Sağlık Kuruluşlarında Halkla İlişkiler 3. Hafta* Öğr. Gör. Sait SÖYLER *Bu dersin notları çeşitli kaynaklardan derlenerek hazırlanmıştır. Atıf verilemez.

HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ -Dünya’ da halkla ilişkilerin gelişimi -Türkiye’ de halkla ilişkilerin gelişimi

DÜNYA’ DA HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ Son yıllarda ön plana çıkan ve adından sıklıkla bahsedilen halkla ilişkilerin tarihi esasında bayağı geriye gitmektedir. Örneğin krallıkların kurulması ile beraber kralların halkın desteğini almak ve kendilerini sevdirmek adına halkın arasına karışması, bu esnada kıyafetlerini halktan biriymiş gibi görünmek üzere seçmesi halka ilişkilerin tarihteki örneklerinden biridir.

DÜNYA’ DA HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ Örneğin Büyük İskender İran’ da Kral Dara’ nın kızı ile evlenmiş ve halkın karşısına Pers Giysileri ile çıkmıştır. Bu davranış Persler arasında ilgi ve hayranlık uyandırmıştır.

DÜNYA’ DA HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ Halkla ilişkiler, bir deyim olarak ilk defa ABD Başkanı T. Jefferson tarafından kullanılmıştır. 1929 ekonomik krizi ile beraber yaşanan ekonomik sıkıntılar, bankaların kapanması, birçok işletmenin de kapanma noktasına gelmesi toplumda bu işletmelere karşı bir güvensizlik oluşmasına neden olmuştur. Bu güveni yeniden tesis edebilmek amacı ile halkla ilişkiler çabaları farklı bir boyut kazanmıştır.

DÜNYA’ DA HALKLA İLİŞKİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ Ekonomik buhrandan sonra üniversitelerde kürsüler kurulmuş, araştırmalar yapılmış ve dersler okutulmaya başlanmıştır. Halkla ilişkilerin önemi II. Dünya Savaşı'ndan sonra daha hızlı gelişim göstermeye başlamıştır. Bu dönemde her anlamda aşırı yıkıcı bir küresel rekabet baş göstermiştir.

TÜRKİYE’ DE HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ Türk tarihinde halkla ilişkiler çalışmaları çok eski dönemlere dayanmaktadır. “Göktürkler' in Orhun Anıtları ilk örnekler olarak karşımıza çıkmaktadır. Selçuklular döneminde Nizam-ül Mülk’ ün Siyasetname adlı eserinde halkın istek ve düşüncelerinden yönetimi bilgilendirme gerekliliği vurgulanmaktadır.

TÜRKİYE’ DE HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ Osmanlılar döneminde padişahların haftanın belli gününü halka ayırıp halkın istek ve beklentilerini öğrenmeleri, sorunlarına çözüm sunmaya çalışmaları halkın arasında tebdili kıyafet ile dolaşarak ülkedeki olumsuzluk ve sorunları halkın ağzından araştırmaya çalışmaları birer halkla ilişkiler çalışmasıdır.

TÜRKİYE’ DE HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ Cumhuriyet dönemine geçilmeden önce Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK, Samsun’ dan başlayarak halkı bilinçlendirme çalışmaları yapmış, kurtuluşa İKNA etmiştir. Böylece Atatürk, halkın desteği ile istiklal harbinden başarı ile çıkmış ve modern Türkiye Cumhuriyeti’ nin temelleri atılmıştır.

TÜRKİYE’ DE HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ Savaşın ardından, Atatürk ilkelerinden biri olan «Halkçılık» ilkesi ile toplumsal kalkınma yolunda adımlar atılmıştır. Çok partili sistem ile beraber partilerin seçimlerde başarılı olmak adına halkla ilişkiler çalışmaları yaptıkları görülmektedir.

TÜRKİYE’ DE HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ Günümüzde küresel gerçekler gereği devlet tarafından uygulanan politikalar ile beraber özel teşebbüslerin rekabete ayak uydurma arzusu halkla ilişkilerin önemini arttırmıştır.

