Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4 Bağışıklık Sistemi ders kitabı: Abbas ve ark. Temel İmmünoloji. 4.baskı Çev: Camcıoğlu ve ark. Güneş Tıp Kitapevi, Ankara, 2015 Ana Kitapevi: 55 TL (Öğrenciler 45 TL para toplayarak doğrudan kitapevinden ücretsiz kargoyla toptan alabilirler: Soner Bey 0532 556 0703 )

Bağışıklık sisteminin (immün sistemin) çalışma prensibi Bağışıklık Sistemi dersi-1 Bağışıklık sisteminin (immün sistemin) çalışma prensibi 2016-2017, Bahar, Trakya Üniv Tıp Fak 6. Kurul, 24.02.2017 Neşe Akış, PhD, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı akisn@trakya.edu.tr http://personel.trakya.edu.tr/akisn/#.WKr6DyjC7WU

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ 1 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN İŞLEVİ ORGANİZMAYA ZARAR VEREN MOLEKÜL ve HÜCRELERİ TAHRİP EDER ZARAR MİNİMİZE OLDUĞUNDA TAMİRİ HIZLANDIRIR ● TEHLİKELİ HÜCRELER MOLEKÜLLER ● ÇÖP PARTİKÜLLERİ

ZARARLI HÜCRELER: Mikroplar, içi mikrop dolu vücut hücreleri, tümör hücreleri ZARARLI MOLEKÜLLER: Toksinler, mikrop döküntüleri, hasarlanan vücut hücrelerinden dökülen sitoplazma içeriği, kimyasal/ ilaç/ besin maddesinin vücut molekülleriyle birleşmesiyle ortaya çıkan yeni moleküller, şekli bozularak yığınlaşmış vücut molekülleri ÇÖP PARTİKÜLLERİ: Ölü mikroplar, ölü veya eskimiş vücut hücreleri, kümeleşmiş doku artıkları

ORGANİZMAYA ZARAR KRİTERİ Dokuda yırtılma veya hücrede hasar sonucu stres yanıtının başlaması İmmün reseptörün bir zararlıyı tanıması ve alarm vermesi

Bağışıklık Sisteminin Sağlık ve Hastalıkta Önemi

Bazı Sık Rastlanan Enfeksiyon Hastalıklarında Aşılamanın Etkinliği

Zararlılara Karşı Savunma Yapanlar 1- Cilt ve mukoza bariyerleri 2- Vücut hücreleri (tek başına stres yanıtı oluşturma ve öz savunma yapma kabileyetini prokaryot ve protistlerden miras olarak almıştır ve kullanır) 3- BAĞIŞIKLIK SİSTEMi

Bağışıklık Sisteminin Eylemcileri İki Çeşittir 1- Bağışıklık sisteminin MOLEKÜLLERi (bağışıklık sistem hücreleri veya diğer vücut hücreleri tarafından üretilirler) 2- Bağışıklık sisteminin HÜCRELERi ve onlara destek veren vücut HÜCRELERi

Vücutda ilk defa rastlanan zararlıya karşı bağışıklık sisteminin farklı hücreleri farklı zamanda devreye girer

2 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN ZAMAN BAĞLI SAVUNMA PLANI

VÜCUTDA İLK DEFA RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA DÖRT AŞAMALIDIR İlk engel Bariyerlerle engelleme 0- 4 saat SAVUNMASI 4- 96 saat SAVUNMASI 4- ≈15 gün SAVUNMASI ≈15 gün sonrası Savaş bitmedi ama hasar kontrol altında tutulabiliyorsa kronik faz Savaş bitmedi ve kontrol yoksa ağır hastalık ve ölüm DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI

VÜCUTDA TEKRAR RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA İKİ AŞAMALIDIR İlk engel Bariyerlerle engelleme 0-7 gün Savaş bitince tamir DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI ≈7 gün sonrası

DİNLENME HALİ GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

İlk kez rastlanan zararlı (ANTİJEN) plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

.....YANGI… GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI .....YANGI… zaman

YANGI..YANGI…YANGI... GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI YANGI..YANGI…YANGI... zaman

YANGI..YANGI…YANGI.. GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA ile bağışıklığın kazanılması... 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI YANGI..YANGI…YANGI.. zaman

SÖNME..TAMİR GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM SÖNME..TAMİR edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA.. 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

