiye’de, M.Ö. 330 yılına dek geriye giden uzun bir tarihçesi vardır. Pamuk tarımında asıl önemli ve büyük gelişmeler, Cumhuriyet döneminde yapılan kurumsal düzenlemeler sonucunda oluşmuştur. Bu dönemde bir taraftan yeni dokuma fabrikaları kurulmuş, diğer taraftan başlıca pamuk üretim bölgelerimizde Pamuk Üretim İstasyonları, Araştırma Enstitüleri ve Devlet Üretme Çiftlikleri yapılandırılmıştır.

Dünyada Pamuk üretimi En fazla üretim yapan ülkeler sıralamasında Çin'den sonra sırasıyla ABD, Hindistan, Pakistan ve Özbekistan gelmektedir. Günümüzde Türkiye, pamuk ekim alanı yönünden Dünya’da yedinci; pamuk üretim miktarı yönünden altıncı; pamuk tüketimi yönünden altıncı; pamuk ithalat yönünden dördüncü ülke konumundadır.

Pamuk Üretimi: İlkbaharda (Nisan ayında) ekilen pamuk tohumu Ağustos ve Eylül aylarında pamuk olarak hasadı yapılır. Pamuk bir yıllık bitkidir. Ekilen pamuk tohumdan, boyu 1–1,5 m arası bir bitki elde edilir. Tohumun ekilmesinden 80-100 gün arasında, bitki en yüksek boyuna eriştiğinde açık sarıdan açık pembeye giden renklerde çiçek açar.

Bu çiçekler kuruyup döküldüğünde küçük koyu yeşil piramit şeklinde ve ceviz büyüklüğünde bir tohum zarfı(koza) oluşur. Bunun içinde 4-20 kadar tohum (çiğit) bulunur. Koza olgunluğa erişirken tohumlar üzerinde uzun ve ince lifler oluşur.

Lifler kapalı kozanın içinde sıkışık halde olgunlaşırken kıvrımlarını da kazanmaya başlar. Koza içindeki liflerin uzaması ile koza hacmi yetersiz kalır, koza çatlar ve açılır. Pamuk bitkisi ağustos ve ekim ayları arasında elle veya makineler ile toplanır

Tekstil endüstrisinde pamuk, çekirdeği ile beraber kullanılmaz Tekstil endüstrisinde pamuk, çekirdeği ile beraber kullanılmaz. Toplanan lifler, çekirdeğinden çırçır makinesi ile ayrıştırılır. Çırçırlanan pamuklar preslenip balyalar haline getirilerek iplik fabrikalarına yollanır

Pamuk Lifinin Fiziksel Özellikleri Pamuk lifi kremimsi beyaz renktedir. Lif inceliği; lifin uzunluğu ile doğru orantılıdır. Uzunluğu arttıkça inceliği de artar. Pamuk kolaylıkla havadan nem absorplar. Buna rağmen elle tutulduğunda kuru hissedilebilir. Elastik özellikleri yoktur, çok buruşur. Orta mukavemetlidir, ıslandığı zaman dayanıklılığında artma görülür. Sürtünme sağlamlığı fazla, sıcak tutma özelliği çok azdır Isı iletkenliği ve emiciliği iyidir.

Pamuk Lifinin Kimyasal Özellikleri Uzun süre gün ışığına maruz kaldığında güçsüzleşir. Böcek-küf-çürüme ve güvelere zayıf dayanımlıdır. Derişik ve kuvvetli asitlerle sıcakta ve soğukta bozunur. Derişik sülfürik asitte tamamen çözünür. Seyreltikbazlar pamuğa çok az etki eder. 150°C’nin üstündeki sıcaklıklarda bozunmaya başlar, 170°C de kısa zamanda kavrulur.

Pamuk Lifinin Kullanım Alanları Pamuk lifinden elde edilen ürünler günlük yaşantımızda çok kullanılmaktadır: Sıvıları emme özelliğinin yüksek olması nedeni ile iç giyim, bebek çamaşırları, çorap, eldiven, eşarp, t-shirt, swith-shirt, ceket, yelek, gömlek, pantolon, elbise, bluz Ev tekstilinde; yatak takımı, pike, perdelik, döşemelik, havlu, bornoz, süs eşyaları, masa-sehpa örtüleri, vs. Tıbbi ve endüstriyel amaçlı olarak da geniş kullanım alanlarına sahiptir. Örneğin; sargı bezi, bandaj, gazlı bez, pamuk vb.

UYGULAMA Konu: Pamuk Lifini Yakma Testi ile tanıyabilme Gerekli malzemeler: Aydınlık bir laboratuvar ortamı, Önlük Pamuk elyafı, Kibrit (çakmak), Deney kabı, Pens (maşa)

Yakma testi uygulaması için gerekli olan malzeme ve araç gereçleri hazırlanır. Bir tutam numune yakma testi için maşa ile tutularak alınır. Ateş yakılır. Numune elyaf aleve yavaşça yaklaştırılır ve yanması sağlanır.

Numunenin önce ısıya karşı tepkisi gözlemlenir. Elyafın yanma davranışı gözlemlenir. Alev alan numune deney kabına bırakılır. Numuneden çıkan duman rengi gözlemlenir, yanık kokusu kontrol edilir. Alev söndükten sonra geriye kalan elyafın bıraktığı kalıntı gözlemlenir.

Kalıntının durumu elle ovalanarak kontrol edilir.

Uygulama sayesinde pamuk lifinin ateşe karşı verdiği ilk tepki, uzun süre ateşle etkileşiminde yanma davranışı, çıkardığı koku ve duman rengi, geride bıraktığı kalıntı gözlemlenmiş olur. Uygulama her öğrenci tarafından ayrı ayrı ve adım adım yapılır. Her adımda karşılaşılan olaylar, gözlemlenen durumlar ve elde sonuçlar not alınır. Bu bilgiler kısa bir rapor halinde yazılarak öğretmene teslim edilir.

Uygulama verilerini adım adım yazma : 35 puan Gözlemleme : 20 puan Kurallara uyma (iş güv., temizlik vs) : 15 puan Doğru sonuçlara varma : 20 puan Düzenli ve zamanında teslim etme : 10 puan

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER..