HABERİN NİTELİKLERİ DOĞRULUK Bu nitelikler haberin olmazsa olmaz kriterleridir. DOĞRULUK Haberin doğru olması haberde verilen bilgilerin doğru olması anlamına gelir. Yani yalan bilgi yanlış bilgi haberde yer almamalıdır. Bu hem haberi yazan hem de yayımlayan kurum açısından önemlidir. Haberi kaynaktan ilk önce almak kadar doğru almak da önemlidir. Habercilikte bu iki ilke çoğu kez birbiriyle çatışır. İlk vermek adına doğruluktan vazgeçilmesi etik sorunların yanı sıra izleyiciyi yanlış bilgilendirmeye yol açar.

HABERİN NİTELİKLERİ Gerçeği araştırırken elde edilen verilerin doğru olup olmadığı en az iki kaynağa doğrulatılmalıdır. Kaynağı belli olmayan bilgi aktarılmamalıdır. Gerçekleşmemiş dedikodu niteliğindeki bilgilere yer verilmemelidir. GERÇEKLİK Habere konu olan bilgilerin gerçeğe uygunluğu olarak anlaşılır. Haberi aktaranın amacı gerçeği ortaya çıkarmak olmalıdır.

HABERİN NİTELİKLERİ NESNELLİK İzleyiciyi ilgilendiren habercinin kişisel görüşü değildir. İzleyici açısından olayın ya da durumun kendisi önemlidir. Haberci izlediği olaydan insan olarak etkilense bile duygularını ortaya çıkarmamalıdır. İzlediği olay yada kişiye önyargılı olarak yaklaşmamalıdır. Haberde nesnelliğin sağlanması için olay yada durumla ilgili tarafların görüşlerine yer verilmelidir. Haber olayın kendisi değil yeniden düzenlenmesidir. Muhabir olaylara değer yargılarıyla yaklaşmamalı ve “iyi -kötü “ gibi nitelemelerden uzak durmalıdır.

HABERİN NİTELİKLERİ Nesnellik hangi durumlarda bozulur: 1-Öznellik: Haberin nesnel gerçeğe göre değil, duygu düşünce ve sezgilere dayalı olarak yazılması ve anlatılmasıdır. Politik tercihler ortaya çıkar. 2-Önyargı: Bir kişi durum ve olay hakkında daha önceden edinilmiş olumlu ya da olumsuz yargıların etkisiyle davranmaya önyargı denir. Başka bir deyişle önyargı yeterli kanıta dayanmadan olumlu olumsuz yargıda bulunmaktır. Din, ırk, milliyet, cinsiyet ve politik tercihleri temelinde ayrımcılık yapmak ön yargılı olmak anlamına gelir.

HABERİN NİTELİKLERİ 3-Duygusal Değerlendirme: Haberci olayın etkisinde kalarak olayın bir parçası haline gelir. Olayın, durumun iç dünyasında oluşturduğu, uyandırdığı tepkileri etkileri dile getirir. Bilgiye dayanan düşünce yerine duygusal yaşamadan kaynaklanan düşünce öne çıktığı için olay yada durum neden- sonuç ilişkisi içinde irdelenemez. Olayları haz ve acı temelinde aktararak izleyiciyi bu yolla etkilemeyi amaçlar. Aşırı etkilenmeye yol açmak içim duygu sömürüsü yapılır. Bunun için görüntü tekrarlarıyla dramatik etki yaratılmaya çalışılır. Duygusal değerlendirmeler izleyenlerde acıma, öfke, sevinç, ağlama vb. duygular yaratır.

HABERİN NİTELİKLERİ ANLAMLILIK 4-Değer Yargıları: Habercinin kişiyi, olayı ya da durumu nesnel özellikleri yerine taşıdıkları değerlerle ele almaktır. Suçlu- suçsuz, güçlü- güçsüz, iyi- kötü, haklı-haksız vb… ANLAMLILIK İletişim anlam iletimidir. Anlam iletimi denilince salt söylenen sözün doğru anlaşılması yetmez. 1-Açıklık: Metnin anlamının kolay ve anlaşılır olması durumudur. Bunun için haberde aktarılanlar, verilenler anlam belirsizliği taşımamalıdır. Bu da kullanılan ifadelerin kesin ve net olması, kuşkuya yer bırakılmaması ile sağlanır. Noktalama işaretlerini yerinde kullanmak, gereksiz sözcük kullanmaktan kaçınmak, aynı anlama gelen sözcüklere cümle içinde yer vermemek gerekir.

HABERİN NİTELİKLERİ 2-Yalınlık: Süslü, gösterişli olmayan bir biçimde haberin yazılması ve anlatılmasıdır. Haber metni ayrıntıya boğulmamalıdır. 3-Anlaşılırlık: Metnin hedef kitlesince kolaylıkla anlaşılması gerekliliğini içerir. Televizyon haberciliğinde görüntü anlaşılırlığı kolaylaştırır. Anlaşılırlık izleyicinin sosyo- politik, sosyo- kültürel durumu ile de ilgilidir. Metin karmaşık cümlelerden, uzun paragraflardan oluşmamalıdır.

HABERİN NİTELİKLERİ KESİNLİK HIZLILIK Haberde yer alan verilerin doğruluğunun tartışılmaz olması ve kuşkuya yer vermemesi anlamına gelir. Sunulan haber izleyenin kafasında soru işareti bırakmamalıdır. Kesinlik haberin gelişigüzel olmasını önler gereksiz tekrarlardan kaçınılmasını sağlar. HIZLILIK Herhangi bir olay meydana geldiğinde ya da kamuoyunu ilgilendiren bir açıklama yapıldığında bunun öncelikle duyurulması gerekmektedir. Habercilikte geçerli olan “haberi doğru al, öncelikle ver” ilkesidir. Çok sayıda ajans, televizyon ve radyo kanalı olduğu düşünülürse haberi öncelikle vermenin ne kadar önemli olduğu ortaya çıkar.

HABERİN NİTELİKLERİ TUTARLILIK İNANIRLILIK Metni oluşturan verilerin mantıklı bir bütün oluşturması bilgilerin çelişik olmaması durumudur. İNANIRLILIK Haberde kaynağın statüsü, titri vb. inanılırlığı destekler. 1-Uzmanlık: Kaynak gerçekten konusunda uzmansa izleyici aktarılan bilgiyi daha kolay kabul etmektedir. 2-Güvenilirlik: İzleyicinin, okuyucunun kaynağın mesajını kişisel bir çıkar amacıyla söylemediğini kabul etmesi önemlidir. İzleyici kaynağın mesajını ona atfettiği değerle bağlantılı algılar. Yani kimin neyi söylediğinden çok, neyi kimin söylediği belirleyici olur.