HALKLA İLİŞKİLERE YAKIN KAVRAMLAR Reklam ve Halkla İlişkiler Propaganda ve Halkla İlişkiler Pazarlama ve Halkla İlişkiler Tanıtma ve Halkla İlişkiler

Reklam ve Halkla İlişkiler Bir ürünün çeşitli kitle iletişim araçları ile, bu araçların bedeli ödenerek tanıtılmasıdır. Reklamda mesaj doğrudan ürün ile ilgilidir. Ürünü çekici gösterir. Halkla ilişkilerde ise mesajlar kurum ile ilgilidir. Reklamlar kitlesel iletişim araçları ile gerçekleştirilirken halkla ilişkilerde kitlesel iletişimin yanı sıra yüz yüze ilişkiler, sergi ve konferanslar da kullanılmaktadır.

Reklam ve Halkla İlişkiler Reklam kitle iletişim araçlarına genellikle yüksek ücretler ödenerek gerçekleştirilir. Halkla ilişkiler ise medyaya bir bedel ödenmeden (duyurumda olduğu gibi) gerçekleştirilebilir. Reklam tek yönlü bir iletişim etkinliği iken halkla ilişkilerde çift yönlü iletişim geçerlidir. Reklam ile amaçlanan kısa vadede bir ürünün satışını artırmak iken halkla ilişkilerin amacı uzun vadede kurum prestijini artırmaktır.

Reklam ve Halkla İlişkiler Reklam ve halkla ilişkilerin farklılıkları olduğu gibi benzerlikleri de bulunmaktadır: Aynı kitle iletişim araçlarından yararlanabilirler Her iki teknikte de araştırma çok önemli bir unsurdur. Planlama her ikisi için de geçerlidir.

Propaganda ve Halkla İlişkiler Propaganda, bir fikrin sistematik olarak yayılması, duyurulması, kısaca bir ideolojinin aşılanması amacı ile gerçekleştirilen faaliyetlerdir. Propaganda ile bir grubun diğer bir grup veya kamuoyuna bir fikri benimsetme çabaları söz konusudur. Halkla ilişkilerin temelinde ise iki yönlü iletişim ve karşılıklı anlayış yatmaktadır.

Propaganda ve Halkla İlişkiler Propaganda bilinçli olarak bireylerden ziyade başka grupları etki altına almayı amaçlar. Propagandada nihai amaç: Boyun eğdirme, Bozgunculuk, İşbirliği, Yoksulluk duygusu aşılamak ve Panik yaratmaktır.

Propaganda ve Halkla İlişkiler Esas olan doğru bilgi, iyi niyet ve dürüst harekettir. Tek yönlüdür ve abartma üzerine kurulmuştur. İyi niyet esas unsurlarından değildir. Fikir tartışmalarına daima açıktır. Tartışma kabul etmez. Dogmatik ve otoriterdir. Gerçekleri açıklama yolu ile ikna etmeye çalışır. Çok tekrar yolu ile ikna etmeye çalışır. Yanıltma amacı gütmez. Yanıltıcı ve kandırma amacı güdebilir. Yıkıcı değil, yapıcıdır. Gerekirse yıkıcı olabilir.

Pazarlama ve Halkla İlişkiler Pazarlama ve halkla ilişkiler yakın anlam taşımaktadır. Özellikle kar amacı gütmeyen işletmeler ve küçük işletmelerde pazarlama ve halkla ilişkiler birbirleri ile eş tutulmaktadır. Bu tür işletmelerde bu iki çalışma ortak olarak aynı birim veya kişilerce yürütülmektedir.

Pazarlama ve Halkla İlişkiler

Pazarlama ve Halkla İlişkiler Pazarlama ve halkla ilişkilerin çok sayıda benzer noktası da vardır: Araştırma ön şarttır, bilgi toplanır ve buna göre planlama yapılır. Mesajlarında medyayı kullanmaktadırlar. Sonuçlar değerlendirilir ve hedef sağlaması yapılır.

Tanıtma ve Halkla İlişkiler Pazarlama gibi tanıtma ve halkla ilişkiler de yakın kavramlardır. Hatta bazı işletmelerde halkla ilişkiler çabaları «Halkla İlişkiler ve Tanıtım» birimlerince gerçekleştirilmektedir. Tanıtma reklamcılıkta olduğu gibi tek yönlü bir iletişim üzerine kurulmuştur. Halkla ilişkilerde ise önce tanıma sonra tanıtma çabaları yer alır ve iletişim iki yönlüdür.