DİNLENME HALİ GENEL SAVUNMA PLANI zaman plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA.. 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

Aynı ANTİJENe tekrar rastlanıyor SÖNME..TAMİR GENEL SAVUNMA PLANI plazmada SAVUNMA MOLEKÜLLERİ doğal bağışıklığın HÜCRELERi HAFIZA... SÖNME..TAMİR LENFOİD DOKU, LENFATİK DOLAŞIM edinsel bağışıklığın LENFOSİTLERİ HAFIZA... 0-4 saat 4-96 saat 4-15 gün GENEL SAVUNMA PLANI zaman

VÜCUTDA İLK DEFA RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA DÖRT AŞAMALIDIR İlk engel Bariyerlerle engelleme a) Vücut hücreleri ile savunma 0- 4 saat b) Plazmada çözünmüş immün moleküller ile savunma c) Zaman geçtikçe doğal bağışıklıkta rol alan hücreler ve destekleyen hücreler a) 0-4 saatlerdekilerin savunmasına devam b) Yangı (enflamasyon) başlaması, savaş biterse sönmeli ve tamir başlamalı 4- 96 saat c) Doğal bağışıklık hücrelerinin hafıza kazanması c) Edinsel bağışıklığa yardım a) 4-96 saatlerdekilerin savunmasına devam b) Edinsel yanıt sınıfı yönetiminin başlaması 4- ≈15 gün c) Edinsel sitotoksik hücrelerin ortaya çıkışı d) Antikor üretimi e) Edinsel lenfositlerin hafıza kazanması ≈15 gün sonrası Savaş bitmedi ama hasar kontrol altında tutulabiliyorsa kronik faz Savaş bitmedi ve kontrol yoksa ağır hastalık ve ölüm DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI

VÜCUTDA TEKRAR RASTLANAN ZARARLIYA KARŞI SAVUNMA İKİ AŞAMALIDIR İlk engel Bariyerler a) Vücut hücreleri ile savunma b) Plazmada çözünmüş immün moleküller ile savunma 0-7 gün c) Doğal bağışıklıkta rol alan hafızalı hücreler ve diğer hücreler d) Biraz yangı e) Hafızalı lenfositler Savaş bitince tamir DOĞAL BAĞIŞIKLIK YANITI EDİNSEL BAĞIŞIKLIK YANITI ≈7 gün sonrası

EDİNSEL BAĞIŞIKLIĞIN KAZANILMASI enfeksiyonla ve aşılama ile gerçekleşir Bağışık bir kişinin antikor ve edinsel lenfositleri bağışık olmayan hastaya aktarılarak hastaya pasif bağışıklık kazandırılabilir

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE YANIT ALGORİTMASI 3 BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNDE YANIT ALGORİTMASI

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİN YANIT SINIFINI YÖNETME ALGORİTMASI Antijen zararlı mı zararsız mı ? Hücrenin içinde mi, serbest mi ? hücreiçi hücredışı zararlı zararsız Yanıtsızlık hayır Doku savunma için izin veriyor mu ? Antikor izotip kararı evet evet Sıvısal yanıt edinsel Hücresel yanıt doğal doğal edinsel Bağ.Sist. molekülleri Doğal öldürücü Doğal sitotoksikler Kompleman Fagositler Edinsel sitotoksik

EDİNSEL İMMÜNİTEDE YANIT SINIFLARI

EİNSEL YANITIN ÜSTÜNLÜKLERİ 4 EİNSEL YANITIN ÜSTÜNLÜKLERİ

Edinsel İmmün yanıtın nitelikleri Repertuvar kurma kabiliyeti Genomda az yer kaplayarak olağanüstü sayıda tanıma becerisi Sakladığı hafızayı hızla arttırma plastisitesi (KLONAL SEÇİM, KOLNAL ÇOĞALMA) Edinsel yanıt sınıfı yönetimi Vücut molekül ve hücrelerini zararlılardan ayırt eder ve tolerans gösterir

Edinsel lenfosit klonları farklı vücut kompartmanlarında farklı işlevler kazanır, son basamakta ihtiyaç halinde klonal genişleyerek kabileleşir Lenfoid organlarda gelişim Lenfoid dokularda antijen arama Antijenine rastlayınca kabileleşme Eylemini icra etme